نقد و بررسی فیلم «پل جاسوس‌ها» Bridge of Spies ساخته استیون اسپیلبرگ

«پل جاسوس‌ها» Bridge of Spies ساخته استیون اسپیلبرگ Steven Spielberg با صحنه‌ای از مردی که در حال نقاشی کردن چهره‌ای، خود را در آینه نگاه می‌کند، شروع می‌شود. تصویر مرد از پشت سر گرفته‌شده است و ما به‌درستی خود او را نمی‌بینیم. ما به دو تصویر او، یکی در آینه و دیگری در نقاشی، نگاه می‌کنیم. حقیقت چیزی بین این دو است. دوگانگی و ادراک و واقعیت و درنهایت مفهوم تصویر مرد در آینه، خود مرد و نقاشی او که شبیه هم هستند ولی نه کاملاً، در «پل جاسوس‌ها»، داستانی با دقت، باشهامت که به‌طور قابل‌توجهی زیرکانه و عمیق است، مطرح می‌شود.این فیلم از بهترین فیلم‌های سال 2015 است. کارگردانی درخشان اسپیلبرگ، در کنار فیلم‌نامه‌ای دقیق و جذاب و هوشمندانه که با همکاری برادران کوئن Coen Brothers نوشته‌شده، دست‌به‌دست هم داده‌اند تا اثری متفاوت و دیدنی خلق شود.
اسپیلبرگ مانند فیلم‌های قبلی خود، در این فیلم تصویری از مردی که درگیر مفهومی بزرگ‌تر از خود است و از پس مشکلات برمی‌آید را نشان می‌دهد. مرد “تحت‌فشار” این فیلم، جیم دوناوان Jim Donovan (با بازی تام هنکس)، وکیل بیمه‌ای که توسط دولت احضار می‌شود، است. دراین‌بین مردی نقاش به نام Rudolph Abel (با بازی مارک رایلنس Rudolph Abel) به جرم جاسوسی علیه آمریکا بازداشت شده است. این فیلم در سال 1957 اتفاق می‌افتد و جنگ سرد یک تهدید همیشگی است. رئیس دوناوان (آلن آلدا Alan Alda) از او می‌خواهد که وکیل مدافع Abel باشد فقط برای این‌که فردی در کنار این خائن باشد تا از درست پیش رفتن روند قضایی پرونده اطمینان حاصل کند.به نظر می‌رسد که دوناوان فرد بی‌اهمیتی نیست. او درصدد پیدا کردن راهی برای دفاع از Abel است و باور دارد که مصادره مدارک جرم برخلاف قانون است و انجام حکم اعدام، باوجود خواست عموم، حرکت نادرست سیاسی است. استدلال دوناوان این است که Abel نه‌تنها اطلاعات حیاتی سیاسی‌ای دارد که ممکن است بعدها برای مذاکره با روسیه به درد بخورد، بلکه باید با او همان‌طور برخورد شود که اگر یک سرباز آمریکایی اسیر شود، می‌خواهیم با او برخورد شود. اگر راجع به آن فکر کنید، Abel فقط وظیفه خود را انجام ‌داده‌ است، درست است؟ او خائن این کشور نیست. این همان کاری نیست که خیلی از سربازان ما در نقاط مختلف جهان در حال انجام آن‌اند؟ آیا حق او اعدام است؟  این کار چه پیامی برای آنانی که سربازان ما را اسیر کرده‌اند، دارد؟
مسلماً حق با دوناوان است و این موضوع بین‌المللی وقتی بیشتر پیچیده می‌شود که خلبانی به نام فرانسیس گری پاورز (با بازی آستین استول Austin Stowell) توسط روس‌ها اسیر می‌شود. با این‌که دوناوان هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارد، به‌عنوان واسطه برای معاوضه اسرا، فرستاده می‌شود. با توجه به شخصیت‌های اصلی داستان‌های اسپیلبرگ، دوناوان مردی است که علاوه بر کاری که از او خواسته‌شده، کارهای بیشتری را انجام می‌دهد. در دیدگاه اسپیلبرگ این ویژگی نه‌تنها برای مردان بزرگ لازم است، بلکه ایده اصلی وجود آمریکا است. رهبران ما فقط آنچه لازم است را انجام نمی‌دهند، آن‌ها کاری که بقیه غیرممکن می‌دانند را انجام می‌دهند.از اولین صحنه فیلم که با صدای حداقل و بدون موسیقی اجراشده است، اسپیلبرگ و تیم تکنیکی او تقریباً مانند نقاشی Abel کار می‌کنند، با دقت، حساب‌شده و بسیار ساکت. «پل جاسوس‌ها» فیلمی پر از دیالوگ و طراحی است، بیشتر شبیه فیلم «بندزن خیاط سرباز جاسوس» Tinker Tailor Soldier Spy است تا «اسکای فال» Skyfall. فیلمی است که هیجان را در حین دیالوگ‌ها، همان‌طور که دوناوان متوجه می‌شود که دنیای جاسوسی واقعاً در مورد دادوستد کردن و زیرپا گذاشتن قانون است، ایجاد می‌کند. یکی از بازیگران مهم می‌گوید:” ما باید مکالماتی که دولتمردان ما نمی‌توانند داشته باشند را انجام دهیم.” اسپیلبرگ روش درستی برای بیان داستان انتخاب کرد، اگر داستان را خیلی تاریخی و دقیق بیان می‌کرد، خسته‌کننده می‌شد و اگر جنبه‌های اکشن و سینمایی آن را زیاد می‌کرد، از واقع‌گرایی داستان کاسته می‌شد.
هر صحنه از فیلم «پل جاسوس‌ها» را می‌توان در دو سطح متفاوت و درهم‌آمیخته بررسی کرد. اول به جزییات خیره‌کننده لباس‌ها، لوکیشن‌ها دقت کنید و متوجه می‌شوید که چقدر واقعی به نظر می‌رسند. این فیلم درگیر ویژگی‌های معمول یک بازه زمانی که گویی بازیگران مدرن ادای مردمانی از زمانی گذشته را در‌می‌آورند، نمی‌شود. بااین‌حال اسپیلبرگ و تیمش راهی برای نشان دادن جنبه‌های سینمایی در کنار وقایع تاریخی پیدا کردند. به کمرنگ شدن رنگ‌ها از آمریکا تا آلمان دقت کنید. وقتی دوناوان به اروپا می‌رود، همه رنگ‌ها آبی و خاکستری است. حتی آلمان شرقی رنگ متفاوتی از آلمان غربی دارد. هر تصمیم در ساخت «پل جاسوس‌ها» با دقت و با توجه به جنبه واقع‌گرایانه و اهداف سینمایی آن است.

