اسکیزوفرنی یا روان گسیختگی یک اختلال ذهنی جدی است. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، به تدریج ارتباط خود با واقعیت را از دست می‌دهند و اغلب اوقات دچار توهم یا کابوس می‌شوند. برخی باورهای غلط در مورد این بیماری ذهنی وجود دارد. برخی افراد فکر می‌کنند اسکیزوفرنی همان بیماری چند شخصیتی است؛ اما این دو بیماری یکسان نیستند.
اسکیزوفرنی هم در زنان و هم در مردان و در هر سنی مشاهده می‌شود. در مردان مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب در اواخر دوران نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی علائم اسکیزوفرنی بروز می‌کند. زنان ممکن است علائم این بیماری را در اواخر دهه سوم زندگی یا اویل دهه چهارم بروز دهند. اسکیزوفرنی گاهی اوقات باعث بروز علائم ناخوشایندی می‌شود که به برخی از آن‌ها در ادامه اشاره کرده‌ایم.
- تفکرات یا گفتار مغشوش: این نشانه شامل تغییر سریع موضوعات به هنگام صحبت یا استفاده از کلمات و عبارت‌های خودساخته می‌شود.
- رفتار عجیب: برخی از رفتارهای عجیب عبارت‌اند از بروز مشکل در کنترل تکانه‌های عصبی، بروز عکس‌العمل‌های احساسی عجیب در برخی شرایط یا عدم وجود عواطف و احساسات.
- از دست دادن علاقه یا هیجان نسبت به زندگی: این موضوع می‌تواند شامل کناره‌گیری از اجتماع یا بروز مشکل به هنگام تجربه لذت، برنامه‌ریزی یا تکمیل فعالیت‌های روزمره عادی باشد.
علل بروز اسکیزوفرنی
دلیل اصلی این بیماری مشخص نیست. محققان معتقدند عوامل بیولوژیکی و محیطی در این بیماری مؤثر هستند.
آزمایش‌های تصویربرداری از افرادی که دچار این بیماری هستند، اغلب چیزهایی غیرعادی در ساختار مغز را نشان می‌دهد. سطح پایین مواد شیمیایی مغز که احساسات و رفتارها را تحت تأثیر می‌گذارد نیز ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشد. عوامل خطرزای دیگر اسکیزوفرنی عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی این بیماری
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا ویروس قبل از تولد یا در دوران نوزادی
- ابتلا به بیماری‌های خودایمنی یا التهاب
- مصرف داروهای محرک مغز
- استرس زیاد
نحوه تشخیص و آزمایش‌های اسکیزوفرنی
تنها یک تست برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. یک آزمایش روان‌پزشکی کامل به پزشک کمک کند تا این بیماری را تشخیص بدهد. بایستی به یک روانشناس یا متخصص بیماری‌های ذهنی مراجعه شود. در این مراجعه، بایستی فرد موردنظر به یک سری سؤالات در مورد سابقه پزشکی، سلامت روانی و سابقه پزشکی خانواده پاسخ دهد. همچنین پزشک یک تست فیزیکی انجام می‌دهد، یک آزمایش خون تجویز می‌کند و از تست‌های تصویربرداری استفاده می‌کند.
گاهی اوقات مصرف مواد مخدر، یک سری داروهای خاص و بیماری‌های روانی دیگر علائمی همانند علائم اسکیزوفرنی ایجاد می‌کنند.
درمان اسکیزوفرنی
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد. اگر دچار این بیماری هستید، بایستی مادام‌العمر تحت درمان باشید تا شدت بروز علائم را کنترل کرده و کاهش دهید. حائز اهمیت است که از روانشناسی که تجربه درمان بیماران اسکیزوفرنی را دارد، کمک بگیرید.
داروهای آرام‌بخش از درمان‌های رایج اسکیزوفرنی است. این داروها باعث توقف توهم و کابوس شده، علائم روانی دیگر را تسکین می‌دهند. اگر فرد مبتلا دچار روان‌پریشی شود، ممکن است بستری گردد و تحت نظارت قرار بگیرد.
یک روش درمانی دیگر استفاده از تراپی‌های شخصی است تا فرد مبتلا بتواند با استرس و بیماری خود مقابله نماید.
پیچیدگی‌های ناشی از اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری ذهنی مزمن است که نباید نادیده گرفته شود. این بیماری احتمال بروز برخی شرایط جدی را افزایش می‌دهد، شرایطی همچون:
- آسیب به خود یا خودکشی
- اضطراب، ترس بیمارگونه و افسردگی
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- مشکلات خانوادگی
پیشگیری از اسکیزوفرنی
از آنجا که عوامل بیولوژیکی و محیطی در بروز اسکیزوفرنی مؤثر هستند، راهی برای پیشگیری از این اختلال ذهنی وجود ندارد. با این حال، افراد مبتلا می‌توانند زندگی سالم و بدون علائمی را تجربه کنند. علائم این بیماری ممکن است مدتی محو شده و دوباره ظاهر شوند.