مخ با کارکردهای مربوط به تصور، تفکر، ادراک، قضاوت و تصمیم گیری تا اعتبار آن، بدون شک یکی از مهمترین اجزای سازندهی سیستم عصبی ما است.
آیا میدانستید؟
با احتساب دو سوم از کل وزن مغز، مخ بزرگترین بخش آن است. در بیشتر موارد، مخ مرتبط با وظایف بدن انسان در رابطه با تفکر و عمل است. آن در بخش قدامی پیش مغز واقع شده است. مخ مجهز به پانصد تا صد هزار نورون است که اطلاعات را از یک بخش به بخش دیگر بدن با سرعت عجیب ارسال میکنند و هم چنین آن برجستهترین بخش مغز از نظر اندازه و کارکرد است.
ساختار مخ :
برای درک کارکردهای مخ، شما باید به خوبی با اجزای آن به نامهای پوستهی مغزی، غدد عصبی اصلی و دستگاه کنارهای (لیمبیک) آشنا شوید. پوستهی مغزی بیرونیترین لایهی مخ با ظاهر تا خورده و یا چروک خورده است. تصور چروکی که ما از مغز داریم همان پوستهی مخ است. این چروکهای مشخصه با افزایش منطقهی سطحی و نورونهای داخل مخ به کارآیی آن میافزایند. پوستهی مغزی نقش کلیدی در حافظهی ما، توجه، تفکر، هوشیاری، زبان و غیره دارد. به طور مشابه، غدد عصبی اصلی حرکات ارادی ما را کنترل میکنند اما دستگاه کناری شامل ساختارهای زیر پوستهای است که با عواطف، رفتار، حافظهی طولانی مدت و غیره مرتبط هستند.
بخشهای مخ :
مخ را میتوان به دو نیمکره و یا چهار بخش تقسیم کرد. وقتی تقسیم نیم کرهای مد نظر است آن به دو نیمه تقسیم میشود : نیمکرهی راست که بخش چپ بدن را کنترل میکند و نیمکرهی چپ که بخش راست بدن را کنترل میکند. هر نیمکره مسئول کارهای ویژهای است. نیمکرهی راست اغلب مرتبط با خلاقیت است اما نیمکرهی چپ مرتبط با تواناییهای منطقی است. این دو نیمکره با جسم پینهای به یک دیگر مرتبط و متصل میشوند.
بخشها و وظایف مخ :
شکل مغز انسان، مخ (و چهار بخش آن)، مخچه و نخاع را نشان میدهد.
از نظر بخشها و لبها، مخ به چهار قسمت تقسیم میشود : لب (بخش) قدامی، لب آهیانهای، لب موقتی و لب پس سر. هر یک از این بخشها و لبها با توجه نزدیکترین استخوان جمجمهای به خود، نام گذاری شدهاند.
بخش قدامی :
بخش قدامی که درست پشت استخوان قدامی قرار گرفته است عمدتاً هماهنگی حرکتی ارادی را تسهیل میکند. آن هم چنین با استدلال، برنامه ریزی و عواطف مرتبط است.
بخش آهیانهای :
بخش آهیانهای که نزدیک استخوان آهیانهای در بخش میانی بالایی مغز قرار گرفته است، عمدتاً مسئول حس لامسه و یا درک است. هر چیزی – از دمای محیط اطراف گرفته تا وزنهای که بلند میکنید – در این منطقه پردازش میشود.
بخش موقتی :
بخش موقتی که جنب استخوان موقتی واقع شده است، مسئول عملکرد مناسب و درست حسهای شنوایی و بویایی است.
بخش پس سر :
بخش پس سر درست جلوی استخوان پس سر قرار گرفته است و عمدتاً مرتبط با بینایی است در نتیجه هر آسیبی به این بخش میتواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
با وظایف و کارکردهای بسیار حیاتی و هم چنین اعتبار مخ، میتوان تصور کرد که هر آسیبی به آن چقدر میتواند فاجعه بار و خطرناک باشد. مغز ما یک پوشش محافظ به شکل جمجمهی محکم دارد اما این موضوع این آزادی را به ما نمیدهد که ریسکها و خطرات تضمین نشدنی را بپذیریم.