در سالیان پیش تصور بر این بود که رویش دندان‌های عقل سبب به هم ریختگی دندان‌ها (خصوصا دندان‌های جلویی فک پایین) می‌شوند. اما با انجام مطالعات مدون و علمی این فرضیه تقریبا رد شد. به یک نمونه از مطالعات انجام شده اشاره می‌کنم.
در این مطالعه سه گروه افراد بررسی شدند: افرادی که دندان‌های مرتبی داشتند و دندان‌های عقل‌شان هم وجود داشت؛ افرادی که دندان‌های مرتبی داشتند و جوانه دندان‌های عقل‌شان را در سنین قبل از رویش آنها با جراحی خارج کرده بودند و افرادی که دندان‌های مرتبی داشتند و به‌طور مادرزادی دندان عقل نداشتند. بعد از پیگیری این افراد تا سنین بالاتر مشاهده شد که تا حدود سنین 30 تا 35 سالگی نظم و ترتیب دندان‌های هر سه گروه به هم ریخت (به‌ویژه دندان‌های جلویی فک پایین). در نتیجه فرضیه تاثیر دندان عقل بر نامرتب شدن دندان‌ها رد شد. حالا باید دید که اگر دندان عقل علت نیست، پس عامل به هم ریختگی دندان‌ها در این سنین چیست؟ پاسخ در یک کلام، تئوری رشد سری – دمی است.
این تئوری می‌گوید هرچه از سمت جمجمه و صورت به سمت پاها برویم، رشد اندام‌های بدن طولانی‌تر و بیشتر خواهد بود و رشد آنها دیرتر به اتمام می‌رسد. در دوران نوزادی نسبت اندازه سر و صورت به کل بدن بین یک سوم تا یک چهارم است. این نسبت در سن 18 سالگی به یک هشتم می‌رسد. علت آن کوچک شدن و از بین رفتن جمجمه و صورت نیست بلکه علت رشد بیشتر و طولانی‌تر اندام‌ها نسبت به جمجمه و صورت است. به عبارت دیگر هر چه اندام از سر و صورت دورتر باشد رشد بیشتر و طولانی‌تر دارد.
این روند در خود صورت هم وجود دارد. رشد فک بالا به دلیل نزدیکی به جمجمه زودتر تمام می‌شود و در مقایسه با فک پایین کمتر رشد می‌کند. اسکلت فک پایین به رشد خود ادامه می‌دهد در حالی که رشد اسکلت فک بالا متوقف شده است. درنتیجه نامرتبی دندان‌ها حاصل می‌شود. این روند رشدی تقریبا هم‌زمان با رویش دندان عقل است و به همین دلیل عامل این تغییرات را دندان عقل می‌دانستند.
پی نوشت ها :
*متخصص ارتودنسی
منبع: http://www.salamat.com
