مهم‌ترین رودهای جهان

برترین ها - ترجمه از حمید پاشایی: از دوران ماقبل تاریخ، رودخانه ها در تمام نقاط جهان برای انسان ها بسیار مفید بوده اند. رودخانه ها منبعی از آب آشامیدنی فراهم می کنند، برای به دست آوردن غذا مفید هستند، زمین ها را حاصلخیز می کنند و راهی برای حمل و نقل کالاها از جایی به جایی دیگر هستند. رودخانه ها همچنین زیستگاه مهمی برای حیات وحش هستند. آن ها نقشی حیاتی در اکولوژی جنگل های بارانی و تالاب ها ایفا می کنند.

 

در اینجا فهرستی از مهم ترین رودهای جهان را آورده ایم.

رود سپیک طولانی ترین رود در جزیره گینه نو است. این رود از رشته کوه ویکتور امانوئل در ارتفاعات مرکزی پاپوآ گینه نو سرچشمه می گیرد. بیشتر طول رود سپیک مثل رود آمازون حالت مارپیچ دارد و به دریای بیسمارک می ریزد. بر خلاف خیلی دیگر از رودهای بزرگ، سپیک هیچ دلتایی ندارد، ولی مستقیماً به دریا جریان دارد. طول کلی این رود 1126 کیلومتر است. هیچ منطقه مسکونی در اندازه قابل توجهی در کناره های رود سپیک وجود ندارد. انزوای گروه های قبیله ای کوچک در کنار رود باعث شده که یکی از بکرترین و هنری ترین رسم و رسوم در جهان به وجود بیاید. این منطقه یکی از آخرین محیط های دست نخورده باقی مانده در جهان است.

 

رود می‌سی‌سی‌پی با حدود 3730 کیلومتر طول، بزرگترین سیستم رودخانه در ایالات متحده آمریکا و قاره آمریکای شمالی است. این رود از دریاچه آیتاسکا سرچشمه می گیرد، و پایین شهر نیو اورلئان در خلیج مکزیک سرریز می شود. رود می‌سی‌سی‌پی به همراه مهم ترین شاخه اش یعنی رود میزوری، تمام یا بخش هایی از 31 ایالت آمریکا را آبکشی می کند.

کشتی های بخار معروف در دهه 1820 وارد تجارت شدند. پنبه، الوار چوب و غذا در طول این رود حمل و نقل می شدند. بعد از ظهور راه آهن در دهه 1880، عبور و مرور کشتی های بخار کاهش پیدا کرد ولی همچنان تا دهه 1920 مورد استفاده قرار داشتند. تعداد کمی از کشتی های بخار، همچون دلتا کوئین (Delta Queen)، به عنوان نماد باقی مانده اند.

 

ولگا طولانی ترین رود در اروپا و یکی از مهم ترین رودهای روسیه است. از 20 شهر بزرگ روسیه، 11 تا، از جمله مسکو پایتخت این کشور، در حوضه آبریز ولگا واقع شده اند. این رود در ارتفاعی تنها 225 متری از تپه های والدار در شمال غربی مسکو سرچشمه می گیرد و 3645 کیلومتر بعد در دریای خزر تخلیه می شود. حتی علی رغم اینکه بیشتر طول رود ولگا به مدت سه ماه در سال یخ می زند، این رود اهمیت بسیار زیادی برای کشتیرانی داخلی و حمل و نقل در روسیه دارد.

 

رود زامبزی به طول 3540 کیلومتر چهارمین رود بلند در آفریقا است. این رود از تالابی سیاه در شمال غربی زامبیا سرچشمه می گیرد و در آنگولا و در امتداد مرزهای نامیبیا، بوتسوانا، مجدداً زامبیا، و زیمبابوه، تا موزامبیک جریان دارد، و در نهایت در اقیانوس هند خالی می شود. تماشایی ترین ویژگی رود زامبزی، آبشار زیبای ویکتوریا است.

این رودخانه نقطه اتکاء جمعیت های بزرگی از بسیاری از حیوانات است. اسب های آبی در امتداد بیشتر مسیرهای آرام رودخانه فراوان هستند، و کروکودیل های زیادی نیز وجود دارند. همچنین چند صد گونه ماهی از جمله گونه های بزرگ نیز در رود زامبزی وجود دارند. به عنوان مثال گاوکوسه در آن دیده شده است. گاوکوسه، کوسه ای مهاجم است که حملات زیادی به انسان ها داشته است.

 

رود مکونگ با طول تخمینی 4350 کیلومتر دوازدهمین رود بلند در جهان است. این رود از فلات تبت شروع می شود و از استان یوننان چین، برمه، لائوس، تایلند، کامبوج و ویتنام عبور می کند. عبور از این رودخانه به خاطر تغییرات فصلی شدید جریان آب و وجود تنداب ها و آبشارها بسیار دشوار است. حوضه آبریز مکونگ یکی از غنی ترین تنوع های زیستی در جهان را دارد و فقط آمازون از آن در این مورد پیشی گرفته است. ولی از زمان ساخت اولین سد چین، بسیار از گونه ها از جمله گاو دریایی و دلفین مکونگ منقرض شده اند.

