راننده، مقصر اول و آخر!

پس از گذشت یک هفته از وقوع حادثه تلخ و جانکاه سقوط اتوبوس حامل دانش آموزان نخبه و مرگ 9 نفر در این حادثه، عصر دیروز، کمیته کارشناسی وزارت آموزش و پرورش، گزارش رسمی خود از بررسی علل این حادثه را منتشر کرد.

به گزارش به نقل از روزنامه قانون، این گروه کارشناسی که از سوی سید محمد بطحایی، وزیر آموزش وپرورش ماموریت یافته ‌بود تا علل بروز این سانحه را بررسی و اعلام نتیجه کند، گزارشی تفصیلی از نتیجه بررسی تیم تخصصی خود را منتشر کرد که در بخش های مختلف آن، قصور آموزش و پرورش منطقه و راننده اتوبوس در رقم‌زدن مرگ هفت دانش آموز نخبه و دو مربی و کمک راننده مشهود است.

ضرورت برگزاری اردوها

در بخش ابتدایی این گزارش و در پاسخ به سوالات و ابهاماتی که درباره ضرورت برگزاری چنین اردوهایی در مدارس تاکید شده است،آمده: برگزاری اردو در آموزش‌وپرورش به‌عنوان یک موقعیت یادگیری، از ضرورت‌های غیرقابل‌انکار است. در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش چنین آمده است: ایجاد شبکه‌ای از محیط‌های یادگیری مانند پژوهش‌سراها، اردوگاه‌ها، خانه‌های فرهنگ، کتابخانه‌های عمومی، نمایشگاه‌ها و موزه‌های تخصصی علوم و فناوری، مراکز کارآفرینی، ورزشگاه‌ها و سایر مراکز مشابه و برقراری تعامل اثربخش مدارس با این محیط‌ها، با رعایت اصل غنی‌سازی محیط مدرسه با همکاری سایر دستگاه‌ها. اردو، موقعیتی است که در آن بسیاری از موضوعاتی که در کلاس درس قابل یادگیری و انتقال به دانش‌آموز نیست، در آن فضا قابل یادگیری است؛ موضوعاتی از قبیل فعالیت گروهی، تمرین مهارت‌های اجتماعی، آموختن مهارت‌های زندگی، تحمل دوری از خانواده و زندگی با جمع غریبه، تمرین فعالیت‌ در شرایط سخت مانند اینکه غذای خودشان را خود آماده کنند، محل استراحت خود را آماده کنند و امثالهم، همه ازجمله‌ موضوعاتی است که می‌تواند در فضای اردو آموخته شود؛ نبود اردو می‌تواند یک نقیصه برای نظام آموزش‌ و پرورش به‌حساب بیاید. بنابراین در آموزش‌وپرورش به‌خصوص در فعالیت‌های تشکیلاتی ازجمله فعالیت‌های سازمان دانش‌آموزی، برگزاری اردو به‌عنوان یکی از مهم‌‌ترین محیط‌های یادگیری و تمرین‌ عملی و تعمیق برخی از آموخته‌ها و اهداف تربیتی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش وزارت آموزش و پرورش، در زمان‌بندی اردوهای ملی این تشکل‌های دانش‌آموزی، دو بخش وجود دارد؛ پذیرش و بدرقه که روز اول و آخر اردو به‌حساب می‌آید و بین این‌ دو، چهار روز اقامت دانش‌آموزی و برنامه‌ اصلی اردوست که بر اساس زندگی در شرایط سخت طراحی ‌شده است.در روز اول اردو، از ساعت 7:00 صبح تا 16:00 فرصت استقرار گروه‌های دانش‌آموزی در اردوگاه است؛ از ساعت 18:00 تا 20:00 مراسم افتتاحیه اردوهای تشکیلاتی است که روز حادثه در واقع روز ورود به اردو و روز پذیرش بوده است. سپس چهار روز برنامه مستمر دارند که برنامه آن‌ها، اردو در شرایط سخت است یعنی محل استراحت خود را خودشان مهیا می‌کنند؛ (خوابگاهی آماده نیست، هرچند اردوگاه‌های ما این امکان را دارند اما اردوهای تشکیلاتی، اردوی تمرین واقعی زندگی است) پخت‌وپز را خودشان انجام می‌دهند و ظرف‌های غذای‌شان را خودشان مهیا می‌کنند. در این اردوها بچه‌ها شرایط سخت را تمرین می‌کنند و در این شرایط برای یک زندگی واقعی آماده می‌شوند و شرایطی را تجربه می‌کنند که در بازگشت به شهر خودشان ان‌شاء‌ا...بتوانند با قوت و انگیزه بیشتری مسیر زندگی‌شان را ادامه دهند.اختتامیه اردوها در ساعت 6 تا 8 بعدازظهر روز پنجم برگزار می‌شود. سپس برنامه خاتمه می‌یابد و دانش آموزان در روز ششم، به شهرستان‌های محل زندگی خود بازمی‌گردند.

