1 تا 4 سالگی
ثبات رفتار کودک نوپا امری غیرقابل محاسبه و پیش بینی است. در این سن کودک، سلیقه تغذیه‌ای و مقدار غذای او ممکن است از یک روز به روز دیگر متغیر باشد، زیرا یکی از روش‌هایی که او می تواند حس رو به رشد استقلال خود را بیان کند، کنترل آن چیزی است که می خورد. بنابراین، اگر روزی کودک بشقابی انباشته از غذا می‌خورد و روز بعد لب به غذا نمی‌زند، روز سه شنبه عاشق کلم بروکلی است و روز پنج شنبه از خوردن آن امتناع می‌کند، یک وعده خود غذایش را می‌خورد و وعده دیگر میل دارد غذا به او خورانده شود، شگفت زده نشوید. سعی کنید با این حالات روحی متغیر کنار بیایید و آن‌ها را توهینی به خود تلقی نکنید (حتی برای کشاندن به غذاترین و بازیگوش‌ترین کودکان نوپا به میز غذا، ترفند‌ها و توصیه‌هایی وجود دارد که توجه شما را به آن‌ها جلب می کنیم)
مراقب کالری غذای مصرفی باشید
غذاهایی در اختیار کودک قرار دهید که در کم‌ترین حجم، بیشترین میزان مواد مغذی مورد نیاز او را تأمین کند. این امر نه تنها برای کودکان نوپایی که به اندازه خرگوش‌ها فعال و پرجنب و جوش هستند، بلکه برای آن‌هایی که فقط به اندازه موش‌ها اشتها دارند نیز اهمیت فراوانی دارد. غذاهای سرشار از خواص تغذیه‌ای متعدد و مورد علاقه اغلب کودکان عبارتند از: ماکارونی، کلم بروکلی، کره بادام زمینی، برنج و سایر غلات، سیب زمینی، پنیر، گوشت مرغ، تخ مرغ، ماهی، سیب زمینی شیرین، لوبیا چیتی، پنیر سویا و ماست.
مبتکر باشید
هرقدر هم خسته کننده باشد، باز هم باید تلاش کنید! برای آشنا سازی کودک با غذاهای مفید، راه‌های متفاوتی وجود دارد. یک روش، مخلوط کردن آن غذا‌ها با غذاهای مورد علاقه کودک است. پنیر را ابتدا به طور مستقل آزمایش کنید. در صورت علاقه‌مند شدن کودک، سعی کنید آن را با کلم بروکلی و یا لوبیا سبز همراه و یا در بعضی غذاهای دیگر مخفی کنید: سبزی‌ها را در غلات مورد علاقه رنده و یا پنیر را روی سایر غذاهایی که دوست دارد، بریزید و در حرارت فر ذوب کنید... اغلب اوقات، ماده غذایی جدید بدون جلب توجه کودک از گلویش پایین می‌رود. به منظور ایجاد رژیم غذایی سالم و متعادل برای کودک، تمام این ترفند‌ها و هر آنچه را به ذهن شما می‌رسد، انجام دهید. به خاطر داشته باشید، برای رسیدن به وضع ایده آل روزانه، نگرانی به خود راه ندهید - هدف خود را رژیم غذایی متعادل در یک هفته قرار دهید.
غذاهای میهمانی‌های کودکانه
آنچه در زیر می‌آید، برای میهمانی‌های کودکان و یا یک بعد از ظهر بارانی، کاربرد بسیار عالی دارند. مقداری میوه را با تهیه کباب‌های رنگارنگ، جلوه‌ای دیگر ببخشید. بدین منظور، می‌توانید انگورهای درشت، برش‌های پرتقال، برش‌های کوچک سیب، موز، کیوی و همچنین پنیر - هر آنچه در دسترس است - را به سیخ بکشید. تنها در مدتی که کودکان این سیخ‌ها را در دست دارند، باید کمال مراقبت از آن‌ها به عمل آید. سبزی‌های خام را به صورت رشته‌های باریک و نسبتاً بلند ببرید و با کمی سس مانند مایونز یا سسی از ماست و پنیر و پیاز، در اختیار کودکان قرار دهید. موفقیت حتمی است - کودکان آن‌ها را بسیار دوست خواهند داشت!
