وعده شام را نباید نزدیک به هنگام خواب میل کرد زیرا موجب پر شدن معده و ایجاد سنگینی و نفخ در دستگاه گوارش شده و ایجاد اختلال در خواب خواهد کرد. ضمنا مصرف شام نزدیک به هنگام خواب به‌خصوص اگر شامل شامی سنگین و حاوی مواد پرکالری باشد چون بعد از مصرف آن، بدن فعالیت ندارد و در حالت سکون قرار می‌گیرد موجب افزایش وزن و چاقی می‌شود.
بنابراین در عین حالی که مصرف وعده شام توصیه می‌شود ولی باید توجه داشت که این وعده، حاوی غذاهای سنگین و پرکالری نباشد.
میانوعدهها
میانوعدهها نیز در تغذیه فرد حائز اهمیتند. میانوعدهها قسمتی از نیازمندی‌های تغذیه‌ای انسان را تامین می‌کنند، ضمنا موجب رفع گرسنگی در فاصله بین وعده صبحانه و ناهار و همین طور بین ناهار و شام شده و از ولع زیاد به هنگام صرف ناهار و شام و در نتیجه پرخوری در این دو وعده غذایی جلوگیری می‌کنند. بنابراین مصرف دو میان‌وعده سبک صبح و عصر توصیه می‌شود.
البته چنانچه شام در ساعات ابتدایی شب صرف شود و بین مصرف شام و هنگام خواب فاصله زیادی باشد می‌توان از یک میان‌وعده مختصر قبل از خواب نیز استفاده کرد.
کیفیت میانوعدهها و مقدار آ‌نها اهمیت زیادی دارد و بسیاری از اختلالات و عوارضی که امروزه در بین افراد به‌خصوص در کودکان، نوجوانان و جوانان شایع است حاصل از مصرف بی‌رویه میان‌وعده‌های نامناسب و فاقد ارزش تغذیه‌ای است. امروزه مصرف میان‌وعده‌های آ‌ماده فرآ‌وری شده مانند چیپس، پفک، کیک‌هایی که به طور آ‌ماده در بازار به فروش می‌رسد، شکلات، نوشابه‌های گازدار، آ‌بمیوه‌های بسته‌بندی شده، پودر شربت‌های آ‌ماده و امثال آن رواج زیادی به‌خصوص در بین کودکان، نوجوانان و جوانان کشورمان دارد.
این میانوعدهها اکثرا پرکالری و حاوی شکر یا روغن و یا هر دوی این مواد به مقدار زیاد هستند. حتی در تهیه برخی از آ‌نها مانند چیپس و پفک از مقدار زیادی نمک استفاده می‌شود. بسیاری از این مواد صرفا مقدار قابل توجهی کالری به بدن می‌رسانند و فاقد مواد مغذی لازم برای سلامت انسان هستند، به همین علت این مواد را انرژی خالی نام‌گذاری کرده‌اند، یعنی فقط مقدار زیادی کالری به بدن انسان می‌رسانند و قادر نیستند در تامین نیازهای تغذیه‌ای سهمی داشته باشند.
اشکال دیگری که این میانوعدهها دارند آن است که در تهیه بسیاری از آ‌نها از روغن‌های جامد با درصد ترانس بالا استفاده می‌شود، بنابراین افراط در مصرف آ‌نها به سلامت قلب و عروق لطمات زیادی وارد می‌کند و موجب بروز چاقی، افزایش چربی‌های نامطلوب خون، افزایش فشار خون و عوارض قلبی – عروقی می‌شود.
مساله مهم دیگر در ارتباط با این قبیل میانوعدهها، فرآ‌یندی است که جهت طبخ یا آ‌ماده کردن برای مصرف، روی آ‌نها انجام می‌شود. به هنگام آ‌ماده‌سازی بسیاری از این مواد از روش‌های غلط و نامناسب استفاده می‌شود که موجب تولید برخی مواد مضر و حتی خطرناک در آ‌نها می‌شود و ایجاد بیماری‌های وخیم و گاه غیرقابل علاج می‌کند.
مثلا حرارت دادن روغن به هنگام تهیه چیپس، پفک یا برخی از شیرینی‌ها و یا استفاده از قند و شکر زیاد در تهیه نوشابه‌های گازدار، آ‌ب‌میوه‌ها و شربت‌های آ‌ماده، برخی از شیرینی‌ها و شکلات‌ها، برای سلامت انسان مفید نیست. به‌خصوص چنانچه در مصرف آ‌نها افراط شود زیان‌های بیشتری برای فرد در بر دارند.
یکی دیگر از اشکالات افراط در مصرف این میانوعدهها این است که در تهیه برخی از آ‌نها از اسانس، رنگ و مواد شیمیائی جهت طولانی شدن زمان نگهداری استفاده می‌شود. این قبیل مواد افزودنی با وجود آ‌نکه جزء استاندارد‌های مجاز غذایی محسوب می‌شوند ولی چون از دسته مواد شیمیایی هستند، افراط در مصرف آ‌نها سلامت انسان را به طور جدی به خطر انداخته و موجب بروز اختلالات ناگوار و گاه خطرناک در انسان می‌شوند.
بنابراین بهتر است تا حد امکان از میان‌وعده‌های تازه و مفید مانند میوه‌های تازه یا میوه‌های خشک که به بهداشتی بودن آ‌نها مطمئن هستیم و نیز ساندویچ‌های ساده و خانگی و انواع دانه‌های بدون نمک استفاده شود. مطالب زیادی در مورد وعده‌های اصلی غذایی و اینکه چه نوع غذایی در سه وعده اصلی در چه مواقع و ساعاتی و به چه مقدار توصیه می‌شود و همچنین نکات گفتنی دیگری در مورد میانوعدهها باقی مانده که در شماره بعدی مجله مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
برای خواندن بخش اول- روزی چند وعده بخوریم- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش دوم- روزی چند وعده بخوریم- اینجا کلیک کنید.