عوامل موثر بر اشتها (۱)

سارا مینایی؛ کارشناس ارشد تغذیه

اشتها فاکتور بسیار مهمی است چرا که مکانیسم بدن، جهت تنظیم دریافت غذاست و وظیفه آن تحریک شما به خوردن مقدار کافی جهت برآورده ساختن انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن است.

مکانیسم اشتها در شرایط طبیعی بخوبی عمل می‌کند وبطور مشخص اگر به نفع سلامت بدن کار نمی‌کرد میلیونها سال پس از نمو حس چشایی از بین می‌رفت.

اما در مدل زندگی مدرن شرایط طبیعی در ارتباط با محیط اطراف که پیشتر تحولات اتفاق می‌افتاد دیگر وجود ندارد و متعاقبا اشتهای ما نمی‌تواند بطورکامل منطبق براین اصل باشد که ما زیاد نخوریم.

درسالهای اخیر دانشمندان اطلاعات زیادی راجع به نحوه‌ی عملکرد مکانیسم اشتها بدست آورده‌اند.در اینجا نگاهی به فاکتورهای موثر بر اشتها می‌اندازیم:

وجود غذا در معده

اکثر مردم بطور غریزی می‌دانند که احساس پری از معده برمی‌خیزد. چرا که وقتی غذا می‌خوریم معده باز می‌شود و کش می‌آید.

پری معده باعث فعال کردن مرکز کنترل اشتها در هیپوتالاموس مغز می‌شود که پیغام توقف خوردن را می‌دهد و گرسنگی را تا زمان خوردن مجدد کاهش می‌دهد.

از طریق همین مکانیسم است که کلید اشتها خاموش می‌شود. وقتی غذا وارد معده می‌شود باعث تحریک ترشح پروتئینی بنام کوله‌سیستوکینین می‌شود که این هورمون دریچه انتهایی معده به روده را می‌بندد.

این عمل باعث کند شدن خروج غذا از معده می‌شود. هرچه غذا بیشتر در معده بماند شما احساس سیری بیشتری می‌کنید بهمین دلیل برخی مواقع از این هورمون بنام پروتئین سیری یاد می‌کنند.

حدودچهل سال پیش دانشمندان دانشگاه کلمبیا متوجه شدند تزریق این هورمون به افراد باعث کاهش 20% در اشتهای آنان می‌شود.

سطح قند خون

بخاطر محبوبیت رژیم‌های کم کربوهیدرات و شاخص گلیسمی پایین متوسط افراد تصور می‌کنند که کاهش سطوح قند خون اصلی‌ترین علت گرسنگی است.

در واقع شواهد کمی دال برارتباط بین کاهش قندخون و اشتها وجود دارد. با این وجود برخی شواهد ارتباط بین کاهش قندخون و گرسنگی را نشان می‌دهند.

بخاطر همین مردم فکر می‌کنند وقتی گرسنه هستند یعنی قند خونشان پایین است.

بهرحال چه گرسنگی حاصل مستقیم حس کاهش قند خون توسط نرونهای گلیکواستات در مغز باشد و چه برخی فاکتورهای میانجی که نیاز به کشف دارند، جالب توجه است که احساس پری که بلافاصله پس از خوردن اتفاق می‌افتد حاصل افزایش قندخون پس از جذب کربوهیدراتهاست.

مطالعات نشان داده‌اندکه رژیم‌های با کربوهیدرات و اندیس گلیسمی پایین، اشتها را در مقایسه با سایر رژیم‌های کاهش وزن کم نمی‌کنند.

به نظر سعی برای کنترل اشتها بوسیله خوردن تا اینکه قند خون را کنترل کنیم،کاری بیهوده است.

تولید لپتین

لپتین هورمون کنترل کننده اشتها است که توسط سلول‌های چربی تولید می‌شود و بر روی هیپوتالاموس (مرکز کنترل اشتها) اثر می‌کند تا اشتها را سرکوب کند.

هرچه چربی سلولهای شما بیشتر باشد لپتین بیشتری ترشح می‌کند و اشتهای شما کمتر می‌شود.

این مکانیسمی است که تحت شرایط طبیعی اتفاق می‌افتد اما بنظر می‌رسد که یک فاکتور ثانویه هم در اینجا دخالت دارد که روی تولید لپتین اثر می‌گذارد و آن هم الگوی عادت‌های غذایی فرد است.

اگر شما بطور دائم زیاد بخورید سلول‌های چربی شما ترشح لپتین‌شان را کم می‌کنند تا الگوهای غذایی شما که ارجح است را اجرا کنند، از این طریق اجازه می دهند شما اشتهای بیشتری داشته باشید با وجود اینکه چاق‌تر می شوید...

برای خواندن بخش دوم -عوامل موثر بر اشتها- اینجا کلیک کنید.