کیسه صفرا، اندامی گلابی شکل واقع در قسمت تحتانی کبد است که نقش آن ذخیره صفرا می باشد. زمانی که غذای نیمه هضم شده از معده وارد روده می شود، این اندم، صفرا را به داخل روده ترشح می کند تا به هضم مواد غذایی به ویژه چربی کمک کند. صفرا حاوی میزان بالایی کلسترول است که به شکل محلول در صفرا وجود دارد. زمانیکه میزان کلسترول به حد فوق اشباع برسد، صفرای اضافی، تشکیل کریستال های ریز می دهد که به مرور زمان این کریستال ها تجمع می یابند و منجر به تشکیل سنگ هایی می شوند که به تدریج بزرگ تر شده و درمجاری صفراوی ایجاد انسداد می کنند.
غذاهایی که برای پیشگیری و درمان باید محدود شوند، عبارتند از:
محدودیت دریافت منابع غنی از کلسترول نظیر محصولات حیوانی به ویژه تخم مرغ، گوشت قرمز و لبنیات پرچرب و همچنین پرهیز یا کاهش مصرف غذاهای افزایش دهنده اسید نظیر چای، قهوه، غذاهای فراوی شده و حاوی مواد نگهدارنده (نظیر سوسیس و کالباس)، عصاره گوشت غلیظ، ذرت، عدس و مغزها (گردو، فندق و بادام زمینی)، غذاهای سرخکرده و پرچرب و پاک کردن کامل چربی های قابل رویت از گوشت ها، نوشیدنی های کربناته و پرهیز از دریافت وعده های حجیم قبل از خواب.
رژیم درمانی توصیه شده:
در زمان وقوع، دردهای حاد، باید به بیمار صرفا رژیم مایعات و آبمیوه و غذاهای بدون چربی و سرشار از سبزیجات آبدار (نظیر کاهو و خیار) و میوه های آبدار (نظیر هندوانه) و سوپ سبزیجات رقیق تجویز کرد. سبزیجات مفید در کاهش درد و درمان سنگ های صفراوی شامل هویج، چغندر، گوجه فرنگی، براکلی و اسفناج و میوه های مفید شامل گلابی، لیمو، سیب و انگور می باشد. بعضی از انواع چاشنی ها نظیر سیر، زنجبیل (کمک به هضم چربی) و زردچوبه (افزایش دادن جریان صفرا) به رژیم غذایی روزانه اضافه شوند. مصرف روزانه 10 الی 12 لیوان آب توصیه می گردد. دریافت ویتامین C (به ویژه از منبع مرکبات) افزایش یابد. از چربی های گیاهی و غیر اشباع به ویژه روغن زیتون به جای چربی های حیوانی (همه انواع چربی های گیاهی فاقد گلسترول هستند) استفاده شود. غذاهای غنی از فییر نظیر غلات کامل، جو، چاودار، سبوس و نان های سبوس دار در رژیم غذایی این افراد گنجانده شوند. بهتر است دریافت پروتئین بیشتر از منابع گیاهی (مانند سویا) باشد. در صورت مصرف پروتئین حیوانی، باید از گوشت های دارای کلسترول کم نظیر گوشت ماهی و بوقلمون استفاده شود. مصرف ویتامین های گروه B به ویژه B6، اسید فولیک و B12 و نیز ویتامین E، نقش مهمی در حذف چربی ها از بدن بازی می کند.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100