همه چیز درباره ضد آفتاب ها

خورشید از دیر باز برای انسان مظهر نور ، پاکی ، مهر وعظمت بوده است به طوری که این نعمت الهی از بدو پیدایش انسان همواره در دوره های مختلف زندگی او مورد توجه انسان همواره در دوره های مختلف زندگی او مورد توجه خاص بوده و حتی در بسیاری از زمان ها به جای آفریننده کائنات مورد پرستش قرار می گرفته است. نور خورشید منبع اصلی تولید نور و گرما برای زمین به شمار می رود و فواید زیادی برای ما انسان ها دارد به طوری که در مناطقی که میزان تابش نور خورشید کمتر است ، وجود بیماری ها بیشتر هستند.
امواج تابشی نور خورشید که به سمت زمین می تابند ، به دو دسته مرئی و نامرئی تقسیم می شوند.اثرات گرمایی خورشید مربوط به امواج مریی آن به نام مادون قرمز بوده و امواج ماورای بنفش آن که امواج نامریی هستند ، به سه نوع امواج ماورای بنفش آنکه امواج نامریی هستند ، به سه نوع اشعه A و B , C تقسیم بندی می گردند.اشعه ماورای بنفش نوع C خطرناک ترین اشعه خورشید است که کوتاه ترین طول موج را دارد و خوشبختانه این اشعه توسط لایه ازون جذب شده و به زمین نمی رسد. به این دلیل است که حفاظت لایه ازون اهمیت فراوانی برای سلامت انسان ها دارد. اما دو اشعه دیگر یعنی اشعه ماورای بنفش UVA (A) و اشعه ماورای بنفش UVB ( B) به سطح زمین می رسند.
اشعه ماورای بنفش خورشید ، منبع اصلی ایجاد ویتامین D در بدن انسان است. این ویتامین برای استحکام استخوان ها ، تقویت عضلات و همچنین بالا بردن عملکرد سیستم ایمنی بدن ما لازم است. ویتامین D همچنین تاثیر بسیاری در افزایش توان مبارزه بدن با بروز و رشد تومورهای سرطانی را دارد.
UVA قسمتی از اشعه ماورای بنفش است که قابلیت نفوذ در پوست تا لایه درم را داشته و سبب اکسیده شدن کلاژن و تخریب این بافت می شود. به همین دلیل اشعه UVA آفتاب را اشعه پیر کننده نیز می گویند.
UVB تنها قابلیت نفوذ در لایه اپیدرم پوست را داشته و سبب می شود تا سلول هایی به نام ملانوسیت در پوست که مولد رنگ قهوه ای به نام ملانین هستند ، تحریک شوند. وقتی ملانوسیت ها تحریک می شوند ، رنگدانه بیشتری را تولید می نماید که این عمل در حقیقت یک واکنش طبیعی و دفاعی بدن برای جذب هر چه بیشتر مضرات اشعه خورشید و ممانعت از نفوذ آن به لایه های درونی می باشد ( عملکرد مانند چتر ) ، لیکن در نهایت سبب تیرگی و برنزه شدن پوست نیز می شود.
ملانین ها به میزان محدودی می توانند از پوست محافظت نمایند و اگر فرد مدت زیادی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرد ، دچار عوارضی از جمله آفتاب سوختگی ، سرطان پوست ، آسیب چشم ها و ضعف دستگاه ایمنی بدن در مقابله با بیماری ها می شود.

نوع پوست	SPF	عکس العمل پوست	رنگ ،چهره، مو
1	30-50	برنزه نمی شود و به سرعت دچار سوختگی دردناک  می شود	بلوند بور ، پوست بسیار روشن که در حالت عادی سفید است ، دارای کک و  مک ،چشمان آبی
2	30-50	به مقدار کم برنزه می شود و پوست می اندازد و به سرعت دچار سوختگی دردناک می شود	رنگ مو بلوند،  قهوه ای روشن یا سرخ. رنگ پوست در حالت عادی سفید
3	15-20	در حد معمول برنزه می شوند و سوختگی متوسطی دارند	نژاد آسیای میانه یا هند ، رنگ بوست کاملاً روشن ، چشم های قهوه ای      روشن،موهای قهوه ای روشن
4	6-15	به راحتی برنزه می شود و حداقل میزان سوختگی را دارد	رنگ پوست معتدل (سبز) ،پوست در حالت عادی سفید یا قهوه ای بسیار روشن ،رنگ چشم و مو تیره
5	2-10	به ندرت دچار سوختگی می شود ،رنگ پوست برنزه است	رنگ مو تیره،رنگ پوست قهوه ای (دو رگه ها)
6	2-10	هرگز دچار سوختگی نمی شود	پوست و مو بسیار تیره (سیاهپوستان)

توصیه های حفاظتی در برابر آسیب های اشعه آفتاب
 

1 ـ درصد بسیار بالایی از اشعه مضر خورشید در فاصله زمانی بین ساعت های 10 صبح تا 4 بعد از ظهر به زمین می تابد. پس بهتر است در این ساعت ها از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری نموده یا نهایت محافظت را از پوست خود به عمل بیاورید.
2 ـ هنگامی که در معرض اشعه مستقیم آفتاب به خصوص در ارتفاعات هستید ، حتماً از کلاه ، عینک و لباس مناسب استفاده نمایید.
3 ـ همیشه از فرآورده های ضد آفتاب متناسب با SPF لازم برای پوست تان استفاده نمایید.

