ـ*محبوبه خلوق: بنا بر تعریف انجمن کاردرمانی امریکا، کاردرمانی به عنوان یک علم و از مهم‌ترین شاخه‌های توانبخشی، امسال صد ساله می‌شود، با اجرای فعالیت‌های هدفمند برای افراد دچار محدودیت در حرکت، ضایعات پوستی، ناتوانایی‌های مختلف بر اثر بیماری‌ها، نقص‌های مادرزادی، تصادفات و سوانح و حتی اختلالات یادگیری، از ناتوانی افراد در ادامه سال‌های عمر پیشگیری کرده و منجر به افزایش حداکثری استقلال و سطح سلامتی افراد آسیب دیده می‌شود.
به گزارش ، اعتماد نوشت: هدف نهایی کاردرمانی، ارتقای سلامت و «بهزیستی» است. در فرآیند کار درمانی، بیمار ارزیابی شده و طرح درمان برای او تدوین می‌شود و پس از اجرای طرح، بیمار مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد. این فرآیند، زمان‌بر و طولانی بوده و متاسفانه در کشور ما، با توجه به اینکه کاردرمانی تحت پوشش بیمه نیست، کاردرمانی برای بسیاری از بیماران واجد شرایط، در ادامه مراحل درمان فراموش می‌شود در حالی که رشته دانشگاهی کار درمانی در ایران، قدمتی حدود 60 سال دارد که در مقطع کارشناسی و در دانشگاه رفاه اجتماعی تدریس می‌شد و نخستین خدمات کاردرمانی هم در بیمارستان شفا یحیاییان تهران ارایه شد. تا امروز، تدریس این رشته در دانشگاه ادامه دارد و نیاز رو به افزایش به کاردرمانی باعث شد که مقاطع تدریس هم افزایش پیدا کرده و به سطح دکترا رسیده است. کاردرمانی در روند بهبود شرایط فرد دچار معلولیت و بیماری‌های جسمی و حتی بیماران روانپزشکی تاثیر بسیار دارد زیرا از ابزارهای مختلف و موجود در جامعه و زندگی روزمره در قالب درمان استفاده می‌کند.
با وجود آنکه امروز در ایران، کار درمانگرهای بسیار توانمندی داریم اما مهم‌ترین مشکل این است که این خدمت توانبخشی، هنوز فاقد پوشش بیمه‌ای است و سازمان بهزیستی، تعداد محدودی مراکز کاردرمانی دارد و معلولان دارای کارت بهزیستی، می‌توانند در مراجعه به این مراکز از تخفیف ویژه استفاده کنند که این مراکز هم، در تمام نقاط ایران نیست و بسیاری بیماران هم تحت پوشش بهزیستی نیستند یا به معلولیت نرسیده‌اند. یک بیمار سکته مغزی، فعلا بیمار است و نه معلول، اما اگر خدمت کاردرمانی و فیزیوتراپی و آب درمانی دریافت نکند، تبدیل به یک معلول می‌شود. یک فرد دارای معلولیت را تصور کنید که توانایی خود را بر اثر یک حادثه یا بیماری ژنتیک از دست داده و گرفتار محدودیت‌های فراوان است. توان افزایی این فرد، نیازمند سال‌های طولانی کار درمانی است در حالی که در ایران یا چنین خدمتی برای این فرد ارایه نمی‌شود یا مدت دریافت این خدمت، محدود است زیرا فرد، به دلیل هزینه گران خدمت، آن را در مقطعی رها می‌کند و بسیاری از افراد دارای معلولیت و حتی افراد دچار سکته مغزی در ایران، به دلیل ارایه نشدن توانبخشی کامل، زمان طلایی را از دست می‌دهند و تا پایان عمر، گرفتار نقصان و ناتوانی‌هایی در روند فعالیت‌های روز مره خواهند بود.
توجه داشته باشیم که یکی از مهم‌ترین دلایل نامگذاری جهانی یک مناسبت، این است که توجه جامعه جهانی را به اهمیت این مناسبت معطوف کنند و دولت‌ها هم برای دستیابی به اهداف عالی مرتبط، برنامه‌ریزی کنند. شاید برخی فکر کنند که با انجام فیزیوتراپی، توانبخشی تکمیل می‌شود اما کاردرمانی، مکمل فیزیوتراپی است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد آسیب‌دیده را ارتقا دهد. امروز جامعه جهانی به این نتیجه رسیده که انجام کاردرمانی برای کودکان دچار بیماری، معلولیت‌های جسمی یا ذهنی، آن حد از توان‌افزایی و توانمندی را درپی خواهد داشت که فرد، پس از مدتی، بدون احساس معلولیت، به اندازه‌ای توانمند شده که می‌تواند وارد جامعه شده و به استقلال کامل برسد. هدف غایی کار درمانی هم دستیابی به استقلال کامل فردی و اجتماعی است تا فرد بتواند به زندگی کامل و فارغ از نیاز به دیگران ادامه دهد.
تاثیرات کاردرمانی برای سالمندان هم بسیار قابل توجه است چرا که سالمندی مرحله‌ای از زندگی است که افراد، در این دوران، بسیاری از توانایی‌ها را از دست داده یا دچار ناتوانی می‌شوند. قطعا، افسردگی در دوران سالمندی وجود دارد زیرا فردی که در سال‌های جوانی، مدیر و فعال بوده، امروز به دلیل سالمندی دچار ناتوانی افزون و مضاعف و سرخوردگی و افسردگی می‌شود که این ناتوانی‌های جسمی و روحی، بر جسم او هم تاثیرگذار خواهد بود اما کاردرمانی موثر، می‌تواند فرد سالمند را به آن مرحله برساند که تا پایان عمر، یک فرد مستقل باشد و دوران طلایی سالمندی را بدون حس بیماری و خمودگی و نیازمندی، سپری کرده و مستقل و بی‌نیاز باشد. باید به این نتیجه برسیم که کار درمانی در تمام مراحل زندگی یک فرد می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد و البته برای افراد دارای معلولیت، تاثیر مضاعف خواهد داشت.
* مدیرعامل انجمن معلولین برنا
