خوشحال بودن چطور باعث سلامتی شما می‌شود؟

همه‌ی ما می‌دانیم که شاد بودن به زندگی روح می‌بخشد؛ در عین حال همه‌مان گاهی دچار روزمرگی می‌شویم و خود را در انرژی منفی افکار یا اطراف‌مان غرق می‌کنیم. این مقاله تلنگری برای ماست تا یاد بگیریم خوشحال بودن نه‌تنها حال دل‌مان را خوب می‌کند، بلکه تأثیرات باورنکردنی اما اثبات‌شده‌ای نیز بر سلامتی‌مان دارد. این مقاله را بخوانید و از همین امروز فضای غم را دور بریزید تا از زندگی بیشتر لذت ببرید و سالم‌تر باشید.

ارسطو، فیلسوف بزرگ یونانی می‌گوید: «خوشحالی معنا و هدف زندگی است. علت اصلی خلقت انسان رسیدن به همین هدف است». جالب است که این فیلسوف گران‌قدر، بیش از 2000 سال پیش این سخن را گفته، اما هنوز هم می‌توان آن را سرلوحه‌ی زندگی خود قرار داد.

خوشحالی عبارت گسترده‌ای است که به تجربه‌ی عواطف مثبتی مثل خوشی، خرسندی و رضایت اشاره دارد. تحقیقات امروزی نشان می‌دهند که شاد بودن صرفا سبب داشتن حس بهتر نمی‌شود، بلکه امکانِ داشتن سلامتی بیشتر را نیز فراهم می‌آورد.

خوشحال بودن سبب ترویج سبک زندگی سالم می‌شود

خوشحال بودن مجموعه‌ای از عادات زندگی را موجب می‌شود که در نهایت به سلامتیِ بیشتر کمک می‌کند. طبق تحقیقاتی که در سال 2012 انجام شد، افراد خوشحال غذاهای سالم‌تری می‌خورند و به میوه‌ها، سبزی‌ها و حبوبات تمایل بیشتری نشان می‌دهند. این تحقیق روی بیش از 4000 فرد بالغ انجام شده و نشان داده است که افراد خوشبخت 47٪ بیشتر از افراد دیگر میوه و سبزی تازه استفاده می‌کنند. مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات فواید فراوانی برای سلامتی انسان دارد، مثلا ریسک دیابت و احتمال ابتلا به حمله و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

در همین تحقیق مشاهده شد افرادی که احساس خوشبختی می‌کردند، 33٪ بیش از سایر شرکت‌کنندگان جنب‌و‌جوش دارند و به‌طور متوسط 10 ساعت در هفته به فعالیت بدنی می‌پردازند. فعالیت بدنی منظم به داشتن استخوان‌های محکم، افزایش سطح انرژی، کاهش چربی بدن و پایین آمدن فشار خون کمک شایانی می‌کند.

خوشحال بودن می‌تواند الگوی صحیح خواب را که برای تمرکز، افزایش کارایی، عملکرد درست بدن و حفظ وزن متناسب ضروری است، بهبود بدهد. تحقیقی روی 700 فرد بالغ نشان داده است که مشکلات خواب، مانند سخت به‌خواب رفتن یا از خواب پریدن‌های مداوم در افرادی که کمتر احساس خوشبختی می‌کنند، 47٪ بیش از افراد دیگر است. البته در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است.

خوشحال بودن سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند

سیستم ایمنی قوی برای سلامتی کلی بدن لازم است. تحقیقات نشان داده که خوشحال بودن به قوی‌تر شدن سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و به این ترتیب ریسک ابتلا به سرماخوردگی و عفونت‌های قفسه‌ی سینه پایین می‌آید. در تحقیقی، محققان داخل بینی 300 شرکت‌کننده‌ی سالم قطره‌ای حاوی ویروس سرماخوردگی چکاندند تا احتمال سرماخوردگی را در آنها بررسی کنند. احتمال سرماخوردگی افرادی که شادی کمتری در زندگی احساس می‌کردند سه‌برابر بیشتر از افراد شاد بود!

در تحقیق دیگری 81 دانشجوی دانشگاه را در برابر ویروس هپاتیت ب واکسینه کردند. احتمال واکنش پادتن که بر داشتن سیستم ایمنی قوی دلالت می‌کند، در افراد خوشبخت دوبرابر افراد معمولی بود. علت تأثیر مثبت خوشحالی بر سیستم ایمنی بدن هنوز مشخص نیست. ممکن است دلیل آن تأثیر خوشحالی بر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (به این سه ماده به‌اختصار HPA می‌گویند) باشد. این سه ماده سیستم ایمنی بدن، هورمون‌ها، هضم غذا و سطح استرس را تنظیم می‌کنند.

