قبل از هرچیز لازم است همیشه به خاطر داشته باشیم که نباید اجازه بدهیم هیچ چیز و ازجمله انجام یا انجام ندادن تکالیف درسی توسط فرزندانمان بر روابط ما با آنان سایه بیافکند. به عبارت دیگر یکی از مهم ترین نکاتی که لازم است والدین همواره به عنوان یک شاخص در تربیت فرزندان به آن توجه کنند، «حفظ و تقویت رابطۀ مثبت خود با فرزندان است، زیرا میزان دلبستگی فرزندان با والدین همبستگی مستقیمی با رشد شخصیتی و جسمانی آنها و همچنین احساس خودارزشمندی و موفقیت آنان دارد».
در رابطه با موفقیت تحصیلی نیز باید گفت: «چنانچه موفقیت تحصیلی را یکی از مهم ترین اهداف رفتن به مدرسه در نظر بگیریم، بازهم مهم ترین شاخص برای اندازه گیری میزان تذکرهای ما به آنان در آماده سازی به موقع تکالیف و رعایت نظم و انضباط، حفظ و تقویت پیوند عاطفی والد و فرزند است». این امر در سنین بالاتر از اهمیت بیشتری برخوردار می گردد. درواقع شرایط به گونه ای رقم زده می شود که چنانچه در سال های آغازین تحصیل فرزندان به درس خواندن و انجام تکالیف عادت کرده باشند، اصولاً نیاز فراوانی به یادآوری انجام تکالیف درسی توسط والدین نخواهد بود. درغیر این صورت، چنانچه فرزندانمان تمایل و اشتیاق چندانی برای انجام تکالیف و رعایت نظم و انضباط نشان ندادند، والدین تا آن میزان مجاز به یادآوری و گوشزد آن هستند که روابطشان با آنان تیره و مخدوش نشود و کار به جایی نرسد که به قول خودشان تصور کنند: «باز هم گیردادن های مادر/پدر شروع شد».
در اینجا شاید سخن والدین این باشد که «به هرحال انجام ندادن به موقع تکالیف، مسألۀ مهمی است که باید به آن رسیدگی کنیم». به نظر می رسد چنانچه صبوری پیشه کنیم و در مقام الگو و سرمشق، خود وظایفمان را به درستی و به موقع به انجام برسانیم، به احتمال قوی آنان نیز متوجه وظایف خود و ضرورت انجام آن خواهند شد. در این مورد مشاهدۀ انجام تکالیف توسط هم کلاسی ها و نیز دیگر هم سالانی که در بین اقوام داریم بسیار کمک کننده خواهد بود. از طرفی خطرناک ترین وضعیت در تربیت فرزند، به ویژه در رابطه با نوجوانان، بریده شدن رابطۀ خوب فرزندان با والدینشان است. بنابراین باید تمام تلاش خود را به کار ببندیم تا با دقت فراوان از گرفتار شدن در چنین وضعیتی حذر کنیم. البته در این میان رعایت چند نکتۀ مهم دیگر نیز ضروری است. برای مثال، لازم است تلاش کنیم همۀ مواردی را که به دلیل جاذبه های کاذبشان باعث می شوند فرزندنمان از توجه به مسئولیت های اصلی خود باز بمانند از محیط پیرامون آنان حذف کنیم. این موارد گسترۀ وسیعی را شامل می شود: از تلویزیون و وسایل ارتباطی گرفته تا دوستی و معاشرت با افرادی که به هر دلیل به دنبال اهدافی غیر از تحصیل و علم آموزی هستند. علاوه بر این لازم است در نظر داشته باشیم که مهم ترین موردی که لازم است فرزندانمان در شروع سال تحصیلی در نظر داشته باشند شناخت ارزش خویش است. باید بدانند که وجودشان ارزشمندترین و گران بهاترین دارایی آنان است و باید قدر این دارایی را دانسته درجهت رشد و پرورش من وجودی خود کوشا باشند. این امر میسر نمی گردد مگر اینکه والدین برای فرزندانشان بالاترین ارزش و اعتبار را قایل باشند و با احترام، محبت و تکریم با آنان برخورد کنند.
