لامارتین، شاعر و نویسنده‌ی فرانسوی می‌گوید: «منشاء هر کار بزرگی زن است، زن کتابی است که جز به مهر و محبت خوانده نمی‌شود». زنان همواره در جهان، در عرصه‌های مختلف فعال بوده‌اند و خصوصا در ترویج و پیشرفت فرهنگ، هنر، ادبیات و علم، نقش به‌سزایی داشته‌اند. زنان، بخش جدایی‌ناپذیر ادبیات هستند و نمی‌توان نقش آن‌ها را در ادبیات نادیده گرفت. مصطفی مستور در این‌باره در کتاب «استخوان خوک و دست‌های جذامی» می‌نویسد: «اگه زنی در کار نباشه، عشقی هم در کار نیست. شکسپیر و حافظ و رومئو وژولیت و شیرین و فرهاد ول معطل‌اند. اگه روزی زن‌ها بخواند از این جا برند، تقریبا همه‌ی ادبیات و سینما و هنر دنیا رو با خودشون باید ببرند».
بنیتا هر هفته به بررسی زندگینامه و معرفی آثار زنان شاعر و نویسنده می‌پردازد. در این قسمت، به بهانه‌ی سالروز تولد هرتا مولر، نویسنده، شاعر و مقاله‌نویس معروف رومانیایی تبار آلمانی، نگاهی به زندگی و آثار این بانوی نویسنده و شاعر خواهیم داشت.
هرتا مولر در هفدهم آگوست 1953، در یک روستای آلمانی زبان در غرب رومانی به دنیا آمد. این دهکده مکانی بود که اقلیت آلمانی کشور رومانی در آن ساکن بودند. هرتا زندگی سختی داشت و در سنین کم، پس از پایان جنگ جهانی دوم، نظامی‌های شوروی مادرش را به اردوگاه کار اجباری فرستادند.
پدربزرگ مولر زمانی یکی از کشاورزان و تاجران ثروتمند رومانی بود اما حکومت کمونیستی تمام اموالش را به نفع دولت ضبط کرد و چیزی برای این خانواده باقی نگذاشت. پدر مولر در دوران حکومت کمونیستی از طریق رانندگی کامیون روزگار می‌گذراند.
زبان مادری مولر آلمانی بود و او توانست در مدرسه زبان رومانیایی را نیز بیاموزد. او پس از این که از دبیرستان نیکولاس لنائو فارغ‌التحصیل شد، در دانشگاه تیمیسوآرا در رشته‌ی مطالعات ادبیات آلمانی و رومانیایی پذیرفته شد.
دوران بزرگسالی هرتا مولر نیز کم از دوران کودکی‌اش نداشت. او در زمان حکومت نیکولای چائوشسکو در دهه‌ی 1970، معلم بود و به خاطر عدم همکاری با پلیس مخفی، شغل خود را از دست داد و بارها به مرگ تهدید شد.
هرتا موفق شد جایزه‌ی صلح نوبل را دریافت کند. او پس از دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات در شهر لایپزینگ در سخنرانی خود گفت: «هنگام نوشتن اولین کتابم مجبور شدم با ویراستار آلمانی در جنگل‌های دور افتاده دیدار کنم تا کسی نتواند گفتگوی ما را بشنود. یکی از شیوه‌های سرکوب و ارعاب پلیس امنیتی در آن زمان این بود که مرا مجبور کند تا مدرکی را امضا کنم که نشان می‌داد من خبرچین و همکار دستگاه امنیتی هستم».
هرتا مولر در آثار خود پیوسته سعی داشت که با تمرکز بر شعر و نثر ساده، دورنمای زندگی کسانی را که زندگیشان مصادره شده به تصویر بکشد. او در سال 2009 طبق نظر کمیته‌ی نوبل ادبیات، موفق به کسب نوبل ادبیات شد.
اهدا این جایزه به مولر، همزمان با بیستمین سالگرد فرو ریختن دیوار برلین شد و با واکنش گسترده‌ی رسانه‌های آلمان همراه شد. سخنگوی هیئت داوران جایزه نوبل، در سخنانی از مولر به خاطر مقاومت شجاعانه او در برابر دیکتاتوری کمونیستی رومانی قدردانی کرد و گفت که مولر از مسائل مهم و حیاتی سخن به میان آورده، که ارزش مبارزه دارند.
مولر از سال 1981 برای نوشتن رمان‌ها و آثار خود بارها جایزه‌ی ادبی به دست آورده که مهمترین این جوایز، جایزه‌ی کافکا (1999) و جایزه‌ی بنیاد کنراد آدناوئر (2004) هستند.
هرتا مولر تاکنون 18 اثر اعم از رمان، شعر، مقاله و داستان را منتشر کرده است که تمام این آثار به زبان آلمانی نوشته شده‌اند.
برخی از آثار مولر در ایران نیز به فارسی برگردانده و منتشر شده‌اند. زمین‌های پست (ترجمه مهرداد فروغی، نشر مروارید، 1392)، گذرنامه (ترجمه مهرداد فروغی، نشر مروارید، 1390)، سرزمین گوجه‌های سبز (ترجمه غلامحسین میرزا صالح، نشر مازیار) و قرار ملاقات (ترجمه مهرداد فروغی، نشر مروارید، 1391) برخی از آثار هرتا مولر هستند که به فارسی برگردانده شده‌اند.
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید، می‌توانید «زنانی که با قلمشان جاودانه شدند؛ ایزابل آلنده» را نیز بخوانید.
دوستان و همراهان همیشگی بنیتا، لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
منابع:
nytimes.com
theguardian.com
britannica.com
