سرویس سبک زندگی فردا: روغن ماهی یک مکمل شناخته شده است که به نقل از کرمانی از روغن ماهیهای چرب مانند ساردین، خال مخالی و قزل آلا تولید میشود.
روغن ماهی در کل حاوی دو نوع از اسید چرب امگا 3 است — اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و اسید داکوزاگزنئوئیک (DHA) که به خاطر تاثیر مفیدشان روی سلامت پوست و قلب شناخته شده اند.
با این حال روغن ماهی همچنین تاثیری عالی روی سلامت مغز دارد، مخصوصا زمانی که بحث از دست دادن خفیف حافظه و افسردگی در میان باشد.
در این مقاله میخواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که امگا 3 چگونه میتواند روی مغز و سلامت روان تاثیر بگذارد.
روغن ماهی امگا 3 چیست؟
اسید چربهای امگا، چربیهای اشباع نشدهای هستند که مسئول بیشتز مزایای امگا 3 برای مغز و سلامت روان هستند.
همانطور که گفته شد روغن ماهی اساسا حاوی دو نوع اسید چرب امگا 3 است.
این دو اسید چرب اجزا غشا سلولی هستند و عملکرد ضد التهابی بسیار قوی در بدن دارند. آنها همچنین به خاطر نقش ضروریشان در رشد انسان و سلامت قلب به خوبی شناخته شده اند.
در برنامه غذایی انسان EPA و DHA تقریبا به صورت انحصاری در ماهیهای چرب یا روغن ماهی یافت میشود. از آنجا که بیشتر مردم به اندازه توصیه شده ماهی مصرف نمیکنند بسیاری از افراد در برنامه غذایی خود نمیتوانند به اندازه کافی EPA و DHA جذب کنند.
بدن میتواند EPA و DHA را از یک امگا 3 دیگر به نام اسید آلفا لینولنیک (ALA) تولید کند. ALA را میتوان در بسیاری از منابع غذایی پیدا کرد از جمله گردو، بذر کتان، روغن کانولا، دانههای سویا و روغن دانه سویا.
با این حال انسان نمیتواند به خوبی ALA را به EPA و DHA تبدیل کند. از این رو استفاده از روغن ماهی میتواند انتخاب مناسبی باشد، مخصوصا برای آن دسته از افرادی که زیاد ماهی نمیخورند، اما همچنان میخواهند از مزایای اسید چربهای امگا 3 برخوردار شوند.
امگا 3 چگونه روی مغز تاثیر میگذارد؟
اسید چربهای امگا 3 EPA و DHA برای عملکرد طبیعی مغز و رشدش در طول تمام مراحا زندگی ضروری هستند.
به نظر میرسد EPA و DHA نقشی بسیار مهم در رشد مغز کودک دارند. تحقیقات بسیاری تا به حال نشان داده کودکان خانمهایی که در دوران بارداری ماهی یا روغن ماهی استفاده میکردند از نظر عملکرد مغزی وضعیت بهتری داشتند.
وقتی حیوانات را بدون اسید چرب امگا 3 تغذیه کردند، مقدار DHA در مغزشان کاهش یافت و در یادگیری و حافظه دچار مشکل شدند.
در افراد بزرگسال کمبود DHA در خون میتواند باعث کاهش سایز مغز شود که یکی از نشانههای پیری مغز است.
مسلما برای جلوگیری از این تاثیرات مخرب روی سلامت و رشد مغز باید به اندازه گافی امگا 3 دریافت کنید.
روغن ماهی میتواند برای از دادن خفیف حافظه مفید باشد
اسید چرب امگا 3 موجود در روغن ماهی نقش مهمی در عملکرد مغز و رشدش ایفا میکند. همچنین ادعا میشود روغن ماهی میتواند باعث بهبودهایی در افرادی که حافظه شان را از دست داده اند بشود مانند افرادی که دچار بیماری آلزایمر یا دیگر مشکلات شناختی شدهاند.
بیماری آلزایمر یکی از شایعترین انواع زوال مغز است و میتواند روی عملکرد و کیفیت زندگی فرد تاثیری منفی بگذارد. پیدا کردن مکملی که بتواند عملکرد مغز را بهبود ببخشد میتواند زندگی افراد بسیاری را تغییر دهد.
متاسفانه در یکی از تحقیقات محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف مکمل امگا 3 هیچ تاثیری روی عملکرد مغز در افراد مبتلا به آلزایمر ندارد.
