در وضعیت اقتصادی امروز جهان و میل مردم به مصرف گرایی با وجود تمام محدودیت های مالی، ممکن است اینطور تصور شود که دنیای مد شرایط نسبتا خوبی خواهد داشت، اما حقیقت چیز دیگری است، کمبود منابع طبیعی و نیاز مردم به حفاظت از محیط زیست در آینده به حدی جدی خواهد شد که احتمالا لوکس پوشیدن اولویت نیازهای پوشاک مردم جامعه نخواهد بود.
غیرقابل باور است اما صنعت نساجی یکی از کثیفترین صنایع موجود محسوب میشود، زیرا تولید محصولات پنبهای و الیاف مصنوعی آسیبهایی جدی به محیط زیست وارد میکند یا روشهای رنگآمیزی پارچه اغلب ناسازگار با محیط زیست هستند و طبق بررسیها نساجی پنجمین صنعت موثر در تولید گازهای گلخانهای در جهان است. در چنین شرایطی بهترین راه حل بازیافت است و شاید پروژههای خلاقانه بازیافت و مد سبز بتواند صنعت مد را در دهههای آینده زنده و پویا نگه دارد.
در سالهای اخیر، دانشمندان و حامیان محیط زیست با اختراعات و نوآوریهای عجیب و جذاب روشهای غیرمعمولی در تولید پارچه و لباس معرفی کردهاند که آینده مد را امیدوارکننده مینمایاند.
جالبترین بازیافت در زمینهی پوشاک ساخت پوشیدنیها از مواد خوراکی است. برندهای معروفی همچون پوما، نورث فیس و تیمبرلند هم از این بازیافت استفاده میکنند. S.Cafe الیاف جدیدی تولید میکند که از بازیافت قهوه ساییده شده به دست میآیند و در مقایسه با انرژی لازم در تولید پارچه های معمولی انرژی کمتری مصرف میکند و به همین سبب یک صنعت زمین دوستانه محسوب میشود. برند دیگری به نام Q.Milch هم به تولید پارچههای آلی از شیر میپردازد، ایده و تکنولوژی پیشنهادی برای تولید پارچه های شیری متعلق به یک میکروب شناس آلمانی به نام Anke Domaske است. یک کمپانی لباسهای ورزشی به نام Virus هم با استفاده از بازیافت دانههای قهوه یک لاین ورزشی به نامStay Warm (گرم بمان) راه اندازی کرده که مناسب فصول سرد سال هستند و نسبت به سایر محصولات این برند حس گرمابخشی بیشتری دارند. اما سوزان لی یک یک طراح لباس نابغه است، او در حال حاضر بر روی یک پروژه مد سبز فعالیت میکند و میخواهد از تخمیر چای پارچه و چرم گیاهی تولید کند. نمونههای اولیه آزمایش سوزان ساخته شده که نیاز به تغییراتی در ترکیبات مواد دارد، اگر علاقهمند بودید درباره پروژه این طراح بیشتر بدانید میتواند ویدئو سخنرانی او را در تد TED تماشا کنید.
از دیگر مدهای بازیافتی میتوانیم به گروهی اشاره کنیم که حاصل بازیافت پلاستیک به عنوان مضرترین مواد برای طبیعت هستند. ترکیبهای مصنوعی بازیافتی مواد پلاستیکی درست به همان روشی که بامبو تبدیل به رشتههای الیاف میشود به ذرات ریزتر تبدیل شده و بعد از ذوب، الیافی رشتهای قابل بافت به صورت پارچه از آنها به دست میآید. معمولا الیاف پلاستیکی بازیافت شده در ترکیب با پنبه مثلا به صورت 25 درصد پلاستیک و 75 درصد پنبه تبدیل به پارچه میشوند. پارچههایی که کاملا و نرم و انعطاف پذیر خواهند بود و دوام بیشتری خواهند داشت. یکی از این برندها I'm not a virgin است که در تولید شلوارهای جین از این روش استفاده میکند.
کمپانی mat& nat هم، مجموعه دیگری است که با استفاده از بازیافت بطریهای پلاستیکی به تولید انوع کیفهای لوکس میپردازد. مواد به کار رفته در این محصولات 100 درصد بازیافتی هستند. شعار این برند زندگی به زیبایی است و با هدف ارتقا بشریت، خلاقیت و حفاظت از محیط زیست محصولاتی از بازیافت مقوا، چوب پنبه، پلاستیک و لاستیک میسازند. آنها متعهد شدهاند تا از هیچ نوع چرم حیوانی در تولید محصول استفاده نکنند و به همین دلیل برند خود را وگان یا گیاهی هم معرفی میکنند.
باعث افتخار است که بگوییم یکی از برندهای سبزی که در این مقاله معرفی خواهیم کرد، یک برند ایرانی است. برند Setipi با استفاده از تیوبهای بازیافتی ماشین، موتورسیکلت و دوچرخه به تولید کیف می پردازد. طراحان و صاحبان ایده این برند ایرانی ستاره دژام کوهی و سپیده ساده هستند و محصولات بازیافتی و لوکس آنها درحال حاضر در ایران قابل خریداری است.
برند کامبوجیایی Tonle با استفاده از ضایعات کارخانههای نساجی به تولید لباس میپردازد، از نظر Tonle هیچ چیز دورریختنی نیست و حتی کوچکترین تکهها پس از بازیافت مورد استفاده قرار میگیرند. تکههای بزرگتر به همان شکل در ترکیب لباسها استفاده میشوند، برخی تکه پارچهها به نخ تبدیل میشوند و تکههای بسیار کوچک هم در ترکیب با کاغذهای اداری بازیافتی و برنج چسبنده در فرآیندی به تگ و برچسب لباسهای این برند تبدیل می شود و بدین ترتیب هیچ چیز در این کمپانی دور ریخته نمیشود.
اما زمانی که تکنولوژی به کمک بازیافت میآید کارها بسیار آسانتر پیش میرود. بسیاری از برندهای لباس و تولیدکنندگان کار کردن با ضایعات نساجی را سخت و پردردسر میدانند و یکی از این دردسرها پیداکردن و جمعآوری و حمل پارچههای ضایعاتی مناسب است، مشکلی که Fabscrap آن را حل کرده است. این مجموعه یک وبسایت آنلاین است که تمام ضایعات بازیافتی نساجیهای شهر را پیدا میکند و مجموعهها در وبسایت برای بررسی و سفارش کابران قرار میگیرد، سپس تولیدکنندگان میتوانند پارچههای را آنلاین بخرند و فاب اسکرپ آنها را به دستشان خواهد رساند.
آخرین تکنولوژی شاید متعلق به مردم دنیایی باشد که در صدها سال بعد فرصت شستن لباسها را نخواهند داشت. در دهههای اخیر نیاز به مقاوم سازی پارچه در برابر لکهها باعث اختراع تکنولوژی نانو شد و حالا یک برند برزیلی به نام Tristar ادعا میکند که شلوارهای جین تولید شده توسط این برند بدون نیاز به آب و شوینده و تنها با قرار دادن در فریزر به مدت 24 ساعت از باکتری و میکروب پاکسازی میشوند. این برند که از روش و تکنولوژی مورد استفاده اش حرفی نزده، هدفش را استفادهی کمتر از آب و حفاظت از منابع آب معرفی میکند.