با وجود این که شاید سابقه‌ی بشر بر روی کره‌ی خاکی به 200 هزار سال هم نرسد، اما میلیون‌ها سال پیش، زمین ساکنان بزرگ و عجیبی داشت که هنوز راز و رمزهای زیادی در مورد آن‌ها وجود دارد. دایناسورها و حیوانات عجیبی که امروزه نسل اغلب آن‌ها منقرض شده است، بااین‌وجود دانشمندان و محققان با بررسی فسیل‌ها و نشانه‌های باقی‌مانده از این موجودات، به نتایج جالب توجهی در مورد زندگی و حتی شکل آن‌ها دست‌یافته‌اند. یکی از کارهای جالب و البته سختی که دانشمندان و هنرمندان با همکاری یکدیگر انجام داده‌اند، شبیه‌سازی و نقاشی دایناسورهاست. به‌این‌ترتیب که محققان و دیرینه شناسان با ارائه‌ی جزئیات و مشخصات این جانوران به هنرمندان، به آن‌ها کمک کرده‌اند تا طرحی از آن‌ها ترسیم کنند. در این مطلب با بنیتا همراه باشید تا گونه‌هایی از این موجودات ماقبل تاریخ را معرفی می‌کنیم.
1 - پستانداران غول پیکر از عصر سنوزوییک
در بخش دوم عصر سنوزوییک از حدود 50 میلیون سال پیش تا پایان آخرین عصر یخبندان، پستاندارانِ ماقبل تاریخ به طور قابل توجهی بزرگ‌تر و عجیب‌تر از همتایانِ مدرن خود بوده‌اند. در ادامه، تصاویر و مشخصات دقیق بیش از 20 پستاندار مختلف غول‌پیکر، از بلندشتر تا کرگدن پشمالو را خواهید دید که پس از دایناسورها روی زمین حکومت می‌کردند.
2 – بلندشترها
نام: بلندشتر (واژه‌ی یونانی به معنی: "شتر بلند")؛
زیستگاه: دشت‌های شمال امریکا
دوره‌ی تاریخی: اواسط تا اواخر عصر میوسن (5 تا 15 میلیون سال قبل)
اندازه و وزن: از شانه به بالا حدود 304 سانتیمتر، 450 تا 900 کیلوگرم
رژیم غذایی: گیاه‌خوار
ویژگی‌های متمایز: سایز بزرگ؛ طولانی، پاها و گردن زرافه مانند
دو چیز عجیب و غریب در مورد بلندشترها وجود دارد: اول، این شترِ مگافونا با پاها و گردنِ بلند و باریک بیشتر شبیه به یک زرافه است، و دوم اینکه زندگی در میوسن در شمال آمریکا (که یک مکان معمول برای زندگی شترها نیست) چگونه برای ظاهر زرافه‌ای آن‌ها مناسب بوده است؟ بلندشترها بیشتر وقت خود را صرف خوردن برگ درختان بلند می‌کرده‌اند، و از آن‌جایی که قبل از انسان‌های اولیه زندگی می‌کرده‌اند هیچ کس از آن‌ها برای سواری استفاده نکرده است (که البته سواری گرفتن از آن‌ها کار دشواری به نظر می‌رسد).
3 - اگریارکتوها
اگریارکتوها ( وزن در حدود 45 کیلوگرم) پانداهای غول پیکری بوده‌اند که بسیاری از وقت خود را صرف بالا رفتن از درختان برای سیر کردن شکم خود به وسیله‌ی میوه و آجیل خوردن یا فرار از توجه شکارچیان بزرگ می‌کرده‌اند.
