یکی از مراسمات مهمی که توسط مردم اورامانات هر ساله برگزار می شود و ریشه در اعتقادات دینی دارد، به مراسم ” کومسای ” معروف است.
این مراسم در پانزدهم اردیبهشت هر سال، یعنی چهل و پنج روز بعد از عید نوروز صورت می گیرد. در اصل کلمه‌ی ” کوم kom ” به معنی جمع و گروه می باشد و ” سای say ” به معنی ساییدن است .
در طی این مراسم مردم به صورت دسته جمعی به ساییدن سنگی سفید در جوار مزار و ” چله‌خانه çile xane ” ی پیرشالیار که محل ریاضت کشیدن پیر در جوار روستا می باشد ، پرداخته و با تیشه و یا تبری مخصوص ، قسمتی از آن سنگ را در هم می شکنند.
همجواری این سنگ به دخمه‌ی محل ریاضت پیرشالیار یعنی چله‌خانه ، شایان توجه است. بر طبق باورهای مردم ، این سنگ مقدس در طول سال چنان سفت و سخت و محکم است که قابل خرد شدن نیست و فقط و فقط در همین روز مخصوص که به روز کومسای مشهور گشته است ، میتوان آن را شکست. آنها معتقدند که سنگ خرد شده بار دیگر در طول سال روییده و رشد می کند و به شکل و اندازه‌ی اول خود باز می گردد.
در تحلیل این سنگ که گویا در طول سال بعد از شکسته شدن در روز کومسای دوباره رشد کرده و به شکل اولیه‌اش باز می گردد ، باید گفت که ، این عقیده نشان دهنده‌ی اعتقاد دیرین این مردم به رستاخیز و زندگی دوباره بعد از مرگ در طبیعت می باشد و از سویی دیگر این مراسم در بهار که فصل جان گرفتن طبیعت است انجام می گیرد .
