شیر معمولی یا شیر سویا

پروسه تهیه شیر سویا در چین کشف گردید مکانی که لوبیای سویا کشت و مصرف می شود. شیر سویا یک عصاره آبدار می باشد که با آسیاب نمودن لوبیای سویا و خیساندن آن در آب تهیه می گردد.
شیر سویا تقریباً دارای 3/5 درصد پروتئین، 2 درصد چربی، 2/9 درصد کربوهیدرات و نیز ویتامین های B1، E، C، B6، B2 و لسیتین و فیبر می باشد.
شیر سویا تقریباً یک چهارم کلسیم موجود در شیر را دارا می باشد و تولیدکنندگان این ماده غذایی معمولاً کلسیم را به آن اضافه می نمایند.

خواص شیر سویا:
 

یائسگی:تغییرات هورمونی همراه با یائسگی موجب افزایش ریسک بیماری قلبی و استئوپروز می شوند. در دوران یائسگی، زنان علایمی مانند گر گرفتگی، عرق شبانه، بی خوابی و سردرد را تجربه می کنند. شیر سویا حاوی ایزوفلاوون های جنستین و دیادزین می باشد که دارای خواص شبیه استروژن هستند، اما تفاوت بسیار زیادی با استروژن دارند و دارای خواص غیرهورمونی می باشند.
استئوپروز: شیر سویا دارای غلظت بالایی از ایزوفلاوون ها می باشد. مطالعات زیادی نشان داده اند که این ماده غذایی موجب سلامت استخوان می گردد. پروتئین محتوی سویا حاوی اسیدهای آمینه ای است که میزان سولفور آنها پایین می باشد.
اسیدهای آمینه سولفوردار تولید سولفات را در ادرار افزایش می دهند. این اسیدهای آمینه از باز جذب کلسیم به خون جلوگیری می نمایند.
بیماری دیابت و کلیه: شیر سویا دارای فیبر محلول می باشد. غذاهای حاوی فیبر محلول و کربوهیدرات پیچیده موجب افزایش حساسیت به انسولین می شوند و بنابراین در کنترل دیابت نقش دارند.
علی رغم اینکه سویا دارای پروتئینی با کیفیت بالا است، موجب افزایش فیلتراسیون و افزایش دفع پروتئین از راه ادرار می شود. شیر سویا موجب کاهش LDL در خون شده و با این عمل از آسیب به کلیه ها جلوگیری می گردد.
سلامت چشم: بررسی های جدید نشان داده اند که ایزوفلاوون جنستین موجود در سویا از چشم در مقابل اشعه X محافظت می نماید. این اشعه موجب بروز آب مروارید می شود.
بیماری قلبی: این محصول دارای اسیدهای چرب اشباع کم و فیبر زیاد می باشد. در مطالعه جدیدی که توسط انستیتو بین المللی سلامت و تغذیه انجام شده مشاهده گردید که پروتئین سویا در کاهش کلسترول و به دنبال آن کاهش ریسک بیماری قلبی نقش دارد.

مقایسه شیر سویا با محصولات لبنی:
 

1-پروتئین موجود در شیر سویا یک پروتئین گیاهی می باشد که این نوع پروتئین از کاهش کلسیم از طریق کلیه جلوگیری می کند.
2-شیر دارای اسید چرب اشباع می باشد که موجب افزایش کلسترول می شود، ولی مقدار اسید چرب اشباع شیر سویا کم است.
3-شیر سویای تجاری با ویتامین هایی از قبیل B12 غنی شده است.
4-شیر سویا فاقد لاکتوز می باشد و توسط افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، قابل هضم است.
5-عده زیادی از کودکان به شیر آلرژی دارند اما دسته کمی از آنها به شیر سویا آلرژی نشان می دهند.
6-شیر سویا دارای قند پروبیوتیکی از قبیل استاکیوز و رافینوز است که این قندها نقش مهمی در بهبود سیستم ایمنی و انتقال سم در بدن دارند، البته وجود این قندها مقداری نفخ روده در مصرف کنندگان ایجاد می نماید.
7-شیر سویا گالاکتوز ندارد و برای کودکانی که مبتلا به گالاکتوزمی هستند یک جایگزین خوب می باشد.بطور خلاصه باید اشاره نمود که مصرف شیر سویا مزایای متعددی دارد، ولی با توجه به اینکه مقدار ویتامین B2 شیر بالا و نسبت کلسیم به فسفر در شیر بهتر است و همچنین پروتئین شیر کیفیت بالاتری دارد، لذا مصرف شیر سویا در افراد عادی نباید جایگزین مصرف شیر معمولی شود. در هر حال، نوشیدن شیر سویا در گاهی از اوقات قابل توصیه می باشد (حتی در کسانی که شیر معمولی را به اندازه مناسب دریافت می کنند).
منبع:نشریه ی دنیای تغذیه، شماره 99
/ع