 

رود 2510 کیلومتری گنگ از غرب هیمالیا در هند سرچشمه می گیرد، و به دلتای سونداربانس در خلیج بنگال سرازیر می شود. این رودخانه از قدیم رودخانه ای مقدس از سوی هندوها به شمار آورده شده است و به عنوان الهه گانگا در آیین هندو عبادت می شود. این رود از لحاظ تاریخی نیز همیشه مهم بوده است: بسیاری از پایتخت های استانی یا شاهنشاهی در کناره های آن قرار داشته اند.

شهر واراناسی یا بنارس در اطراف رود گنگ قرار دارد و از سوی برخی به عنوان مقدس ترین شهر آیین هندو در نظر گرفته می شود. هندو ها خاکستر کسانی که دوستشان دارند را در رودخانه پخش می کنند و بعضی ها معتقدند که بدون حداقل یک بار حمام کردن در رود گنگ، زندگی ناقص است. به دلیل اینکه گنگ رودخانه ای به این مهمی است، به عنوان رود ملی هند نامگذاری شده است.

 

دانوب یکی از مهم ترین رودها در اروپا و دومین رود بزرگ این قاره بعد از رود ولگا است. این رود یکی از مرزهای طولانی مدت امپراتوری روم بود و امروزه بخشی از مرزهای 10 کشور اروپایی را تشکیل می دهد. دانوب از جنگل سیاه در آلمان سرچشمه می گیرد و برای مسافتی به طول 2850 کیلومتر به سمت شرق جریان دارد، از 4 پایتخت عبور می کند، و در نهایت به دریای سیاه سرریز می شود. از زمان تکمیل کانال راین–ماین–دانوب در آلمان در سال 1992، این رودخانه بخشی از راه آبی عبوری در اروپا از دریای سیاه تا روتردام در دریای شمال بوده است.

 

رود یانگ‌تسه یکی از مهم ترین رودها در دنیا، بلندترین رود در چین، و سومین رود بلند در جهان است. این رود حدود 6300 کیلومتر طول دارد و از یخچالی طبیعی در بخش شرقی فلات تبت سرچشمه می گیرد. این رود از ژرف دره های دیدنی یانگ‌تسه عبور می کند که به خاطر زیبایی طبیعی شان مورد توجه قرار دارند، و وارد دریای چین شرقی می شود. یکی از سد های این رودخانه به نام سد سه دره، بزرگترین نیروگاه برق آبی در جهان است.

این رود یکی از شلوغ ترین راه های آبی جهان است.

 

عبور و مرور شامل رفت و آمد تجاری برای حمل کالاهای انبوه مثل زغال سنگ و همچنین کالاهای تولیدی و مسافران است. سفر دریایی در این رود چند روز طول می کشد، به ویژه سفر در میان مناظر زیبا و تماشایی منطقه سه دره نیز بسیار محبوب است.

 

نیل طولانی ترین رود در جهان است که از شرق آفریقا به طول 6650 تا دریای مدیترانه در شمال ادامه دارد. رود نیل دو شاخه اصلی دارد: نیل سفید و نیل آبی. نیل سفید از ناحیه دریاچه های بزرگ در مرکز آفریقا و نیل آبی از دریاچه تانا در اتیوپی شروع می شود.

این رود نقشی اساسی در توسعه تمدن مصر داشت. سیلت ته نشین شده از نیل، زمین های اطراف را به شدت حاصلخیز می کند چرا که این رودخانه هر ساله روی کناره های آن طغیان می کند و مصری ها قادر بودند گندم و سایر محصولات را زراعت کنند. نیل همچنین بخش مهمی از زندگی معنوی مصریان باستان بود. شخصیتی الهی به نام «هاپی» مسبب سیل های سالانه بود، و تصور می شد که هم او و هم فرعون سیل رود نیل را کنترل می کردند.

 

رود آمازون با طول تقریبی 6400 کیلومتر دومین رود بزرگ در جهان است و تنها کمی کوتاه تر از رود نیل است، هر چند منابع معتبر در مورد طول دقیق این دو رود با هم اختلاف نظر دارند. چیزی که مسلم است این است که آمازون از لحاظ حجم بزرگترین رود در جهان است، و جریان کل این رود تقریباً یک پنجم کل رودهای جهان را تشکیل می دهد. آمازون و شاخه های آن از پرو، بولیوی، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، و برزیل عبور می کند و در نهایت به اقیانوس اطلس سرازیر می شود.

رود آمازون بیش از 3000 گونه شناخته شده از ماهی ها دارد و گونه های جدید هنوز هم در حال کشف شدن هستند. این رود به همراه رود اورینوکو یکی از اصلی ترین زیستگاه های دلفین رودخانه ای آمازون است، بزرگترین دلفین رودخانه ای که می تواند تا طول 2.6 متر رشد کند. گاوکوسه در 4000 کیلومتری بالای رود آمازون در شهر ایکیتوس پرو دیده شده است. یک ماهی خطرناک دیگر در آمازون، پیرانیا است که در گروه های بزرگ تجمع می کنند، هر چند تنها گونه های اندکی از آن ها به انسان ها حمله می کنند.