سعیده نوباوه وطن؛ گروه ترجمه دنیای سلامت
خواب به دو مرحله کلی تقسیم می‌شود: مرحله REM و مرحله عادی خواب یا غیر REM. مرحله عادی خواب به 4 مرحله مجزا تقسیم می‌شود. حملات عصبی در خواب در گذار از مرحله 3 الی 4 اتفاق می‌افتند. در واقع این حملات عموما حدود 90 دقیقه پس از خوابیدن کودک رخ می‌دهند. حملات در خواب را نباید با کابوس‌های معمولی اشتباه گرفت. کابوس در دوران REM اتفاق می‌افتد. ویژگی‌های اصلی حملات خواب گریه‌های ناگهانی و مداوم کودک و ترس او از خوابیدن است. حملات خواب مشکلی جدی است که می‌تواند آرامش کل خانواده را برهم زند. حدود 6-1 درصد از کودکان چنین مشکلی را تجربه می‌کنند. در این مورد جنسیت کودک تفاوتی نمی کند و دختران و پسران به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. حملات خواب با افزایش سن کودک به تدریج از بین می‌روند.
علل
حملات خواب عوامل مشخصی دارند :
حوادث استرس زا در زندگی
تب
کمبود خواب
مصرف داروهایی که بر سیستم عصبحملات عصبی کئی مرکزی (مغز) تاثیر می‌گذارد
تزریق داروهای بیهوشی به دلیل انجام عمل جراحی
علائم حملات خواب
علاوه بر گریه‌های شدید و ترس از خواب، کودکانی که دچار این حملات می‌شوند ممکن است علائم دیگر را نیز تجربه کنند از جمله: افزایش ضربان قلب، تنفس و تعریق.
بر عکس کابوس، کودکانی که در خواب دچار حمله می‌شوند روز بعد چیزی از این حمله به یاد نمی‌آورند و نمی‌دانند علت آن چه بوده است.
حملات خواب عموما 90 دقیقه پس از خواب شروع می‌شوند. کودک بر روی تخت خود می‌نشیند و شروع به جیغ زدن می‌کند. او به نظر بیدار می‌آید اما در واقع ناهوشیار و گیج است. کودک به ظاهر هوشیار است اما در واقع او متوجه اطراف خود و حضور پدر و مادر در کنارش نیست. کودک در این حالت صحبت نمی کند و به اطرافیان که تلاش می‌کنند او را آرام کنند توجهی ندارد. اکثر این حملات حدود 2-1 دقیقه طول می‌کشند اما ممکن است در برخی موارد طول مدت این حمله به 30 دقیقه نیز برسد و پس از آن کودک به تدریج آرام شود.
چه زمانی باید به دنبال درمان تخصصی بود؟
در سال‌های اولیه زندگی کودک، اختلال در خواب او یکی از مهمترین نگرانی‌های والدین است. حدود نیمی از کودکان در سال‌های اولیه دچار نوعی اختلال در خواب هستند که والدین برای حل آن مجبور به مراجعه به متخصص می‌شوند. با مراجعه به پزشک، او می‌تواند به دلایل اصلی اختلال در خواب کودک پی ببرد و برای رفع آن اقدامات موثر را انجام دهد. برای تشخیص علل حملات خواب، ممکن است پزشک آزمایشات مختلفی را تجویز کند. همچنین آگاهی از گذشته کودک و حوادثی که تاکنون برای او رخ داده است نیز ضروری است. از جمله این آزمایشات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: آزمایش موج نگاری مغز (EEG). این آزمایش فعالیت مغز را اندازه گیری می‌کند. آزمایشات مربوط به تنفس. در این مجموعه از آزمایشات، تحوه تنفس کودک اندازه گیری می‌شود زیرا ممکن است اختلال در خواب او ناشی از مشکل در تنفس باشد. آزمایشات سی تی اسکن و ام آر آی عموما ضروری نیستند.
در سال‌های اولیه زندگی کودک، اختلال در خواب او یکی از مهمترین نگرانی‌های والدین است. حدود نیمی از کودکان در سال‌های اولیه دچار نوعی اختلال در خواب هستند که والدین برای حل آن مجبور به مراجعه به متخصص می‌شوند. با مراجعه به پزشک، او می‌تواند به دلایل اصلی اختلال در خواب کودک پی ببرد و برای رفع آن اقدامات موثر را انجام دهد. برای تشخیص علل حملات خواب، ممکن است پزشک آزمایشات مختلفی را تجویز کند. همچنین آگاهی از گذشته کودک و حوادثی که تاکنون برای او رخ داده است نیز ضروری است. از جمله این آزمایشات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان‌های خانگی
والدینی که فرزندشان دچار حملات خواب می‌شود بهتر است اقدامات زیر را انجام دهند: ایجاد محیطی امن برای خواب کودک. این امنیت در اتاق خواب کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا اگر اتاق امن نباشد، ممکن است کودک در طی حمله دچار آسیب شود. حذف تمام عوامل بر هم زننده آرامش در طول خواب. ایجاد برنامه منظم برای خوابیدن و بیدار شدن.
درمان‌های تخصصی
متاسفانه هنوز درمانی قطعی برای این اختلال وجود ندارد. تنها اقدامی موثری که می‌توان انجام داد، آگاه کردن اعضای خانواده از این اختلال و نحوه برخورد با آن است. اما اگر شدت این حملات زیاد باشد و فعالیت‌های روزانه کودک (از جمله عملکرد او در مدرسه و روابط او با سایر اعضای خانواده) تحت تاثیر قرار گیرد، پزشک ممکن است داروهایی خاص از جمله داروهای ضد افسردگی تجویز کند. اما توجه داشته باشید که این مشکل با افزایش سن کودک به تدریج و خود به خود از بین می‌رود.
پیشگیری
اگر فرزند شما در خواب دچار حمله می‌شود، می‌توانید برای پیشگیری از این حملات از این راهکار استفاده کنید: ابتدا لازم است بدانید فرزند شما چه زمانی و پس از چند دقیقه از خواب دچار این حمله می‌شود. پس از مطلع شدن از زمان دقیق حمله، 15 دقیقه پیش از حمله فرزندتان را از خواب بیدار کنید و او را 5 دقیقه بیدار نگه دارید. بهتر است او را به دستشویی ببرید تا با تخلیه مثانه، آرامش بیشتری بگیرد. این کار را به مدت یک هفته ادامه دهید.
