آمارها نشان می‌دهند میزان ابتلا به سل در ایران، ١٦ مورد در هر ١٠٠هزار نفر است، اما به استناد بررسی‌های وزارت بهداشت، ٦١درصد موارد ابتلا به سل در کشور، پنهان می‌ماند که همین پنهان‌ماندن و شناسایی‌نشدن مبتلایان، تبدیل به چالش مهمی برای فعالان این حوزه شده است.
به گزارش ، شهروند نوشت: اینها بخشی از موضوعاتی بود که دیروز در مراسم روز ملی مبارزه با سل عنوان شد. محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت یکی از سخنران‌ها بود. او ایران را یکی از کشورهایی معرفی کرد که تا سال ٢٠٣٠ می‌تواند به حذف سل دست پیدا کند: «از میان 10میلیون و 400هزار نفری که در سال 2015 به سل مبتلا شدند، 3.5میلیون نفر معادل 34درصد شناسایی نشدند.
این افراد می‌توانند دیگران را نیز مبتلا کنند و خود نیز ممکن است جانشان را از دست بدهند. از میان تمام افراد مبتلا به این بیماری، ٦میلیون نفر مرد، 3.5میلیون نفر زن و نزدیک به یک‌میلیون نفر نیز کودک هستند.»
گویا با بیان این‌که مهمترین علت مرگ مبتلایان به بیماری HIV، سل است، ادامه داد: «با تعاریف جدید در گذشته برآورد می‌شد که 480هزار نفر در دنیا مبتلا به سل مقاوم به درمان هستند، اما با تعاریف جدید این رقم به 580هزار نفر می‌رسد. سل مقاوم به درمان نیاز به درمان و مراقبت‌های ویژه‌ای دارد و در خوشبینانه‌ترین حالت 50 تا 60درصد موارد به درمان پاسخ مثبت می‌دهند.» براساس اعلام این مسئول در وزارت بهداشت، 60درصد موارد ابتلا به سل در دنیا در کشور هند، چین، اندونزی، پاکستان، نیجریه و آفریقای جنوبی اتفاق می‌افتد، اما در اطراف ما نیز کشورهایی هستند که بسیاری از آنها سیستم گزارش‌دهی سل ندارند. البته در کشور افغانستان حرکت عظیمی برای کنترل سل آغاز شده که طی سال‌های آینده دستاورد زیادی در این زمینه خواهند داشت.
گویا، میزان بروز سل را در دنیا 142 مورد از میان هر 100هزار نفر اعلام کرد، با این توضیح که: «این عدد در مناطق مدیترانه شرقی 118 و در ایران 16 مورد در هر 100هزار نفر است، اما می‌توانیم ادعا کنیم که برخی از این ارقام واقعیت ندارد، چون برخی از کشورهای مدیترانه شرقی گزارش‌های درستی را در این زمینه اعلام نمی‌کنند؛ چراکه جنگ اجازه نمی‌دهد کشوری گزارش‌دهی درستی درباره سل داشته باشد یا بیماران را به‌طور کامل درمان کند. کشور ما جزو کشورهایی است که می‌تواند به حذف سل تا سال 2030 دست پیدا کند.»