لحظه وقوع حادثه

در ادامه این گزارش آمده است: متاسفانه در اثر واژگونی یک دستگاه اتوبوس هفت نفر از دانش‌آموزان معصوم و یک نفر از مربیان فداکار، جان خود را از دست دادند. گزارش مصاحبه‌های دانش‌آموزان و مربی که از حادثه، جان سالم به دربرده‌اند، نشان می‌دهد که راننده‌ای که از حوالی ساعت 23:00 پشت فرمان بوده، باوجود آنکه به علت خستگی موظف بوده جای خود را به راننده دیگر بدهد، متاسفانه بر عدم جابه‌جایی و ادامه رانندگی اصرار داشته است؛ به شهادت دانش‌آموزان و دیگر همکاران حاضر، سرکار خانم فراحی‌(ره) سرپرست فقیده اتوبوس، چندین بار به راننده تذکر داده که خسته هستید و لطفا با راننده دیگر جابه‌جا بشوید؛ حتی یک‌بار گفته کنار جاده توقف کنید و چون خسته هستید استراحت کنید اما راننده خاطی حرف‌شنوی نکرده که متاسفانه درنهایت منجر به سانحه شده است.

تغییر جهت ناگهانی اتوبوس

طبق گزارش بررسی‌های اولیه کارشناسان پلیس‌راه و وزارت راه، مقصر اصلی حادثه، راننده بوده که در حال حاضر در بازداشت است. بر همین اساس وی در اظهارات خود اعلام کرده که در مواجهه با خودرویی که از مقابل به سمت اتوبوس می‌آمده تغییر جهت ناگهانی داده که منجر به برخورد اتوبوس با لبه‌ پل و ترکیدگی لاستیک جلو شده و متعاقب آن، کنترل اتوبوس از دست راننده خارج و پس از طی حدود 100 متر به پهلوی راست واژگون می‌شود؛ همچنین بررسی‌ها در خصوص جاده موردنظر، بیانگر آن است که راه، مستقیم و علایم و خط‌کشی‌ها مناسب و سرعت اتوبوس هم 86 کیلومتر بر ساعت بوده است. ولی شواهد موجود نشان از خواب آلودگی راننده و انحراف تدریجی از مسیر دارد و نه انحراف ناگهانی.

حرکت در شب به خاطر استفاده نکردن از کولر!

در خصوص انتخاب وسیله نقلیه و راننده نیز با اعتماد به نهادها و دستگاه‌های مسئول در این امر بر اساس مدارک و مستندات قانونی نسبت به عقد قرارداد با شرکت مسافربری انتخاب وسیله نقلیه اقدام شده و با توجه به عدم ممنوعیت حرکت در شب، برنامه‌ریزی زمان حرکت ساعت 23:00 تنظیم شد تا پس از طی مسیر بعد از حدود 8 ساعت‌، حوالی ساعت 7 صبح به محل اردوگاه شهید دستغیب شیراز وارد شوند که متاسفانه با این حادثه دل‌خراش این سفر ناتمام ماند. هرچند با توجه به اینکه تا ساعت 16:00 فرصت حضور و پذیرش وجود داشته و مقدور بود که ساعت حرکت به ساعات روشن روز موکول شود ولی با اتکا به تجربیات و سفرهای مشابه قبلی این‌طور عمل نشده است. لازم به ذکر است که مسیر بندرعباس- شیراز فاقد مسیر ریلی است و بهطورکامل شیب مثبت دارد. بنابراین اتوبوس‌های این مسیر، روزها از شیراز به سمت بندرعباس می‌آیند و شب‌ها بالعکس، چراکه در طول روز نیاز به استفاده از کولرگازی است و موتور ماشین کشش لازم برای همزمانی استفاده از کولر و حرکت سربالا را ندارد.

راننده، مقصر اصلی

شغل اصلی راننده خاطی، آهنگری است و گاه به رانندگی اشتغال دارد. نبستن کمربند ایمنی توسط دانش آموزان، به سفارش راننده بوده است، هرچند هم مربی مرحومه و هم مربی مصدوم، به بچه ها سفارش کرده اند که کمربند خود را ببندید؛ ولی راننده گفته نیازی نیست، هر زمان به پلیس‌راه نزدیک ‌شدیم خودم به شما اعلام می‌کنم که کمربندتان را ببندید!حرکت در شب ضروری نبوده بلکه یک امکان بوده که با توجه به گرمای روز و شیب مثبت مسیر، تصمیم به حرکت در شب اتخاذشده است. از سویی، متاسفانه مکان مناسبی (اردوگاه) برای اسکان شبانه دانش آموزانِ تجمع کرده در بندرعباس که از شهرستان‌های اطراف آمده بودند، وجود نداشته و ازاین‌رو ناچار شده اند که شبانه حرکت کنند.