پنهان سازی
کدوی سبز، یک منبع بسیار عالی اسیدفولیک و سرشار از پتاسیم است. کودک نوپای شما، هنگامی که کدو در یک دسر شکلاتی خوشمزه مخفی شده باشد، آن را نخواهد دید، بوی آن را احساس نخواهد کرد و یا مزه آن را درک نمی‌کند. خوشحال باشید که فرزندتان کیک شکلاتی دوست دارد! مقداری کدوی رنده شده، به خمیر کیک اضافه و مخلوط کنید.
کوچولویتان هرگز طعم آن را احساس نخواهد کرد. این روش را آزموده‌ام و در مورد کدو شگفت انگیز است، زیرا حتی خود من وجود کدو در کیک را احساس نکردم. روش دیگر، مخفی کردن مواد غذایی پرخاصیت، مخلوط کردن سبزی‌ها در سوپ‌ها و سس‌های ماکارونی و یا افزودن میوه‌های مختلف به خمیر کیک‌ها قبل از پخت آن‌هاست. حتی افزودن پوره ساده سیب بخارپز به خمیر کیک، خواص تغذیه‌ای بیشتری بر آن می‌افزاید و مواد افزوده شده به رؤیت کودک نمی‌رسند.
وعده‌های غذایی متغیر
برای کودک، بین صبحانه، ناهار و شام تفاوت چندانی وجود ندارد. اگر کوچولویتان به خوردن پنیر پیتزا و یا میوه و غلات به عنوان عصرانه اصرار دارد، با خواسته او موافقت کنید - بهتر از اصلا غذا نخوردن است. البته این بدان معنا نیست که هر زمان کودک اراده کند، آشپز سفارش‌های بی‌شمار او باشید، اما چرا گاهی اجازه ندهید کودک نوپایتان نوع غذایش را انتخاب کند؟ سایر افراد خانواده نیز ممکن است بدعت وافل (1) و سیب زمینی رنده شده سرخ شده برای شام را دوست داشته باشند!
یک تردستی با نارنگی
من نارنگی بدون هسته را که به سادگی پوست کنده می‌شود، کشف کرده‌ام. ترفند این است که کودکتان با پوست کندن موفقیت آمیز یک میوه، احساس رشد و بزرگ شدن داشته باشد، البته بعد از این که به او قبولاندید که کندن پوست این میوه - پرتقال - از پوس کندن سایر میوه‌های این خانواده، مشکل‌تر است. حالا دیگر میان وعده مورد علاقه دخترم، کندن پوست و خوردن «پرتقال»ش بدون کمک من است!
بوفه‌ی کودک نوپا
چرا برای تنوع هم که شده، به جای غذای «معمولی» یک غذای سرد سفارشی و مخصوص تهیه نکنیم؟ یک قالب یخ یخچال و یا یک سینی پخت کیک فنجانی و یا یک ظرف چند خانه را انتخاب و در هر قسمت آن برش‌های کوچکی از غذاهای مغذی و رنگارنگ قرار دهید و برای هر یک نامی تعیین کنید. برای مثال، ماه‌های درست شده از سیب (برش‌های نازکی از سیب)؛ قایق آواکادو یا گلابی (یک چهارم طولی میوه)؛ چرخ‌های موزی؛ درخت‌های کلم بروکلی (بخش‌های ساقه کوتاه کلم بروکلی)؛ شمشیرهای هویجی (هویج پخته و رشته‌ای بریده شده) و یا آجرهای پنیری. این میان وعده‌‌ها به مدت یک تا دو ساعت روی میز تازه می‌مانند. غذا را روی میزی که به آسانی در دسترس است، قرار دهید. کودک نوپای شما، ضمن بازی، می‌تواند وقفه‌ای داشته، بر زمین بنشینید و قطعه‌ای از آنچه دوست دارد، بخورد. این تغذیه سرپایی، روش خوبی برای میان وعده‌های محدود است، ولی نباید جایگزین وعده‌های اصلی و صرف غذاهای خانوادگی گردد.