درجه SPF در محصولات ضد آفتاب چیست ؟
 

مواد تشکلی دهنده در فرآورده های ضد آفتاب ، به دو روش از پوست محافظت می نمایند :
اشعه ماورای بنفش UV را منعکس یا متفرق می کنند.
sun protection factor یاهمان SPE درجه و میزان توانایی کرم ضد آفتاب در جذب یا دفع اشعه ماورای بنفش خورشید است. درجه SPE روی محصول ،نشان دهنده این مهم است که مصرف کننده آن تا چه اندازه میتوانتد زیر تابش آفتاب بماند ، قبل از این که دچار آفتاب سوختگی شود. برای مثال اگر فردی قادر است بدون استفاده از محصولات ضد آفتاب به مدت 10 دقیقه زیر نور خورشید بماند و دچار آفتاب سوختگی نشود ، اینک با مصرف یک ضد آفتاب می تواند مدت زماین را معادل مضرب 10 در درجه SPF مندرج روی محصول ضد آفتاب زیر نور خورشید بماند و دچار آفتاب سوختگی نشود. مثلاً اگر SPF محصول ضد آفتاب 20 باشد این فرد می تواند 200 دقیقه زیر نور خورشید بماند
این که هر شخص بدون استفاده از فرآورده های ضد آفتاب تا چه مدت زمانی می تواند زیر نور خورشید بماند ، بستگی به فنوتیپ آن فرد دارد و هر چه فنوتیپ یا نوع پوست یک فرد تیره تر باشد ، به محصول با عیار محافظتی پایین تری نیاز دارد. انسان ها از نظر فنوتیپ پوستی به 6 گروه تقسمی می گردند. مشخصات انواع فنوتیپ و عکس العمل انواع پوست در مقابل نور خورشید و SPF لازم برای محافظت از آنها در جدول صفحه قبل اشاره شده است.

SPF مناسب برای یک فرآورده ضد آفتاب چیست ؟
 

باید در نظر داشته باشید که SPF بالاتر در یک محصول ضد آفتاب به معنای قوی تر بودن آن ضد آفتاب به همان نسبت نیست. مثلاً ضد آفتابی با 90 = SPF 6 برابر قوی تر از ضد آفتابی با 15 =SPF نیست ، بلکه تفاوت محافظتی این دو فقط در حدود 2
درصد است که قابل چشمپوشی است. افزایش SPF یک ضد آفتاب نشان دهنده تکرار دفعات کمتری برای تجدید مصرف ضد آفتاب می باشد. البته هر چه SPF یک ضد آفتاب بیشتر باشد ، به منزله آن است که مواد فیزیکی و شیمیایی بیشتری به آن اضافه شده و باید سود و زیان این افزایش را حتماً در نظر گرفت. به طور معمول برای کشور ما با توجه به این که اکثر افراد فنوتیپ 2 و 3 و 4 هستند ، مناسب ترین محصول ضد آفتاب با SPF 30 ـ 25 هستند. اما چنانچه فردی دچار بیماری خاصی مانند لوپوس حساسیت شدید به نور آفتاب ( پورفیر ) می باشد یا پوست بسیاری روشن داشته باشد ، استفاده از محصولات ضد آفتاب با SPF بالاتر از 50 توصیه  می شود.

چه موقع و چگونه باید کرم ضد آفتاب را بزنیم ؟
 

بهتراست حدود 20 تا 30 دقیقه قبل از اینکه در معرض آفتاب قرار بگیرید ، کرم ضد آفتاب را روی پوست خود بمالید و بر اساس SPF ضد آفتاب بعد از 2 تا 4 ساعت آن را تجدید کنید. ضخامت کرم روی پوست نیز بسیار مهم است و تقریباً درهر سانتی متر مربع پوست باید حدود 2 میلی گرم کرم ضد آفتاب استفاده شود. اگر بعد از 2 تا 3 ماه هنوز ضد آفتاب شما تمام نشده، بدان معنی است که ضخامت کرم در حد مناسب نبوده است.
با وجود این که وجود SPF در کرم ها و مداد های آرایشی نقش محافظتی دارند ، اما این محافظت برای جلوگیری از اشعه مضر آفتاب کافی نیست و استفاده از ضد آفتاب ، نیم ساعت قبل از آرایش کردن ضروری است. امروزه با استفاده از تکنولوژی نانو فرآورده های ضد آفتاب با ذرات نانو تولید می شود که دارای قدرت بیشتری و عوارض کمتری است.

توصیه مهم :
 

مصرف ضد آفتاب شیمیایی در زنان باردار و کودکان زیر 12 سال توصیه نمی شود و بهتر است در این افراد از لوازم محافظتی دیگر مانند کلاه یا لباس مناسب بهره جست.
منبع: کوچه ما شماره 15.