معرفی و بررسی فیلم In the Fade: نگاهی دیگر به موضوع تروریسم

به نقل از منتقد ویلج ویس (villagevoice) جدیدترین اثر کارگردان آلمانی- ترکی، فاتح آکین Fatih Akin، فیلمی دردناک، تأثیرگذار و در مورد انتقام، با پایانی غافل‌گیر کننده است.
می‌توان گفت مهم‌ترین صحنه فیلم، صحنه پایانی آن است که به صورتی جواب تمام سؤالات فیلم را می‌دهد. با توصیف کوچکی از صحنه، فیلم را لو نمی‌دهم، صحنه آخر، تصویری برعکس از دریاست که بازتاب اتفاقاتی که در کنار دریا می‌افتد را نشان می‌دهد. این صحنه باعث می‌شود به چیزی که تا آن لحظه درباره فیلم فکر می‌کردیم، شک کنیم، این‌که این فقط فیلمی در مورد تلاش زنی برای رسیدن به عدالت، بعد از مرگ همسر و پسرش، است. صحنه آخر این اخطار را به ما می‌دهد که شاید ما از اول فیلم شاهد دنیایی وارونه‌ بوده‌ایم.
آکین برخلاف باقی خانواده‌اش، همیشه یک پوپولیست بوده است و «محوشدگی» بیشتر از باقی آثارش به اصول پوپولیسم پایبند است. با‌این‌حال این فیلم بیشتر از چیزی که تصور می‌کردم من را تحت تأثیر قرارداد. من خیلی با کارهای قبلی این کارگردان ارتباط برقرار نکرده بودم، اما به‌عنوان یک فرد ترک یهودی، به نظرم آکین در برخی از فیلم‌هایش، نه الزاماً فیلم‌هایی در مورد ترک‌ها، این دیدگاه غریبه‌ و بیگانه بودن و تعلق نداشتن به جایی که هستی را به‌خوبی نشان داده بود. درعین‌حال در برخی از آثارش به سمت سادگی و گاهی اوقات کلیشه‌ها، رفته بود.
«محوشدگی» نیز در بعضی صحنه‌ها، بر لبه کلیشه‌ای شدن حرکت می‌کند، اما وقتی برای بار دوم این فیلم را تماشا کردم، به این نکته پی بردم: که این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های آکین است. نیمه اول فیلم بسیار احساسی است که در آن Katja Sekerci (با بازی دایان کروگر Diane Kruger) متوجه می‌شود که همسر ترکش، نوری Nuri (با بازی نومان اکار Numan Acar) و پسر کوچکش روکو، در بمب‌گذاری‌ای در اطراف اداره نوری، کشته‌شده‌اند. آن احساس ترس و بی‌طاقتی کاتیا که در طول فیلم همراه اوست و با جزییات عالی نمایش داده‌شده را به‌خوبی حس می‌کنیم. او باید دو تابوت در دو سایز بخرد، تابوت کوچکی که شکل یک ماشین اسباب‌بازی است، قلب ما را به‌ درد می‌آورد. همچنین باید تهمت‌های خانواده‌هایشان در مورد مذهب شوهرش و گذشته نه‌چندان پاک و موضع‌گیری سیاسی‌اش را تحمل کند. او هر شب با گریه در تخت‌ پسرش به خواب می‌رود و به این‌ فکر می‌کند که وقتی زخمی روی زمین افتاده، چقدر ترسیده بوده است.
در صحنه‌ای ناراحت‌کننده، او مجبور است به گزارش پزشکی قانونی در مورد جراحات پسر کوچولویش گوش کند که با آرامش و با جزییات ‌آن‌ها را شرح می‌دهد (موها و جمجمه سوخته، بازویی قطع شده، چشم‌هایی که در حدقه ذوب‌شده‌اند). آکین همه‌ احساسات را در این فیلم نشان می‌دهد و کروگر که برای اولین بار در فیلمی آلمانی بازی می‌کند، غم و درد و عصبانیت این شخصیت را، بدون اقرار و به‌اندازه، به‌خوبی نشان می‌دهد. (او برای این بازی زیبا، در ماه می سال گذشته برنده جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره کن شد.)
این فیلم سه بخش کلی دارد و در هر بخش تمرکز بر یک موضوع است و احساسات متفاوتی را نشان می‌دهد. پس از بخش “خانواده”، “عدالت” وجود دارد و پس‌ازآن به قسمت “تعلیق” می‌رسیم که در آن شاهد جلسه دادرسی یک زوج نئونازی، از مظنونین بمب‌گذاری، هستیم. در این لحظه‌ها، «محوشدگی» به فیلمی درام جنایی معمولی تبدیل می‌شود، البته فیلمی با بازی‌های عالی و فیلم‌نامه‌ای قوی. وکیل مدافع مظنونین، علی‌رغم شواهد زیاد علیه آن‌ها، سعی در نادرست نشان دادن شواهد دارد. حتی پدر آن مرد نیز اعتراف کرد که پسرش که عاشق هیتلر است مسئول این اتفاق است. هنگامی‌که کاتیا به یکی از بمب‌گذاران در دادگاه حمله می‌کند، به‌راحتی می‌توانید خود را جای او بگذارید.
