گفتگو با خانم دکتر فاطمه شیرانی، روماتولوژیست
خانم «زهرا ت.» که 45 ساله و خانه‌دار است، در شرح حال خود به دکتر فاطمه شیرانی (فوق تخصص روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران) می‌گوید: «امسال خانه‌تکانی عید را به تنهایی انجام دادم و درد خفیفی که از قبل در مفصل‌هایم داشتم، کمی تشدید شد. اما از حدود یک هفته پیش، این درد، بسیار شدید شده و از دست‌هایم به ساعد و بازویم انتقال پیدا کرده است. درد من با بلند کردن وسایل سنگین، کار کردن با دست و به خصوص با چرخاندن دست تشدید می‌شود.»
دکتر شیرانی می‌گوید خانم «زهرا ت.» به بیماری «آرنج تنیس‌بازان» مبتلا شده است؛ بیماری‌ای که موجب احساس درد شدیدی در آرنج می‌شود. با شنیدن نام این بیماری حتما فکر می‌کنید که این بیماری، مختص آدم‌های مرفه است. اما این‌طور نیست. اتفاقا کارگران و کسانی که از دستشان زیاد استفاده می‌کنند، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. به گفته دکتر فاطمه شیرانی، تنها حدود 10 درصد از این بیماران، تنیس‌باز هستند و اکثر بیماران را خانم‌های خانه‌دار تشکیل می‌دهند. با او درباره همین بیماری گفتگو کرده‌ایم.
خانم دکتر! این بیماری چه علایمی دارد؟
معمولا بیماران مبتلا به «تنیس البو» یا «آرنج تنیس‌بازان»، خانم‌های میانسال هستند. درد بیشتر در قسمت خارجی آرنج احساس می‌شود و البته ممکن است به روی ساعد یا حتی به قسمت بالای بازو هم امتداد پیدا کند. درد بیمار هنگام کار کردن و بلند کردن بار تشدید می‌شود. معمولا بعد از حدود 2 هفته یا یک ماه از شروع درد بیمار به پزشک مراجعه می‌کند و شدت درد به اندازه‌ای است که فعالیت روزمره بیمار را مختل می‌کند. عضله‌های پشت دست در فعالیت‌های دست نقش اساسی دارند. تاندون این عضله‌ها به قسمت خارجی آرنج متصل می‌شود. به همین دلیل در کسانی که زیاد با دستشان کار می‌کنند این تاندون دچار التهاب و دردناک می‌شود. اگر از بیمار بخواهیم که در مقابل مقاومت ما، مچ دستش را به سمت پشت خم کند دردش تشدید می‌شود.
چه راه‌هایی برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد؟
مانند اکثر بیماری‌ها ی مفصلی، بهترین راه پیشگیری تغییر روند زندگی است. نباید از تاندون‌ها و مفصل‌ها بیش از حد کار کشید. فعالیت شدید تاندون‌ها باعث می‌شود که تاندون‌ها در محل چسبیدن به استخوان دچار التهاب و درد شوند. بهتر است خانم‌ها در انجام کارهای خانه از وسایل کمکی استفاده کنند. زمان خرید از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنند و از سبدهای چرخدار استفاده کنند. بهترین راه پیشگیری استفاده نکردن بیش از حد از مفصل است.
چگونه می‌توان این بیماری را از سایر علل درد آرنج افتراق داد؟
یک عامل مهم سن بیمار است. این بیماری بیشتر خانم‌های میانسال را گرفتار می‌کند. به عنوان نمونه اگر یک جوان 20 ساله با درد آرنج مراجعه کند حتما باید به فکر سایر علل هم باشیم. ممکن است که مبتلا به آرتریت مفصل آرنج باشد. یک علت دیگر درد آرنج، گیر افتادن عصب اولنار است. در پشت استخوان آرنج یک شیار وجود دارد که عصب اولنار از زیر این شیار رد می‌شود. گاهی عصب در این ناحیه گیر می‌افتد و تحت فشار قرار می‌گیرد. در این حالت بیمار دچار درد، گزگز و سوزش می‌شود. این درد در مسیر عصب اولنار و مخصوصا در انگشت کوچک دست و انگشت حلقه احساس می‌شود. علت دیگر درد آرنج ضایعات استخوانی کوچک (استئوفیت) است. گاهی ضایعات استخوانی در مفصل آرنج باعث احساس درد می‌شوندبه همین دلیل از آرنج بیمارانی که با درد آرنج مراجعه می‌کنند معمولا یک عکس رادیوگرافی ساده می‌گیریم.
تنیس البو یکی از شایع‌ترین علل درد آرنج است. بر خلاف اسمش که می‌گویند تنیس البو اصلا این‌طور نیست. فقط حدود 10 درصد از این بیماران تنیس‌باز هستند و برعکس اکثر بیماران خانم‌های خانه‌داری هستند که سال‌هاست از مفصلشان کار فراوان می‌کشند. البته به طور کلی شیوع این بیماری بین خانم‌ها و آقایان یکسان است.
روش‌های درمانی، امیدوار‌کننده‌‌اند؟
بله. روش‌های متنوع و موثری برای درمان این بیماری وجود دارد. مانند سایر بیماری‌های نسج نرم اول از همه به بیمار می‌گوییم تا به دستش استراحت دهد. با دستش زیاد کار نکند و بار بلند نکند. در واقع استراحت قدم اول درمان است. قدم دوم تجویز داروها است که معمولا اول از همه از داروهای مسکن استفاده می‌کنیم که سبب کاهش درد بیمار می‌شود. اگر بیمار وضعیت گوارشی مناسبی داشته باشد می‌توان از داروهایی مانند ناپروکسن یا دیکلوفناک استفاده کرد. حتی از داروهای موضعی مانند ژل پیروکسیکام و ژل دیکلوفناک هم می‌توان استفاده کرد. روش دیگر استفاده از باندهای کشی است که روی قسمت ساعد و عضله‌های اکستانسور بسته می‌شود. این باند نباید روی آرنج بسته شود بلکه باید روی ساعد بسته شود. در نهایت یک راه درمانی بسیار خوب تزریق موضعی استرویید است. معمولا از آمپول متیل پردنیزولون استفاده می‌شود که در محل حداکثر درد تزریق می‌شود. 4 تا 5 روز بعد از تزریق، بیمار باید حدود 2 هفته فیزیوتراپی انجام دهد.
این نوع تزریق خطرناک نیست؟
نه! کم‌خطر و پر منفعت است. بیشتر بیماران می‌ترسند و از اسم استرویید و کورتون فرار می‌کنند. مصرف کورتون به شکل مزمن و طولانی‌مدت عوارضی از قبیل پوکی استخوان، بالا رفتن قند و چربی خون دارد. در همین موارد مزمن هم وقتی پزشک این دارو را تجویز می‌کند فواید آن از عوارضش بیشتر است. اما یک یا دو دوز تزریق نمی‌تواند این عوارض را داشته باشد. معمولا یک تزریق کافی است اما اگر تزریق اول موثر نبود، می‌توان 3 ماه بعد تزریق را تکرار کرد. حتی تا 3 بار می‌توان تزریق انجام داد. بنابراین بیماران از تزریق داخل مفصلی یا اطراف مفصلی نترسند.
منبع: www.salamat.com