از کجا می‌آید؟
چنانچه فضای مناسبی در اختیار دارید، با همکاری کودک خود، یک باغچه سبزی درست کنید. به او اجازه بدهید در مراقبت از گیاهان کمک کند، سبزی‌های رسیده را بچیند و آن‌ها را بشوید و آماده کند. در این صورت، او بسیار مشتاق خوردن چیزی خواهد بود که خود به کاشتن و رشد آن کمک کرده است. اگر باغچه‌ای در دسترس ندارید، در یک گلدان پشت پنجره سبز بخوردن بکارید و یا به منظور نشان دادن چگونگی تولید غذاهای تازه، او را به گردشی در مزرعه ببرید.
قوانین غذا
زمانی، در فاصله دومین و سومین جشن تولد کودکتان، می‌توانید انتظار داشته باشید او در مورد هر چیزی عقاید خاص خودش را ابراز کند - از جمله چگونگی تهیه غذا. منتظر دلمشغولی او به غذا باشید. اگر در نظر او کره بادام زمینی باید روی مربا مالیده شود و شما مربا را روی کره بادام زمینی قرار دهید، آشوب و قشقرق به راه می‌افتد! دلیل و منطق، با کودک دوساله خودرأی و مستبد آسان نیست. بهتر است بیاموزید ساندویچ را به روشی که کودک میل دارد، آماده کنید. این رفتار کودک را لجبازی تلقی نکنید. کودکان نوپا در دنیای خود درباره چگونگی امور، دارای پیش فرض‌های ذهنی هستند و هر نوع جایگزینی غیرقابل پذیرش است. اما ناامید نشوید - این وضعیت تنها یک مرحله گذرا از رشد کودک است.
کاردستی با سبزی‌ها
با استفاده از برش‌هایی از زیتون به عنوان چشم، گوجه فرگی به جای گوش، قارچ برای بینی، فلفل سبز برای سبیل و هر چیز دیگری که در دسترس است و به فکر شما می‌رسد، صورتک‌های رنگارنگی درست کنید. برش‌هایی دایره شکل از کدوی سبز، زمینه خوبی برای صورتک است. می‌توانید با نخود سبز چشم، با هویج بینی و با رشته‌هایی پنیر برای آن مو درست کنید. فرزند چهارم ما، لورن، عاشق قرار دادن زیتون روی نوک هر یک از انگشتانش که آن‌ها را «انگشت‌های زیتونی» می‌نامید، بود. او، این غذای مقوّی و مغذی را از نوک انگشانش کم کم گاز می‌زد و می‌خورد.
معجون من، ناجی من
اقرار می‌کنم که این امتیاز این ایده از آن شخص من نیست، بلکه توصیه‌ای است که پزشک متخصص اطفالمان آن را پیشنهاد کرده است. در هر صورت، به آن قسم یاد می‌کنم و آن را به هر فرد دارای فرزند بدغذا و ایرادگیر در خوردن و انتخاب غذا و یا کوچولوی در حال دندان در آوردن توصیه می‌کنم. یک نصیحت مختصر چند کلمه‌ای: «معجون درست کنید» من هر آنچه را کودکم طی یک روز مصرف نمی‌کند، همراه آب میوه، ماست و یا کمی شیر و نیز یک دوز ویتامین‌های کودک، به مخلوط کن سرازیر می‌کنم. او تا قبل از خواب شب، این معجون را تا آخرین قطره مصرف می‌کند و ذره‌ای از آن به سطل آشغال ریخته نمی‌شود. من برنامه تهیه معجون را حدود 11 ماهگی پسرم شروع کردم و پاداش مضاعف این کار، خواب منظم و پیوسته او در طول شب بود. بدین ترتیب، دیگر اصلا در مورد تغذیه کافی او نگرانی به خود راه نمی‌دهم. چه جمله قصار نجات بخشی! آن را بپذیرید. یک هشدار تخم مرغ خام به این معجون اضافه نکنید؛ باعث احتمال بروز مسمومیت سالمونلا خواهد شد.
پی‌نوشت:
1. نوعی نان صبحانه.
منبع مقاله :
کندی، میشل؛ (1389)، تغذیه کودک، زهرا جعفری، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول. 