از سوی دیگر تحقیقات بسیاری ادعا میکنند دریافت مکمل امگا 3 میتواند روی عملکرد مغزی افرادی که دچار مشکلات شناختی خفیف هستند تاثیر مثبت بگذارد.
این نوع مشکلات به شدت آلزایمر نیستند، اما آنها نیز موجب از دست دادن حافظه و گاهی اختلال در عملکرد مغز میشوند.
با توجه به نتایج تحقیقات متوجه میشویم که بهتر است از مکمل امگا 3 در مراحل ابتدایی اختلال عملکرد مغز استفاده شود. اگر مصرفش را خیلی به تعویق بیندازید تاثیر امگا 3 خیلی کم میشود و یا اصلا دیگر تاثیری نمیگذارد.
روغن ماهی میتواند افسردگی را بهبود بدهد
پیدا کردن درمانی برای افسردگی و دیگر اختلالات روانی همچنان ادامه دارد و محققان دوست دارند با استفاده از موارد غیر دارویی به بهبود علائم اینگونه بیماریها کمک کنند.
تا مدت زمانی طولانی مردم فکر میکردند استفاده از مکمل امگا 3 به بهبود سلامت روان کمک میکند، اما آیا تحقیقات چنین ادعایی را تایید میکند؟
تحقیقات و بررسیهای اخیر نشان داده دریافت مکمل امگا 3 میتواند علائم افسردگی در افراد مبتلا به این بیماری را بهبود ببخشد و تاثیر آن با داروهای ضد افسردگی قابل مقایسه است.
با این حال بیشترین تاثیر در بهبود افسردگی را افرادی میبینند که در کنار مکمل روغن ماهی از داروهای ضد افسردگی نیز استفاده میکنند. همچنین افرادی که مکملهایی با دوز بالای EPA استفاده میکنند تاثیرات بهتری را شاهد هستند.
هنوز مشکخص نیست که EPA و امگا 3 چگونه میتوانند روی بهبود افسردگی تاثیر داشته باشند.
برخی محققان میگویند شاید به دلیل تاثیرشان روی سروتونین و گیرندههای سروتونین در مغز باشد. برخی دیگر اعتفاد دارند که تاثیر روغن ماهی روی افسردگی به دلیل خاصیت ضد التهابی آن است.
روغن ماهی عملکرد مغز را در افراد سالم بهبود نمیبخشد
تا به اینجا درباره تاثیر روغن ماهی روی عملکرد و سلامت مغز در بیماریهایی مانند آلزایمر و افسردگی صحبت کردیم و شاید برایتان سوال باشد که این مکمل در افراد سالم چه تاثیری در پی خواهد داشت.
تحقیقات نشان داده استفاده از اسید چربهای امگا 3 از ماهیهای چرب میتواند تاثیر بسزایی روی عملکرد مغز داشته باشد، اما در این تحقیقات به ماهی اشاره شده نه مکمل روغن ماهی.
در بسیاری از تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که دریافت مکمل روغن ماهی نمیتواند باعث بهبود عملکرد مغزی در افراد سالم شود.
آیا برای مغزتان باید از مکمل روغن ماهی استفاده کنید؟
بر اساس تحقیقات بهتر است در صورت مشاهده مشکلات حافظهای و علائم افسردگی از مکمل روغن ماهی استفاده کنید.
شاید برای دریافت مکمل امگا 3 دلایل دیگری داشته باشید، اما این دو گروه از افراد بیشترین مزیت را از مصرف روغن ماهی دریافت خواهند کرد.
هنوز توصیه مشخصی برای مقدار دریافت روغن ماهی جهت مشاهده تاثیراتش روی عملکرد مغز و سلامت روان وجود ندارد. مقادیر استفاده شده در تحقیقات از یک تحقیق به تحقیق دیگر متفاوت است.
برای شروع 1000 یا 2000 میلی گرم در روز مناسب است. افرادی که از افسردگی رنج میبرند بهتر است مکملی دریافت کنند که EPA بالایی داشته باشد.
خواندن اطلاعات روی مکملها بسیار مهم است برای مثال کپسولهایی که روی آنها 1000 میلی گرم درج شده شاید در واقع 500 میلی گرم امگا 3 داشته باشند و البته این از بند تا برند متفاوت است.
تا زمانی که امگا 3 را بیش از 3000 یا 5000 میلی گرم استفاده نکنید هیچ خطری برایتان نخواهد داشت.
با این حال اگر بیماری دارید و تحت نظر پزشک هستید بهتر است قبل از استفاده این مکملها با پزشک خود مشورت کنید.