پنهان ماندن 61درصد موارد ابتلا به سل در کشور
مهشید ناصحی، رئیس اداره کنترل سل و جذام وزارت بهداشت هم در این مراسم صحبت‌هایی کرد؛ به گفته او، 61درصد سل‌های مقاوم به درمان در کشور شناسایی نمی‌شوند. او در توضیح بیشتر گفت: «درحال حاضر دسترسی فیزیکی و فرهنگی به جمعیت‌های پرخطر برای اجرای برنامه‌های پیشگیری از سل یکی از چالش‌های ماست. کاهش میزان بروز سل در کشور طی یک دوره 50ساله از 140 مورد به کمتر از 12 مورد در هر 100هزار نفر رسیده است. در ٥سال اخیر در بخش‌های شهری و روستایی شاهد کاهش ابتلا به این بیماری بوده‌ایم، اگرچه همیشه کاهش موارد ابتلا گزارش شده، اما باید مراقب باشیم که این موضوع به کاهش شناسایی ارتباطی نداشته باشد.» او با بیان این‌که باید 29درصد موارد گمشده مبتلا به سل در کشور شناسایی شوند، ادامه داد: «روند عوامل خطر اثرگذار در سل مقاوم به درمان به‌گونه‌ای است که اگر مداخلات بهنگام نداشته باشیم، باعث بروز آسیب‌های زیادی می‌شود.» او تشکیل شبکه آزمایشگاهی رایگان سل در کشور را به‌عنوان یکی از دستاوردهای ایران در زمینه سل اعلام کرد: «در سال‌های گذشته در زمینه بخش‌های بستری سل دستاوردهای زیادی داشته‌ایم. درحال حاضر این بخش‌ها در تهران، مشهد و شیراز فعال هستند. ایجاد این بخش‌ها در شهرهای تبریز، کرمانشاه، گرگان و زابل جزو برنامه‌های ما قرار دارد، اما ایجاد این مراکز نیز ناکافی است و اگر قرار باشد 61درصد سل مقاوم به درمان را پیدا کنیم، نیاز به تخت‌های بیشتری داریم.»
به گفته ناصحی، انجام تست HIV در بیماران مبتلا به سل، سال گذشته به بیش از 70درصد رسیده است. همچنین در همین سال 4.6درصد افراد میانسالی که به این بیماری مبتلا شده‌اند، فوت شده‌اند. این یعنی هرچه سن بالاتر رود، شاخص مرگ‌ومیر نیز افزایش پیدا می‌کند و این موضوع جزو نگرانی‌های وزارت بهداشت قرار دارد. او درباره برنامه‌های پیش‌‌روی این وزارتخانه برای بهبود وضع شناسایی و بیماریابی سل هم توضیح‌هایی داد: «ما باید توسعه دسترسی و کاربردی روش‌های سریع تشخیص سل را جزو برنامه‌های خود قرار دهیم. همچنین برای رسیدن به اهداف خود به دسترسی خدمات مدیریت بالینی سل مقاوم به درمان، تمرکز ویژه بر غربالگری در گروه‌های پرخطر تعریف شده، بررسی گروه‌های بیشتر از نظر ابتلا به سل نهفته، تقویت پژوهش‌های کاربردی و برنامه‌های آموزشی، عمومی و اختصاصی نیاز داریم.» علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت هم از دیگر سخنران‌های این مراسم بود. او بر این نظر است که اگر کشورهای همسایه از نظر اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... بهبود یابند، کنترل سل در کشور ما نیز راحت‌تر است: «درحال حاضر در استان‌های متأثر از این بیماری ردپای این عوامل پررنگ است. امروز دو‌میلیارد نفر در دنیا دچار عفونت سل هستند. آنها مانند بمب ساعتی هستند و باید مراقب‌شان بود. با نگاهی به محل سکونت آنها می‌توان متوجه شد که هر چه وضع اقتصاد یک کشور بهتر باشد، شیوع و بروز بیماری سل در آن کمتر است.»
او ادامه داد: «سل بیماری اجتماعی و متأثر از مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. فقر و سوء‌تغذیه، سیستم ایمنی بدن را ضعیف و عفونت سل را فعال می‌کند. افراد حاشیه‌نشین و فقیر به خدمات تشخیصی کمتری دسترسی دارند و همین موضوع باعث تأخیر در درمان و تشخیص بیماری در آنها می‌شود.» به گفته او، میزان هزینه درمان سل مقاوم به درمان 40 تا 250میلیون تومان است: «این رقم درحالی هزینه می‌شود که سل مقاوم به درمان شانس بالایی برای درمان ندارد. درعین حال شانس انتقال در این بیماری نیز بالاست. هر بیمار مبتلا به سل، ناتوان و از نظر سلامت جسمی ضعیف می‌شود. به همین دلیل شغلش را از دست می‌دهد، پول ندارد و مردم طور دیگری به او نگاه می‌کنند و در نتیجه فقیر می‌شود. از طرف دیگر فقر، سل او را مقاوم به درمان می‌کند.»
