تحریریه ماهنامه کودک سالم
مراقبت‌های پزشکی قبل از بارداری
اگر با برنامه‌ریزی پیش می‌روید و تصمیم گرفته‌اید که بچه‌دار شوید، بهتر است برای نخستین گام به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا یک بررسی کامل شوید. آزمایشات ساده و معمولی می‌‌توانند نشان دهند که آیا شما مشکل و یا بیماری جدی و خاصی دارید یا نه. برخی از انواع بیماری‌ها به شدت در دوران بارداری دردسرساز می‌شوند و جان مادر و جنین را به خطر می‌اندازند.
اگر چنانچه دچار دیابت، آسم، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، آلرژی‌ها، اختلال التهابی و... هستید و یا حتی اگر از برخی مشکلات روحی– روانی مثل افسردگی رنج می‌برید، حتما باید موضوع را با پزشک‌تان در میان بگذارید، تا هر چه زودتر اقدامات لازم صورت گیرد.
برای آنکه خطری جنین را تهدید نکند، ممکن است در 3 ماه نخست بارداری (12 هفته اول) مجبور باشید داروهای خاصی را استفاده کنید مثلا اگر دیابت دارید باید توجه بیشتری به میزان قند خونتان داشته باشید. یکی دیگر از نکات مهم در مورد اقدامات مربوط به دوران قبل از بارداری، مصرف برخی مکمل‌ها و ویتامین‌ها مخصوصاً فولیک‌اسید است.
دستگاه عصبی جنین در 28 روز نخست بارداری شکل می‌گیرد یعنی دورانی که اغلب خانم‌ها حتی هنوز نمی‌دانند باردار هستند یا نه. مصرف اسیدفولیک 4 ماه قبل از بارداری و حین بارداری توصیه می‌شود. حتی اگر بارداری شما با چنین خطراتی همراه نباشد و سابقه بیماری و مشکل خاصی نداشته باشید، باز هم بهتر است تغییراتی در برنامه زندگی و غذایی خود ایجاد کنید و حتما تحت نظر پزشک این دوران را سپری کنید.
اولین مراجعه شما به پزشک
در طول هفته‌های ششم و یا هشتم حتما باید یک بار با پزشک خود ملاقات داشته باشید. این ملاقات می‌تواند در هفته دوم و یا چهارم زمانی‌که متوجه عقب افتادن عادت ماهیانه خود شدید، نیز اتفاق بیفتد. متاسفانه اغلب مراجعات نخستین به پزشک کمی به تعویق می‌افتند. در نخستین جلسه از شما سوالات زیادی پرسیده می‌شود.
شما باید به خوبی تاریخ آخرین قاعدگی را به یاد داشته باشید چرا که پزشک برحسب آن زمان تولد نوزاد را تخمین می‌زند. پزشک وضعیت لگن مادر را بررسی می‌کند و انجام برخی آزمایشات را به او توصیه می‌کند، یک آزمایش خون ساده که در برگیرنده نکات مهمی است. این روزها تعداد خانم‌هایی که دچار کیست و فیبرم هستند بسیار زیاد است و پزشک متخصص به این نکته نیز توجه ویژه می‌کند.
ممکن است در همان جلسه نخست پزشک برای شما آزمایش ادرار بنویسد و نمونه‌برداری پاپ‌اسمیر را انجام دهد تا در جلسه دوم، جواب آزمایشات را برای او ببرید.
مراجعات بعدی و آزمایشات دیگر
اگر شما در صحت و سلامت کافی به سر می‌برید و با مشکل خاصی برخورد نکرده‌اید، بهتر است که در هر 4 هفته یکبار به پزشک مراجعه کنید البته تا هفته 28:
تا هفته 28، 4 هفته یکبار
بعد از آن تا هفته 36، هر دو هفته یکبار
تا تاریخ دقیق زایمان هفته‌ای یکبار
در هر یک از این مراجعات، وزن شما و فشار خونتان کنترل می‌شود، شکل و اندازه جنین نیز بررسی می‌شود. این بررسی از هفته 22 شروع می‌شود تا مطمئن شوید رشد جنین کاملا طبیعی و نرمال است.
ممکن است آزمایش ادرار چند بار تکرار می‌شود، چرا که میزان پروتئین و قند را نشان می‌دهد. پروتئین دفع شده از ادرار می‌تواند نشان دهنده وجود «پری اکلامپسی» باشد یعنی شرایطی که در آن ناگهان فشارخون بالا می‌رود و در کنار افزایش ناگهانی وزن نیز پیش می‌آید. پری اکلامپسی معمولا در بارداری‌های سنین بالا رخ می‌دهد.
اندازه‌گیری گلوکز خون معمولا در هفته 12 انجام می‌شود تا پزشک متوجه شود که مادر به دیابت دچار است یا نه. معمولا اندازه‌گیری گلوکز در هفته‌های 24 تا 28 انجام می‌شود ولی اگر مادر چاق باشد و یا در خانواده خود سابقه این بیماری را داشته باشد، باید زودتر انجام شود.
سونوگرافی از رحم در هفته‌های 14-10 نیز انجام می‌شود. یک سونوگرافی دیگر در سه ماهه دوم بین هفته‌های 18-16 انجام می‌شود.
یک آزمایش دیگر که به آن تست آمینوسنتز می‌گویند ممکن است در هفته‌های 20-15 انجام شود، که البته این آزمایش طبق توصیه پزشک انجام می‌شود و معمولا برای بارداری‌های بالای 35 سال توصیه می‌شود.
برخی از آزمایشات خاص و تخصصی تنها طبق نظر پزشک و در شرایط ویژه انجام می‌شوند و در شرایط طبیعی نیاز به انجام آنها نیست.
اضافه وزن
بسیاری از خانم‌ها نگران چاقی و افزایش زیاد وزن خود در این دوران هستند.
به طور طبیعی خانم‌های باردار باید در طی این دوران حدود 8-13 کیلوگرم وزن اضافه کنند. اضافه شدن وزن ممکن است ناراحتی‌هایی را برای مادر به وجود آورد ولی کاهش آن خطرات جدی برای جنین به وجود می‌آورد. بهتر است در دوران بارداری خیلی به فکر شروع یک رژیم غذایی خاص برای لاغری نباشید و سعی کنید از خوردن غذاهای سالم لذت ببرید.
توجه به برخی نکات مثل سیگار نکشیدن، استراحت کافی و داشتن یک برنامه غذایی سالم، اهمیت زیادی دارد.
وقتی که بدن‌تان دچار تغییرات ناشی از بارداری می‌شود ممکن است جدید بودن این تغییرات در شما حسی توام با نگرانی را ایجاد کند. به راحتی هر چیزی که شما را نگران می‌کند با پزشک‌تان در میان بگذارید. از پرسیدن هیچ سوالی از او شرمگین نباشید.
حتی از قبل سوالات خود را بنویسید و در طی ملاقات‌های حضوری آنها را از پزشک‌تان بپرسید. در صورت بروز هرگونه مشکل ناگهانی مثل خونریزی شدید، پاره شدن کیسه آب، عدم تکان خوردن جنین و انقباضات خیلی زیاد (بیش از سه بار در ساعت) هر چه سریع‌تر با پزشک‌تان تماس بگیرید و از او راهنمایی بگیرید.
