نام ها، ویژگى ها و احکام کعبه در قرآن (۱)

; إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُدىً لِلْعَالَمِینَ،
فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَنْ دَخَلَهُ کَانَ آمِن; .(1)
نخستین عبادتگاه و خانه اى که در زمین براى مردم و به نفع مردم ساخته شد، «کعبه» است. این خانه، هم با برکت است، هم موجب هدایت جهانیان و هم نشانه هاى روشن الهى در آن است. خداوند آنجا را حرم امن خویش قرار داد و هیچ کس در طول سال، حتى در غیر مراسم حج، نمى تواند بدون احرام و تشریفات ویژه وارد حرم شود و ورود افراد غیر مسلمان به منطقه حرم ممنوع است تا کرامت این مکان محفوظ بماند.
به موسى(علیه السلام) خطاب شد:
; فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوَادِی الْمُقَدَّسِ طُوىً; .(2)
«اى موسى، این جا وادى مقدس طوى است، هنگام ورود به آنجا کفش خویش از پا بر کن.»
اما حاجى و زائر کعبه، در حالى که هنوز فرسخ ها مانده تا به حرم برسد، باید کفش ها را از پا در آورد و لباس از تن بیرون کند. رمز عبور; «لَبَّیْک ، اَللَّهُمَّ لَبَّیْک» بگوید و جواز عبور بگیرد و پس از آن وارد شود و اگر اشتباه کرد، باید برگردد و...
آن کس که در آستانه کعبه قرار مى گیرد، 120 در رحمت به سویش گشوده مى شود و نگاه کردن به او اجر و ثواب دارد. از برخى منابع تاریخى و روایى استفاده مى شود که کعبه از زمان حضرت آدم(علیه السلام) وجود داشته و نزد عامه مردم و ادیان مختلف، از احترامى خاص برخوردار بوده است.
هندوها همواره با دیده عظمت بر آن نگریسته اند; زیرا باور داشته اند که روح شیوا، که نزد آن ها سوّمین اقنوم(3) شمرده مى شد، در حجر الأسود حلول کرده است.
ستاره پرستان ایرانى و کلدانى، کعبه را یکى از خانه هاى هفتگانه بزرگ دانسته اند. زرتشتیان نیز کعبه را محترم شمرده و معتقدند که روح هرمز در آن حلول کرده است.
یهود و نصارى هم کعبه را بزرگ مى شمردند; چون آن را وابسته به حضرت ابراهیم دانسته اند; از این رو است که صورت هایى چون ابراهیم، مریم و مسیح را در آن نصب کرده بودند تا این که به وسیله پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) در فتح مکه، پاکسازى شد.
در باور عرب ها نیز کعبه برترین عظمت را داشت و در برابر آن کرنش مى کردند و آن را بناى ابراهیم(علیه السلام) مى دانستند.(4)
با ظهور اسلام و نزول قرآن کریم، نه تنها آن عظمت و احترام تثبیت شد بلکه خداوند شرافت، ویژگى ها و احکامى براى خانه اش بیان کرده که براى هیچ چیز دیگر گفته نشده است.
این نوشتار با هدف شناساندن جایگاه ویژه کعبه در قرآن، با عناوین زیر تهیه شده است:
الف: اسامى کعبه در قرآن.
ب: ویژگى هاى کعبه در قرآن.
ج: احکام کعبه و حرم در قرآن.