باغ نگارستان در زمان آقامحمدخان قاجار، در خارج از محدوده شهر تهران ایجاد گردید و در سال 1222 ق فتحعلی شاه قاجار، کاخ و عمارتی در آن بنا کرد، نگارستان به روزگار آبادانی یکی از بزرگترین، نامورترین و زیباترین کاخ ها و باغ های تهران به شمار می آمد.
باغ نگارستان دارای خیابان بندی منظم و درختکاری و گلکاری در خور توجهی بود. چند عمارت بزرگ و کوچک در داخل باغ به طور مجزا ساخته شده بود که شامل حوضخانه، کلاه فرنگی، حمام سرسره، اندرون و … بود.
باغ نگارستان به عنوان موزه مکتب کمال الملک شناخته شده و در اختیار دانشگاه تهران است. این مجموعه به عنوان دانشسرای عالی سابق نیز شناخته می شود.
قصر یا باغ نگارستان بین سالهای 1222- 1228 هـ .ق. به فرمان فتحعلیشاه قاجار، با هدف ایجاد یک مرکز ییلاقی ـ حکومتی در خارج از دارالخلافه تهران ساخته شد. به دلیل وجود نقاشیها و نگارههای متعددی از فتحعلیشاه و درباریان او در ساختمانهای مختلف، این باغ به نگارستان شهرت یافت.
این قصر ـ باغ در روزگار اولیه خود دارای وسعت زیادی بوده است. در این قصر ـ باغ عمارتها و تالارهای باشکوهی چون عمارت دلگشا، تالار سلام،تالار قلمدان و چندین حوضخانه بر پا گردیده بود. باغ نگارستان رویدادهای تاریخی ـ سیاسی فراوانی را به خود دیده است که از جمله میتوان به قتل دولتمرد ایرانی میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی به دست محمدشاه و عوامل او اشاره کرد.
باغ نگارستان با شماره 2082 در زمرة آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اکنون از مجموعه بناهای کاخ نگارستان دوره قاجاریه تنها حوضخانه آن درمحوطه وزارت فرهنگ و ارشاد پابرجاست.
حوضخانه باغ نگارستان در عهد فتح علی شاه و محمدشاه قاجار به شکل هشت گوش، یا شاه نشینهای سبک زندیه، ساخته شده و مزین به گچ بریهای عالی است.
حوضخانه باغ نگارستان در حال حاضر موزه هنرهای ملی ایران یا گنجینه هنرهای ملی ایران است. این مجموعه بی نظیر که شامل آثار هنری هنرمندان ایرانی می باشد در محوطه وزارت ارشاد واقع در ضلع شمال میدان بهارستان قرار دارد.
پیشنهاد ویژه
باغ نگارستان مجموعه دیدنی است که پشت ساختمان برنامه و بودجه در خارج از محوطه وزارت ارشاد قرار داشته و برای بازدید آن باید به درب شمالی که در خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع واقع است مراجعه کنید.
می توانید بعد از خروج از وزارت ارشاد به سمت شمال در حدود 200 متر پیاده روی کنید و در انتهای خیابان دانشسرا به سمت چپ بپیچید. بعد از حدود 50 متر دیگر به درب ورودی عمارت باغ نگارستان خواهید رسید.
به خاطر داشته باشید که عمارت باغ نگارستان روزهای دوشنبه تعطیل است. ساعت بازدید از 9-17 می باشد.
گردشگران می توانند همزمان از کاخ بهارستان که در ضلع شرقی میدان بهارستان واقع است نیز دیدن نمایند.
همچنین ساختمان هرمی مجلس شورای اسلامی نیز در مقابل خیابان کمال الملک واقع است.
روبروی درب وزارت ارشاد ساختمان صنف سفره خانه های سنتی قرار دارد که بنای زیبایی داشته همچنین در کنار این ساختمان سفره خانه ای سنتی نیز وجود دارد.
در پایین خیابان کمال الملک تا میدان بهارستان فروشگاه های سازهای سنتی وجود دارد.
به دلیل وجود مترو در کنار وزارت ارشاد سریع ترین و ارزانترین وسیله نقلیه برای بازدید حوضخانه باغ نگارستان مترو می باشد.
در شمال میدان بهارستان در کنار خروجی متروی بهارستان، خیابانی به نام کمال الملک وجود دارد. در ابتدای خیابان در سمت راست ورودی وزارت ارشاد واقع است. بعد از هماهنگی سریع و ساده با حراست وزارت ارشاد میتوانید وارد محوطه این وزارتخانه شوید. اگر بعد از ورود به محوطه راه خود را مستقیم ادامه دهید در شمال این وزارتخانه درب حوضخانه باغ نگارستان را خواهید دید.
موزه هنرهای ملی ایران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته از ساعت 8 تا 15.30 پذیرای گردشگران است.
به دلیل تعطیل وزارت ارشاد در تعطیلات رسمی این موزه نیز تعطیل است.