به‌علاوه احتمال اینکه افراد سالم از رفتارهای سالم پیروی کنند بیشتر است، مثلا استقبال از عادات غذایی سالم و داشتن فعالیت بدنی مداوم که در تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثرند.

خوشحال بودن مقابله با استرس را آسان می‌کند

برخی مطالعات نشان می‌دهند که خوشحال بودن سطح استرس را کاهش می‌دهد. اضطراب، سطح کورتیزول را افزایش می‌دهد. کورتیزول هورمونی است که اثرات مخرب استرس مانند خواب آشفته، افزایش وزن، دیابت نوع 2 و فشار خون را به‌همراه دارد. این تحقیقات نشان می‌دهند سطح هورمون کورتیزول در افراد خوشحال‌ پایین‌تر است. محققان در تحقیق دیگری که روی 300 شرکت‌کننده انجام شد، به همه‌ی شرکت‌کنندگان وظایف استرس‌زایی محول کردند. آنها مشاهده کردند که سطح هورمون کورتیزول شادترین افراد آن جمع، 32٪ پایین‌تر از دیگران بود. این تحقیق سه سال بعد مجددا روی همان 300 نفر انجام شد و باز هم بین سطح کورتیزول افراد شاد و غمگین 20٪ تفاوت وجود داشت.

خوشحال بودن از قلب محافظت می‌کند

فشار خون بالا یکی از دلایل اصلی بیماری‌های قلبی است. خوشحال بودن با کاهش فشار خون می‌تواند از سلامت قلب محافظت کند. تحقیقی که روی 6500 فرد بالای 65 سال انجام شد توضیح می‌دهد که احساس خوشبختی ریسک ابتلا به فشار خون بالا را 9٪ کاهش می‌دهد.

خوشحالی احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را که عمده‌ترین دلیل مرگ‌و‌میر در جهان است، کاهش می‌دهد. مجموعه‌ای از تحقیقات ثابت کرده احساس خوشبختی 13 تا 26٪ خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کم می‌کند. از جمله‌ی این تحقیقات، مطالعه‌ای بلندمدت روی 1500 شرکت‌کننده بود که محققان طی 10 سال مطالعه به این نتیجه رسیده‌اند که افراد خوشبخت حتی اگر از مشکلاتی مثل سن بالا، کلسترول بالا و فشار خون بالا رنج می‌بردند، 22٪ کمتر از سایرین در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار داشتند.

این موضوع ثابت می‌کند که احساس خوشحالی می‌تواند به بیماران قلبی کمک کند. مروری بر 30 تحقیق در این زمینه ثابت می‌کند که احساس خوشبختی در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریسک مرگ را 11٪ کاهش می‌دهد.

البته لازم به ذکر است که برخی از این نتایج به این دلیل حاصل شده است که این افراد در کنار احساس خوشبختی، رفتارهای سالمی مثل فعالیت بدنی، اجتناب از سیگار کشیدن و عادات غذایی سالم دارند. نکته‌ی بعدی اینکه برخی از مطالعات نتوانسته‌اند هیچ رابطه‌ای بین خوشحال بودن و بیماری‌های قلبی پیدا کنند. برای مثال تحقیقی که روی 1500 نفر در 12 سال انجام شده هیچ رابطه‌ای بین این دو مؤلفه پیدا نکرده‌ است. به همین دلیل برای کسب اطمینان در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز است.

خوشحال بودن امید به زندگی را افزایش می‌دهد

خوشحال بودن طول عمر شما را افزایش می‌دهد! مطالعه‌ی بلندمدتی که در سال 2015 منتشر شد به بررسی رابطه‌ی خوشحالی و طول زندگی در 32000 شرکت کننده پرداخته بود. این مطالعه 30 سال ادامه داشت و به این نتیجه رسید که احتمال مرگ افراد غمگین، 14٪ بیشتر از افراد شاد بوده است.

مروری بر 70 مطالعه که بر افراد سالم یا حتی افرادی که سابقه‌ی بیماری قلبی یا کلیوی داشته‌اند تمرکز کرده‌اند، به این جمع‌بندی رسیده که رابطه‌ی معناداری بین خوشبختی و طول عمر وجود دارد. برای مثال تحقیقی نشان داده که خطر مرگ در افراد خوشبختی که سلامت کامل داشته‌اند تا 18٪ و در افرادی که بیماری خاصی داشته‌اند تا 2٪ کمتر از سایرین بوده است.

خوشحال بودن چگونه به طول عمر بیشتر منجر می‌شود؟ این مورد هنوز به‌‌روشنی مشخص نشده است. بخشی از آن ممکن است به دلیل رفتارهای سالم افراد خوشبخت مثل ترک سیگار، ورزش، مصرف به‌موقع دارو و خواب کافی باشد.

