رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
از میان دوستان و اطرافیانم کمتر کسی را سراغ دارم که مدرسه را تمام کرده باشد و دلش برای مدرسه تنگ شود!
البته عده کمی هستند که این فرصت را داشته‌اند که از مدرسه رفتن لذت ببرند. اما بیشتر تجربیات من با کسانی است که مدرسه رفتن برایشان اجباری بوده و از آن لذتی نبرده اند.
به نظر می‌رسد که نه تنها روز اول مدرسه، بلکه همه روزهای مدرسه نیاز به جذاب سازی دارند تا تبدیل به خاطرات خوبی پیرامون آموختن و یادگیری، ارتباط‌های گروهی شاد و فرصتی برای خلاقیت و رشد شوند.
بطوری که هم کودکان و هم نوجوانان را دلگرم کرده و به قول شاعر، جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را.
آن چه روزهای اول مدرسه را برای هر دو گروه کودکان و نوجوانان (و نه تنها کلاس اولی‌ها) جذاب می‌کند عبارتند از:
احترام به شخصیت دانش آموزان
گرچه احترام ظاهری به دانش آموزان، شیوه مناسبی برای برقراری ارتباط با آنها و نشان دهنده شعور و منش والای مدرسان است اما زیباترین نمود احترام، پذیرش شخصیت، مهارت‌ها و ضعف‌های دانش آموز است.
منظور از پذیرش این است که به دانش آموز نشان دهیم او را به عنوان فردی یکتا قبول داریم.
فردی که ممکن است در یک درس، بسیار خلاق و باهوش باشد و در درس دیگر ضعیف عمل کند.
باید این ویژگی‌های مثبت و منفی را در دانش آموزان پذیرفته و راهکار موفقیت در دروس مختلف را به آنهایی که ضعیف‌ترند آموزش دهیم.
در واقع به دانش آموزان نشان دهیم که برای مهارت‌ها و استعدادهایشان احترام قائلیم و برای آنها راه حل‌های خوبی سراغ داریم که وقتی در یک درس پیشرفت خوبی ندارند، آنان را به موفقیت برسانیم.
محبت به دانش آموزان
محبت به دانش آموزان به معنای قربان صدقه رفتن نیست. به این معنا نیست که دست بر سر و گوش آنها بکشیم. بلکه محبت به دانش آموزان به معنای توجه به تک تک آنها و کمک به رشد آنهاست.
این کار باید از همان روز اول انجام بشود. برای دانش آموزان، حتی این موضوع که معلم، نام آنها را بداند جذابیت دارد. گرچه در کلاس‌های شلوغ شناختن تک تک دانش آموزان سخت است اما توجه معلم در روزهای اول، از طریق نگاه، لبخند و نگاه چشم در چشم به دانش آموز منتقل می‌شود.
معلم‌هایی که تنها به تعداد کمی از دانش آموزان قوی یا ردیف‌های جلو نگاه می‌کنند، ارتباط خود را از همان روز اول با سایر دانش آموزان مخدوش خواهند کرد.
جذاب نمایی دروس
ای کاش معلمان بتوانند در روزهای اول سال تحصیلی، چشم انداز جذاب و جالبی از درس‌های سال جدید به دانش آموزان بدهند.
این کار می‌تواند با استفاده از تمثیل و تشبیه انجام بشود مثلا معلم می‌گوید امسال درس‌های شما مانند موج سواری است. هم هیجان انگیز است و هم سختی‌های خود را دارد اما در نهایت شما مطالب و حتی مهارت‌های جذابی را خواهید آموخت.
یا معلم می‌تواند چشم‌اندازی از برخی درس‌ها بدهد که برای دانش آموزان خوشایند باشد.
دبیر فیزیک سال دوم دبیرستان ما (که برایش آرزوی خیر و برکت دارم) اول سال می‌گفت وقتی به مبحث آینه و عدسی برسیم دیگر فیزیک تبدیل می‌شود به یک بازی و سرگرمی دلپذیر!
همین توصیف، همه ما را به این مباحث، علاقه‌مند کرده بود. هر چند که آن مباحث هم به هر حال مسئله‌های سخت داشتند.
درآمیختن درس با سرگرمی‌ها و بازی‌های علمی
این کار از جمله جالب‌ترین کارها در آموزش است، چون نه تنها باعث یادگیری عمیق‌تر درس می‌شود بلکه این امکان را فراهم می‌کند که دانش آموزان از درس لذت ببرند و کاربردهای درس را هم یاد بگیرند.
اقلا در روزهای اول سال تحصیلی، این کار می‌تواند دانش‌آموزان را از رخوت و سستی اول سال در آورد و روحیه فعال‌تر و شادتری به آنها بدهد.
ترتیب دادن فعالیت‌های گروهی
فعالیت‌های گروهی همیشه برای دانش آموزان جذابیت دارند. اما در روزهای اول باعث شناخت دانش آموزان از همدیگر شده و صمیمیت بین آنها را افزایش می‌دهد و درس را از حالت یکنواخت و سرد خارج می‌کند.
این بستگی به مهارت مدرس و معلم دارد که بتواند فعالیت‌های گروهی جذابی را طراحی کند.
از جمله کارهای دیگری که می‌تواند روزهای اول سال تحصیلی را جذاب‌تر کند می‌توان به این نمونه‌ها اشاره کرد
* این که والدین با شادی و شوق، فرزندان خود را برای رفتن به مدرسه تشویق کنند.
* این که والدین برای روز یا روزهای اول ابتکاراتی برای صبحانه داشته باشند و حتی هدیه کوچکی به فرزندان بدهند (این هدیه می‌تواند یک نوشت افزار جالب و با قیمت کم هم باشد).
* این که والدین در همان روز اول از فرزندان خود عکس و فیلم بگیرند، آنها را از زیر قرآن رد کنند و رفتن آنها را به مدرسه جشن بگیرند.
* این که والدین طوری جلوه ندهند که باز شدن مدارس شروع یک کار خسته کننده و یا ناراحت کننده است. مثلا به فرزندان خود نگوییم بذار مدرسه باز بشه دیگه نمی‌ذارم بازی کنی!
* این که والدین در روزهای پایان تعطیلات، فرزندان را به مسافرت‌های طولانی نبرده و کلاس‌های تابستانی فرزندان را هم خاتمه دهند.
* والدین به کودکان کم سن و سال اجازه دهند که برخی وسایل کوچک مورد علاقه را با خود به مدرسه ببرند و کیف و دفتر و کتاب آنها را به کمک خود آنها آماده کنند.
* والدین فضای خانه را شاد و دلنشین کنند. انگار دارند به استقبال عید می‌روند.
* جا دارد به کودکان کلاس اولی برخی قوانین نشستن در سر کلاس و رفتار با همکلاسی‌ها و معلم آموزش داده شود.
هدف از مدرسه رفتن فقط یادگیری درس نیست. بلکه تعاملات اجتماعی و پرورش استعدادها و یادگیری کار گروهی نیز از اهداف تحصیل است.
پس به فرزندان خود کمک کنیم در همه این زمینه‌ها تلاش کنند و موفق شوند.