اسپیلبرگ فیلم‌سازی را از دهه 70 آغاز کرد و امروزه به یکی از مهم‌ترین مورخان سینمایی تبدیل‌شده است. او معمولاً به‌عنوان سازنده فیلم‌های تخیلی مثل «پارک ژوراسیک» شناخته می‌شود، اما توانایی او در ترکیب وقایع مهم تاریخی با روایت داستانی مانند فیلم‌های «مونیخ» و «لینکلن» و بسیاری دیگر است که در زندگی حرفه‌ای او کمتر موردتوجه واقع‌شده است. بااین‌حال «پل جاسوس‌ها» بهترین راه برای ادامه فیلم‌های روایت تاریخی او است.

 

نظر برخی منتقدین در مورد این فیلم:

Manohla Dargis  منتقد نیویورک‌تایمز می‌گوید:” مانند برخی از فیلم‌های اخیر آقای اسپیلبرگ، مانند «لینکلن» Lincoln و «مونیخ» Munich، در این فیلم نیز توجه زیادی به جزییات شده است که تشویش آن دوره و همچنین الآن را به‌خوبی به تصویر می‌کشد. بااین‌حال از آن دو فیلم دیگر، سبک‌تر و روان‌تر به نظر می‌رسد. در این فیلم دیالوگ‌های تکان‌دهنده و موسیقی‌های مهم وجود دارد، باوجود تمام تلخی‌های آن، شادی هم در آن هست…”

Peter Debruge منتقد مجله ورایتی نظر متفاوتی دارد، با این‌که اسپیلبرگ اعلام کرده است که هدف او، کلاسیک نشان دادن وقایع و ادغام آن با هیجانات فیلم‌های دهه 40 است، به نظر او این روش بیان داستان به‌صورت اسطوره‌ای برای تماشاچیان جوان، خسته‌کننده و قدیمی به نظر می‌رسد.

Kenneth Turan منتقد لس‌آنجلس تایمز می‌گوید:” «پل جاسوس‌ها» فیلمی سرگرم‌کننده با داستانی سیاسی قوی و غیرمنتظره است. اسپیلبرگ، کارگردانی با بیش از 40 سال تجربه فیلم‌سازی است. داستان‌سرایی با این مهارت تجربه‌ای نیست که هرروز شاهد آن باشیم.”

Ann Hornaday منتقد واشنگتن‌پست در ستایش فیلم می‌گوید:” به نظر می‌رسد «پل جاسوس‌ها» از درون سنگ خارا و مه بیرون آمده است، آبی و خاکستری و دودهای سفید برای اسپیلبرگ مثل زرد کهربایی برای وودی آلن است. اسپیلبرگ به زیبایی سنگینی و اضطراب آن دوران را با داستانی غنی بیان می‌کند.”

Mick LaSalle منتقد San Francisco Chronicle درباره این فیلم می‌گوید:” بسیاری از فیلم‌هایی با موضوعات تاریخی، در بعضی جهات شبیه زمانی هستند که در آن ساخته‌شده‌اند. «پل جاسوس‌ها» تمثیلی برای زمان ما نیست، با‌این‌حال یادآور خوبی از این است که در تمام موقعیت‌های پرتنش تاریخ ما، همیشه مردمانی آماده برای دور زدن قانون، از ترس و یا برای راحتی خود، بوده‌اند  «پل جاسوس‌ها» نشان می‌دهد که قانون اساسی قانون تزیینی نیست، بلکه راهی برای رهایی از تاریکی است.”

Richard Roeper منتقد شیکاگو سان تایمز در مورد بازی تام هنکس می‌گوید:” دوناوان که با سرما دست‌وپنجه نرم می‌کند، به همه می‌گوید که می‌خواهد سریع‌تر این مأموریت را انجام دهد تا بتواند به خانه برگردد و در تخت خودش بخوابد. هنکس، مانند سایر بازیگرانی که نقش مردان بزرگ با قلبی بزرگ که از مشکلات نمی‌ترسند را بازی می‌کنند، بازی عالی و با دقتی از خود نشان می‌دهد. لبخند و دست دادن دوستانه او را نشانی از ضعف او برداشت نکنید.”

شما می‌توانید این فیلم جذاب را در نماوا با دوبله اختصاصی تماشا کنید