خوشحال بودن درد را تسکین می‌دهد

آرتروز بیماری روتینی است که سبب التهاب و از بین رفتن مفاصل می‌شود. نتیجه‌ی آرتروز، مفاصل سفت‌شده و دردناک است و عموما کهولت سن را تسریع می‌کند. تحقیقات شگفت‌انگیز نشان می‌دهند که احساس خوشبختی درد و سفتی مفاصل ناشی از آرتروز را کمتر می‌کند. احساس خوشبختی حتی می‌تواند عملکرد فیزیکی افراد مبتلا به آرتروز را هم بهبود ببخشد.

تحقیقی روی 1000 شرکت‌کننده‌ که آرتروز زانوی وخیم داشتند نشان می‌دهد که افراد شادتر در روز 711 قدم بیش از سایرین برمی‌دارند که در واقع 8٫5٪ بیشتر از تعداد قدم‌های افراد آرتروزی غمگین است.

خوشحالی سایر دردها را هم تسکین می‌دهد. بررسی 1000 شرکت‌کننده که در دوره‌ی بهبودی بعد از حمله‌ی قلبی بودند مشخص کرده که شادترین این افراد در طی سه ماه ریکاوری 13٪ درد کمتری تجربه کرده‌اند. دلیل اینکه شاد بودن درد را کاهش می‌دهد این است که افراد شاد انرژی مثبت بیشتری جذب می‌کنند و در شرایط درد حواس خود را با افکار و ایده‌های انرژی‌دهنده و مثبت پرت می‌کنند. همین موضوع به‌طور کارآمدی سبب شکل‌گیری استراتژی مقابله‌ می‌شود.

خوشحالی به این طرق هم باعث سلامتی شما می‌شود

در این بخش به نتایج مقالات محدودی اشاره می‌شود که رابطه‌ی خوشحال بودن و سلامتی را بررسی کرده‌اند. برای اینکه بتوان درباره‌ی این روابط نظر قطعی داد، به تحقیقات مشابه بیشتری نیاز است:

• خوشحال بودن ضعف بدنی را کاهش می‌دهد: ضعف بدنی به شرایطی اطلاق می‌شود که فرد دچار عدم توانایی و تعادل شود. 1500 شرکت‌کننده‌ی سالخورده در تحقیقی در این زمینه که هفت سال به‌‌طول انجامید، شرکت کردند. نتایج چنین بیان می‌کند که شادترین آنها نسبت به همتایان خود 3٪ کمتر ناتوانی داشته‌اند؛
• خوشحال بودن از سکته‌ی مغزی جلوگیری می‌کند: سکته‌ی مغزی زمانی رخ می‌دهد که در جریان خون مغز اختلالی رخ بدهد. مطالعه‌ای روی افراد سالخورده ثابت می‌کند که ریسک حمله‌ی مغزی در افرادی که احساس خوشبختی می‌کردند 26٪ کمتر از همتایان خود بوده است!

راهکارهایی برای خوشحال بودن

خوشحال بودن فقط حال‌تان را سر جا نمی‌آورد، بلکه همان‌طور که توضیح دادیم روی سلامتی‌تان هم اثرات زیادی دارد. در ادامه شش روش ثابت‌شده برای افزایش خوشحالی را توضیح می‌دهیم:

1. شکرگزار باشید: با تمرکز بر چیزهایی که برایشان شکرگزار هستید، می‌توانید احساس خوشحالی را در خود افزایش بدهید. برای شروع، هر روز سه موردی را که برایش شکرگزار هستید روی ورقی یادداشت و آنها را مرور کنید.
2. فعال باشید: ورزش‌های هوازی مثل ایروبیک بهترین نوع ورزش برای شاد کردن شماست. پیاده‌روی و تنیس علاوه بر متناسب‌ کردن اندام‌تان، به سرحال آوردن‌تان هم کمک می‌کنند.
3. شب‌ها خوب استراحت کنید: کم‌خوابی روی احساس شادمانی‌تان اثر منفی می‌گذارد. اگر در به‌ خواب رفتن مشکل دارید یا بارها از خواب می‌پرید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا راه‌حلی به شما پیشنهاد کند.
4. زمانی را به گردش اختصاص بدهید: سر خود را با پیاده‌روی یا باغبانی گرم کنید. حداقل 5 دقیقه در روز در فضای باز نرمش کنید.
5. مدیتیشن کنید: مدیتیشن منظم، هم باعث شاد شدن‌تان می‌شود، هم شرایطی را برای کاهش استرس و بهبود خواب فراهم می‌آورد.
6. عادات غذایی سالم را پیش بگیرید: هرچه غذاها و میوه‌‌های سالم‌تری مصرف کنید، انسان شادتری خواهید بود. اثر میوه و سبزی بر سلامتی را هم که همه می‌دانند.

منبع: Healthline