دفعات زیادی در طول روز وجود دارند که میگوییم نه حالم خوب نیست! ولی، آیا میدانید این حالات چگونه در بدن ایجاد میشوند؟ ادامه مقاله را بخوانید تا بدانید سروتونین یا هورمون شادی چگونه خلق و خوی شما را تحت تأثیر قرار میدهد و کنترل میکند.
مغز انسان اندام بسیار پیچیدهای است و در انجام چند وظیفگی مهارت زیادی دارد. شما ممکن است همزمان به چت کردن با دوستان خود بپردازید، غذا بخورید، به آهنگ مورد علاقه خود گوش دهید و غیره و همزمان قادر هستید این مقاله را نیز بخوانید. آیا میتوانید مقدار هماهنگی لازم برای انجام همزمان همه این کارها را تصور کنید؟
انتقالدهندههای عصبی نیروی کاری و زبان مغز هستند – آنها سیگنالها را از محیط به سلولهای مغزی یا نورونها و برعکس هدایت میکنند. انتقال دهندههای عصبی مختلفی تا کنون شناسایی شدهاند که یکی از آنها هورمون شادی یا همان سروتونین است.
ماهیت شیمیایی و سنتز سروتونین
از لحاظ شیمیایی سروتونین یک آمین است که از اسید آمینه تریپتوفان مشتق میشود. نام شیمیایی سروتونین 5-هیدروکسیتریپتامین است. اکثر سروتونین موجود در بدن توسط سلولهای انتروکرومافین در دستگاه گوارش تولید میشود. در این باره، سروتونین سطح اشتها را تحت تأثیر قرار میدهد. سروتونین در ارتباط نزدیک با انتقال دهنده عصبی دیگری به نام دوپامین کار میکند; دوپامین اشتها را افزایش میدهد درحالیکه سروتونین اشتها را کاهش میدهد.
عواطف انسان
قسمتی از سروتونین نیز از سلولهای مغزی که نورونهای سروتونرژیک نامیده میشوند تولید میشود و این قسمت از سروتونین است که با خلق و خو، عواطف، حالت ذهنی و احساس تندرستی شما مرتبط است. همانطور که در بالا اشاره شد، سروتونین سطح اشتها را تحت تأثیر قرار میدهد ولی، خلق و خو را نیز تحت تأثیر قرار میدهد! این دو چه ارتباطی به همدیگر دارند؟
احتمالا همگی نظریه بقاء داروین را شنیدهایم. دو جنبه برای بقاء یک ارگانیسم وجود دارد – توانایی برای به دست آوردن غذا و توانایی برای رقابت با دیگران برای غذا و بقاء. در اشکال ساده زندگی مانند ماهی و کرمها، سروتونین به ارگانیسم کمک میکند تا از محیط اطراف غذا به دست آورد. ولی، دسترسپذیری غذا برای بقاء کافی نیست; و از این بابت توانایی برای رقابت با دیگران برای غذا مهم خواهد بود. هر چه ارگانیسم قویتر باشد شانس آن برای به دست آوردن غذا در حضور رقبا بیشتر خواهد بود که آن را غالب میکند. در این باره، سروتونین با احساس موقعیت اجتماعی مرتبط است و موقعیت اجتماعی مطمئناً خلق و خو را تحت تأثیر قرار میدهد!
به عبارت سادهتر، افراد با رتبه اجتماعی بالاتر قدرت و اختیا بیشتری دارند و مطمئنتر خواهند بود. آنها توانایی از بین بردن مشکلاتی که با آنها مواجه میشوند را دارند چون، در موقعیتی هستند که میتوانند این کار را انجام دهند. از اینرو، آنها انسانهای شادتری هستند و از زندگی خود بیشتر رضایت دارند.
از طرف دیگر، زیردستان رتبه پایینی اجتماع دارند. بنابراین، مشکلات زندگی میتوانند باعث ترس آنها شوند. آنها احساس بیکمکی میکنند و از اینرو، مجبور به مواجهه با مشکل میشوند و نمیتوانند از آن فرار کنند. مطمئناً چنین افرادی کمتری از زندگی رضایت دارند و کمتر خوشحال هستند.
همانطور که قبلاً گفته شد تریپتوفان پیشساز سروتونین در بدن است. اگر مواد غذایی با تریپتوفان بالا مصرف کنیم، سطح سروتونین بدن میتواند افزایش پیدا کند. چنین مواد غذایی عبارتند از موز، گردو، آلو، انبه، تخم مرغ، بلغور جو دو سر، پنیر دلمه شده، شیر، گوشت مرغ و حتی شکلات. این نشان میدهد که چرا بعد خوردن شکلات احساس شادی میکنیم. این به نکته دیگری نیز اشاره میکند; هنگامی که از رژیم غذایی درستی استفاده نکنیم، طی چند هفته احساس افسردگی میکنیم; این اتفاق میافتد چون، سطح سروتونین بدن از حد طبیعی کاهش پیدا میکند.