داستان فیلم در قالب اصولی که آکین باور دارد پیش می‌رود. بااین‌حال موضوعی عجیب به نظر می‌رسد، بااینکه فیلم در زمان حال آلمان روایت می‌شود، هرگز اسمی از داعش و القاعده برده نمی‌شود. سؤال‌های پلیس در مورد دین نوری و این حقیقت که او قبلاً قاچاقچی مواد مخدر بوده – اولین صحنه فیلم ازدواج آن دو، وقتی نوری هنوز در زندان است را نشان می‌دهد، بخش کوتاه و کم‌اهمیتی در فیلم است. به داستان آن زوج نازی و گروه حمایتگر آن‌ها نیز به‌خوبی پرداخته نشده است و در آخر فیلم متوجه می‌شویم که درواقع آن‌ها جزئی از سازمان مخفی راستی به‌نام National Socialist Underground بودند که در اوایل سال 2000 ترک‌های مقیم آلمان را به قتل می‌رساندند. مسلماً آلمان دوست ندارد به باقی دنیا یادآوری کند که هنوز هم هیتلر طرفدارانی در این کشور دارد. با‌این‌حال همان‌طور که به‌تازگی شاهد آن بودیم، می‌بینیم که نازی‌ها هنوز هم بیشتر آنچه فکرش را می‌کردیم، وجود دارند.
بااین‌حال داستان «محوشدگی» بیشتر از این‌هاست؛ و حالا صحنه آخر فیلم را تفسیر می‌کنم – خطر لو رفتن فیلم: پس از تبرئه آن زوج نازی، کاتیا آن‌ها را تا ساحل زیبایی در یونان تعقیب می‌کند و با همان مدل بمبی که آن‌ها برای کشتن خانواده‌اش به کار برده بودند، خود را همراه با آن‌ها منفجر می‌کند؛ و همان‌طور که دوربین از صحنه‌های خرابی و دود‌ها بالاتر می‌رود و به دریایی برعکس در دنیای وارونه می‌رسد، ما به‌این‌که این‌ سمت واقعیت چطور خواهد بود، فکر می‌کنیم. در تمام طول فیلم، با تکرار تجربه دردناکش، کاتیا نماد دلسوزی و غم بود؛ و ما همراه با او، خشم و غم و عصبانیت را حس کردیم؛ و حالا، وقتی همه‌چیز در حال محو شدن است، «محوشدگی» از ما می‌خواهد که دنیایی را تصور کنیم که در آن، زن سفیدپوست زیبایی تروریست نیست، بلکه تروریست فردی‌ست که هیچ‌وقت همدردی کردن با او را یاد نگرفته‌ایم.
منتقد هالیوود ریپورتر (hollywoodreporter) همانند منتقد قبلی فیلم را بسیار ستوده و گفته که فاتح آکین پس از فیلم پارسالش «برلین خداحافظ» Goodbye Berlin قوی‌تر و حتی بهتر از قبل دوباره به صحنه بازگشته است. داستانی قوی درباره‌ی نفرت نئونازی‌هایی که همچنان در جهان وجود دارند، داستانی که این آلمانی ترک‌تبار به‌درستی به تصویر کشیده و اعماق آن را به‌درستی درک کرده است. داستانی که بینندگان را میخکوب و آشفته می‌کند. فیلم فروش خوبی هم برای تهیه‌کنندگانش داشته است. داستانی که در این دوره از نٰژادپرستی و تبعیض نژادی بسیار مفید و موفق بوده است. بازی دایان کروگر از دیگر نکات مثبت فیلم است که این منتقد به آن توجه کرده و نقش‌آفرینی قوی از این بازیگر را یکی دیگر از علل موفقیت فیلم خوانده است.
منتقد راجرایبرت (rogerebert) هم‌نظری مثبت به فیلم داشته و برای تشویق سینماروها به دیدن فیلم گفته که فیلم‌هایی از این ژانر که در پی انتقام می‌روند زیاد بیرون می‌آیند و همیشه‌ هم جالب و راضی‌کننده نیستند، اما این مژده را به بینندگان داده است که هم فاتح آکین کارگردان سرشناس و فیلم‌ساز بهتری از دیگرانی‌ست که این نوع فیلم‌ها را می‌سازند و هم دایان کروگر بازیگری قویست که جایزی کن امسال را برای بازی در این فیلم گرفته است. البته این فیلم هم مانند دیگر فیلم‌های هم ژانری‌اش نقص‌هایی دارد، حتی قسمت‌های قوی و تأثیرگذار داستان و نمایش هم نتوانسته‌اند از پس مشکلات اولیه این ژانر برآیند مثلاً همدردی و همزاد‌پنداری با کسی که چنین معضلی برایش پیش می‌آید احتمالاً هیچ‌وقت ممکن نخواهد بود! اما فیلم بسیار خوش‌ساخت است و به جزئیات توجه شده است. خون روی دیوار و عکس‌العمل کاتیا، مکالمه بین دو نفر در حین سیگار کشیدن که درنهایت سادگی حس داستان را به‌خوبی منتقل می‌کند.
منتقد گاردین (theguardian) نظری مثبت چندانی به فیلم نداشته است و امتیاز پایین‌تری را نسبت به سه منتقد قبلی به فیلم داده است. به نظر او داستان آکین از زنی که همسرش را در یک حمله‌ی تروریستی از دست می‌دهد داستانی واقعی و خشن و معمولی از واقعیاتی‌ست که در اطرافمان در جریان‌اند. به نظر این منتقد حتی بازی کروگر هم بهترین بازی او نبوده است البته با توجه به داستان و کارگردانی کار بیشتری هم از او برنمی‌آمده است!
مثل همیشه پیشنهاد من این است که خود فیلم را ببینید و قضاوت کنید. ما را هم با خبر کنید!
همچنین بخوانید:معرفی فیلم In the Fade ساخته فاتح آکین

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.