همچنین لازم است شرایطی فراهم کنیم که در عمل به این نتیجه برسند که اشتیاق به فراگیری، کلید موفقیت آنان در زندگی آینده است. چنانچه این اشتیاق از بین برود، حتی بهترین مدارس و معلمان نیز نخواهند توانست آموزه های لازم برای موفقیت را به آنان منتقل کنند. لذت بردن در هنگام یادگیری نیز اهمیت بسزایی دارد. اگر والدین و فرزندانشان از انجام یک فعالیت لذت نمی برند، باید به انجام فعالیت دیگری بپردازید، زیرا از یک سو تعداد فعالیت هایی که امروزه می توانیم انجام بدهیم آنقدر زیاد است که حتماً بی کار نخواهیم ماند و از سویی همواره امکان بازگشت به فعالیت های رها شده را خواهید داشت، مگر در موارد بسیار معدودی که ازسرگیری مجدد و البته اثربخش آنها نیازمند صبوری والدین است. نکتۀ دیگر اینکه همواره بازگشایی مدرسه با هیجان و یک نوع احساس لذت خاص همراه است که می تواند نیروی محرکۀ فرزند برای توجه به درس ها و تکالیفش در طول سال باشد. در این مورد لازم است که والدین نیز با مرور خاطرات شیرین روزهای مدرسۀ خود، در این حس و حال با آنان سهیم گردند. به نظر می رسد فرزندان در صورتی از رفتن به مدرسه خوشحال و هیجان زده می شوند که والدین آنان نیز در رابطه با این اتفاق بزرگ هیجان زده شده و احساس شادی کنند.
یکی از نکاتی که قبل از آغاز سال تحصیلی می تواند شور و اشتیاق فراوانی در فرزندان ایجاد کند تهیۀ نوشت افزار نو و تازه است. بنابراین در این مورد سعی کنید چندان نگران هزینه های تهیۀ نوشت افزار مورد علاقۀ آنها نباشید، زیرا ارزش آن مضاعف خواهد بود. علاوه براین، قبل از شروع سال تحصیلی جای مشخصی از خانه را به فرزندتان اختصاص بدهید تا همیشه بتواند در آنجا تکالیفش را انجام بدهد و مطالب کلاسی را مرود کند. این مکان می تواند اتاق شخصی او و در صورت محدود بودن فضای خانه، میز آشپزخانه و یا حتی یک میز کوچک باشد. به هرحال مکان مطالعه باید مکانی ساکت و راحت باشد و والدین برای کمک به آنها در دسترس باشند. البته لازم است که تکالیف را خودشان و با کم ترین راهنمایی والدین انجام بدهند، زیرا آن تکالیف برای آنها طراحی شده است، نه والدین. در این مورد گفتۀ جالبی وجود دارد که منسوب به ژان پیاژه، روانشناس بزرگ قرن حاضر است: «اگر دانش آموزی برای رسیدن به حقیقت سه روز وقت صرف کند، بهتر از آن است که معلم به مدت پانزده دقیقه برای او توضیح بدهد». بنابراین، والدین باید بر تکالیف درسی فرزندان خود نظارت داشته باشند، نه اینکه تلاش کنند سؤال های آنان را به طور کامل پاسخ بدهند.
اگر قرار باشد والدین صرفاً یک کار را برای موفقیت تحصیلی فرزندشان انجام بدهند، می توان گفت که آن یک کار، ایجاد و حفظ انگیزه برای یادگیری است و این موضوعی است که همۀ والدین، در هر سطح و جایگاهی می توانند و باید در رعایت آن کوشا باشند. در آخر باید گفت که ایجاد یک فضای خانوادگی گرم و صمیمی برای موفقیت تحصیلی فرزندان تمام آن چیزی است که صرفاً در خانه فراهم می شود. خانۀ گرم و صمیمی به خانه ای گفته می شود که در آن به گونه ای برنامه ریزی شود که فرزندان ضمن انجام تکالیف درسی خود، با همۀ وجود از فضای آن لذت برده به بازی و سرگرمی بپردازند. امیدوارم با رعایت این نکات و مهم تر از آن، بهره گیری از دانش و تجارب ارزشمند خود سال تحصیلی خوبی را برای فرزندانتان رقم بزنید.