4 - اگریوتریوم‌ها
نام: اگریوتریوم (واژه‌ی یونانی به معنی: "جانور اخمو")؛
زیستگاه: دشت‌های شمال آمریکا، اورآسیا و آفریقا
دوره‌ی تاریخی: اواخر میوسن - اوایل پلیستوسن (2 تا 10 میلیون سال قبل)
اندازه و وزن: طول تا 250 سانتیمتر و 450 تا 700 کیلوگرم وزن
رژیم غذایی: همه چیزخوار
ویژگی‌های متمایز: سایز بزرگ؛ پاهای دراز؛ ساختارِ سگ مانند
یکی از بزرگ‌ترین خرس‌هایی که تا کنون زندگی می‌کرده است، اگریوتریوم‌های نیم تُنی بوده‌اند. این خرس‌ها یک توزیع قابل ملاحظه و گسترده‌ای در طول دوره‌ی میوسن و پلیوسن داشته‌اند که تا شمال آمریکا، اورآسیا و آفریقا رسیده‌اند. (هیچ خرسی مدرنی از این نژاد در زمان حال در آفریقا یافت نمی‌شود.)
اگریوتریوم‌ها توسط پاهای نسبتا دراز (ظاهری مانند یک سگِ ناشناخته) و پوزه‌ی بزرگ، دندان‌های استخوان خردکن شناخته می‌شوند. این خرسِ ماقبل تاریخ ممکن است از لاشه‌ی مرده‌ی سایر پستانداران مگافونا به جای شکار استفاده می‌کرده و به عبارتی مرده‌خور بوده است. مانند خرس‌های مدرن، رژیم غذایی اگریوتریوم‌ها شامل ماهی، میوه، سبزیجات و تقریبا هر نوع دیگر از مواد غذاییِ قابل هضم بوده است.
5 - اندروزارچ‌ها
آرواره‌های اندروزارچ‌ها که دارای بزرگ‌ترین دندان در میان پستانداران زمینی است، بسیار بزرگ و قدرتمند بوده است. این ائوسنِ گوشت‌خوار قادر به سوراخ کردن پوسته‌ی لاک‌پشت‌های غول‌پیکر بوده است.
6 - آرسینویتریوم‌ها
آنچه که آرسینویتریوم‌ها را از دیگر مگافونای پستاندار در عصر ائوسن جدا می‌کند شاخ‌های بزرگ و مخروطی در وسط پیشانی او است که احتمالاً برای مبارزه‌ی درون گله‌ای در طول فصلِ جفت‌گیری بسیار کارآمد بوده است.
7 - استراپوتریوم‌ها
نام: استراپوتریوم (واژه‌ی یونانی به معنی "جانور سریع")؛
زیستگاه: دشت‌های جنوب آمریکا
دوره‌ی تاریخی: اوایل و اواسط میوسن (15 تا 23 میلیون سال قبل)
اندازه و وزن: حدود 270 سانتیمتر طول و 250 تا 500 کیلوگرم وزن
رژیم غذایی: گیاه‌خوار
ویژگی‌های متمایز: دراز، دارای هیکل چمباتمه‌ای؛ گردن و سرِ بلند
در طول دوره میوسن، آمریکای جنوبی از بقیه‌ی قاره‌های جهان جدا بوده است و در نتیجه سیر تکاملی عجیب و غریب از مگافونای پستانداران شکل گرفته است. (بسیار شبیه به استرالیای امروز)
این جانور سم‌دار (یکی از بستگانِ دور اسب) با تنه‌ی کوتاه و عاج قدرتمند چیزی بینِ فیل، خوکِ خرطوم درازِ مالایا و کرگَدن به نظر می‌رسد. سوراخ‌های بینی استراپوتریوم نیز به صورت غیر متعارفی بسیار بالا هستند. این گیاه‌خوارِ ماقبل تاریخ ممکن است یک شیوه‌ی زندگیِ تا حدودی آبی-خاکی داشته است مانند یک کرگدن مدرن. (به هر حال، نام استراپوتریوم یک نام یونانی به معنی "جانور سریع" است که این نام برای یک جان‌دارِ کُند و گیاه‌خوار قدری نامعقول و نامناسب است)
8 - اوراک
اوراک یکی از معدود حیوانات ماقبل تاریخ است که در نقاشی‌های غارنشینان باستانی وجود دارد. همان‌طور که ممکن است حدس زده باشید این جد گاوهای مدرن، در منوی شامِ انسان‌های اولیه بوده است که این خود در انقراض اوراک تاثیر بیسار زیادی داشته است.
