به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از تصحیح استاد محمدعلی موحد از مثنوی معنوی پیش از ظهر امروز دوشنبه 4 دی با حضور جمع زیادی از بزرگان زبان و ادبیات فارسی ایران، در تالار الغدیر فرهنگستان زبان وادب فارسی برگزار شد.
دبیرمقدم: 4 دیماه 96 روزی بزرگ در تاریخ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
محمد دبیرمقدم معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی، امروز را روزی بزرگ در تاریخ 27 ساله این فرهنگستان توصیف کرد و گفت: حدود 5 سال قبل و در یکی از جلسات شورای فرهنگستان موضوع چاپ تصحیح انتقادی از مثنوی معنوی به همت استاد موحد مطرح شد که در همانجا هم این موضوع عنوان شد که پیش از آن هم کاری در همین رابطه آغاز شده بود اما ناتمام رها شده بود.
وی در ادامه با اشاره به فرازی از صحبت‌های موحد در آن جلسه که در مقدمه این تصحیح هم آمده است، گفت:استاد موحد، خود می‌فرماید که ماجرای این تصحیح به حدود 40 سال قبل برمی گردد زمانی که همایشی در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برپا شده بود و زنده یاد مجتبی مینوی این عنوان را برای سخنرانی خود برگزیده بود؛ «لزوم اهتمام در چاپ کردن کتب مولانا به طریق صحیح انتقادی».
در ادامه این مراسم محمدعلی موحد، از غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی که به گفته او علاقه شخصی به مثنوی دارد و درس مثنوی را در رادیو ارائه می‌دهد، تشکر ویژه کرد و گفت که اگر توجه خاص آقای حداد عادل به انتشار این اثر نبود، این امر محقق نمی‌شد.
این مولوی پژوه پیشکسوت سپس گفت: تورقی در نسخه‌هایی که مدار کار ما در این تصحیح بوده، نشان می‌دهد که کاتبان مثنوی نیز به چشم خود مولوی، در آن نگاه می‌کردند؛ یعنی همانطور که مولانا حرمت و قداستی خاص برای مثنوی قائل است، آنها هم با همان نظر نگاه می‌کردند و نهایت دقت و احتیاط را در کتابت آن به کار می‌بردند.
دو نوع نگرش در کتابت مثنوی
موحد اضافه کرد: نسخه‌های متعددی وجود داشته که کاتب در هامش نسخه‌های خود (نسخه بدل) تغییراتی بسیار اندک ایجاد کرده اند که البته بود و نبود این تغییرات هم اثری در معنی ابیات ایجاد نکرده و نخواهد کرد. این دقت‌ها و وسواس‌ها نشانگر آن است که کاتبان حرمت خاصی برای مثنوی قائل بوده‌اند و دستکاری در آن را اگرچه جزئی هم باشد، جایز نمی‌دانستند.
وی در عین حال گفت: در کنار همین نگرش محتاطانه، یک نگرش به اصطلاح لیبرال هم به نسخه‌ها وجود داشته است که از آن جمله می‌توان به نسخه «میم» اشاره کرد که 23 سال بعد از وفات مولانا کتابت شده است. مبنای کار ما نسخه‌های کتابت شده در دو مقطع 15 ساله بعد از وفات مولانا (یک دوره 30 ساله) بوده است. این نحوه نگرش لیبرال به کتابت مثنوی را، یکی از منشیان خود مولانا به نام شیخ فخرالدین سیبوسی هم داشته است که دخل و تصرفاتی در کتاب مثنوی می‌کرد.
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپس گفت: سخن از دو نوع نگرش به متن است؛ یک نگرش که تصرف در متن را جایز می‌داند مادامی که معنای متن را عوض نکند و یک نگرش که قائل به هیچ گونه دخل و تصرفی در متن نیست.
موحد در پایان سخنان خود براین نکته تاکید کرد که تصحیحی که او از مثنوی معنوی انجام داده است، بدنبال این بوده که یک متن معیار و استاندارد از این اثر بزرگ بدست بدهد و گفت : در مورد مثنوی ما فکر می‌کردیم که انشاالله باید این اتفاق بیفتد و تصحیحی که هم انجام داده ایم، تلاشی بوده است در همین راستا و می‌خواستیم متنی استاندارد و معیار از مثنوی بدست بدهیم و اختلاف‌ها را به حوزه تفسیرها، برانیم.