9 - برونتوتریوم‌ها
بی‌شباهت به دایناسورهای اردکی در ده‌ها میلیون سال قبل نیست. برونتوتریوم یک پستاندار غول پیکر دارای یک مغز کوچک بوده است (موجودی بسیار بی‌مغز) و به واسطه‌ی همین کله‌ی پوکش، شکار کردنش برای شکارچیان ائوسنِ شمال آمریکا بسیار کار راحتی بوده است.
10 - شترچهره‌ها
نام: شترچهره (واژه‌ی یونانی به معنی "چهره‌ی همانند شتر ")؛
زیستگاه: دشت‌های شمال آمریکا
دوره‌ی تاریخی: پلیستوسن مدرن ( 10 هزار تا 2 میلیون سال پیش)
اندازه و وزن: حدود 200 سانتیمتر طول و 200 تا 450 کیلوگرم وزن
رژیم غذایی: گیاه‌خوار
ویژگی‌های متمایز: سایز بزرگ؛ تنه ضخیم با گردنی بلند
شترچهره به دو دلیل معروف است: اول، آخرین شتر ماقبل تاریخ و بومی شمال آمریکا است. ( البته تا قبل از زمانی که توسط مهاجران در حدود 10 هزار سال قبل شکار و منقرض بشود!) دوم اینکه، یک نمونه فسیلی در سال 2007 در حین حفاری برای فروشگاه وال‌مارت در آریزونا کشف شد. (از این رو نام رسمی این حیوان،شترِ وال‌مارت است.) باقی مانده‌ی این پستاندارِ مگافونا برای مطالعه‌ی بیشتر به دانشگاه ایالتی آریزونا اهدا شد.
11 - خرسِ غار
خرس غار (URSUS spelaeus) یکی از معروف‌ترین پستاندارانِ مگافونای پلیستوسن اروپا به شمار می‌رود. تعداد زیادی از فسیل این جانور کشف شده است، و برخی از غارها در اروپا هزاران استخوان از این حیوان را در خود مدفون کرده‌اند.
12 - بزِ غار
با توجه به آنالیزهای اخیر، میوتراگوس کوچک، با نام مستعار بزِ غار، با تکامل متابولیسم خود و وفق دادن خود به مواد غذایی پراکنده در زیستگاه جزیره‌ی محل زندگی‌اش و اینکه این حیوان خون‌سرد نیز به شمار می‌رود بسیار شبیه به خزندگان شده است.
13 - کفتارِ غار
مانند سایر شکارچیانِ فرصت طلبِ عصر پلیستوسن، کفتارِ غار به شکارِ انسان‌های اولیه و شبه انسان‌ها می‌پرداخته است و از دزدیدن شکار نئاندرتال‌ها و دیگر شکارچیان بزرگ خجالت و عبایی نداشته است.
14 - شیرِ غار
شیرِ غار به خاطر زندگی در غارها این نام را نگرفته است بلکه به دلیل اسکلت دست نخورده در زیستگاهِ خرسِ غار به این نام معروف شده است (شیرِ غارها در زمستان خرس غارها را شکار می‌کرده‌اند).
15 - چالیکوتریوم‌ها
چرا یک پستاندار مگافونای یک تُنی نباید تخته سنگ نامیده شود و به نام آن از ریگ گرفته شود؟ ساده است: "چالیکو" بخشی از نام آن به دهان و دندانِ ریگی‌مانند اشاره دارد که برای خرد کردنِ گیاهان استفاده می‌شده است.
16 - چامیتاتازیوس‌ها
نام: چامیتاتازیوس (واژه‌ی یونانی به معنی "گروه چامیتا")؛
زیستگاه: جنگل‌های شمال آمریکا
دوره‌ی تاریخی: اواخر میوسن (6 میلیون سال پیش)
اندازه و وزن: حدود 35 سانتیمتر بلندی و 1/5 کیلوگرم وزن
رژیم غذایی: گوشت‌خوار (حشرات و حیوانات کوچک)
ویژگی‌های متمایز: ساختار بلند و باریک؛ بویایی و شنوایی خوب
چامیتاتازیوس بر خلاف روال کلیِ هر پستاندار مدرن است که یک جد در میلیون‌ها سال قبل در شجره‌نامه‌ی خانواده خود داشته داشته باشد. این گورکنِ عصر میوسن به همان اندازه‌ی فرزندان امروزی خود بوده و به نظر می‌رسد که به همان شیوه رفتار می‌کرده است. محل حیوانات کوچک را با بویایی و شنوایی بسیار عالی خود پیدا کرده و آن‌ها را با نیش زدن به گردنشان از پای درمی‌آورده است. شاید قسمت کوچکی از زندگیِ چامیتاتازیوس را می‌توان با این واقعیت توضیح داد که این حیوان با "تاکسیدا" در دوره‌ی گرد آمریکایی هم‌زیست بوده است که هنوز هم صاحب‌خانه‌ها را آزار می‌دهد.
17 - سه‌تیغ دندان
شاید به دلیل وجود شکارچیانِ کارآمد و سریع در طول دوره‌ی ائوسن، سه‌تیغ دندان در تهیه غذای خود بسیار کُند عمل می‌کرده است. این حیوان با یک مغز کوچک که با دایناسورهای پیشینیان خود مقایسه می‌شود بسیار کند‌ذهن و تنبل بوده است.
18 - سهمگین‌دندان (دینوهیوس)
خوک میوسن سهمگین‌دندان (که قبلا به عنوان دینوهیوس شناخته می‌شد.) تقریباً به اندازه و وزن یک کرگدن مدرن، با صورت گسترده، مسطح و گراز مانند با "زگیل" (در واقع دارای ریش گوشتی همراه با استخوان) بوده است.
19 - دینوگالریکس
نام: دینوگالریکس (واژه‌ی یونانی به معنی "موش خرمایی وحشتناک")؛
زیستگاه: جنگل‌های غرب اروپا
دوره‌ی تاریخی: اواخر میوسن (5 تا 10 میلیون سال قبل)
اندازه و وزن: حدود 60 سانتیمتر طول و 6 کیلوگرم وزن
رژیم غذایی: گوشت‌خوار (احتمالاً حشرات و مردار)
ویژگی های متمایز: سایز بزرگ؛ دم و پای موش مانند
درست است که بسیاری از پستانداران عصر میوسن چند برابر رشد کرده‌اند، اما دینوگالریکس، شاید بهتر است به عنوان دینو جوجه تیغی نامیده شود. اندازه‌ی این حیوان در مقایسه با یک ماده گربه، در زمان حال هم شاید کم بیاورد. دینوگالریکس احتمالاً زندگی خود را با تغذیه از حشرات و لاشه‌ی حیواناتِ مرده سپری می‌کرده است. اگر چه به طور مستقیم این حیوان را می‌توان به عنوانِ جدِ خارپشت کنونی نامید. دینوگالریکس مانند یک موشِ غول پیکر، با دم و پای برهنه، پوزه‌ی باریک، بسیار موزی به نظر می‌رسیده است.
20 - دسموستیلوس
زمانی اعتقاد بر این بود که پستاندارانِ ماقبل تاریخ دسموستیلوس و وابستگان عجیب و غریب آن به طور انحصاری از جلبکِ دریایی امرار معاش می‌کرده‌اند اما این حیوان یک رژیم غذایی با طیف گسترده‌ای از پوشش گیاهیِ دریایی در اطراف حوضه‌ی شمال اقیانوس آرام داشته است.
اگر این مطلب جالب بود میتوانید یک سری هم به "معرفی چند جاندار دورگه جذاب [قسمت سوم/پایانی]" بزنید.
