غرق شدگی و حالت‌های نزدیک به غرق شدگی:
سالانه حدود 500 مرگ به علت غرق شدگی رخ می دهند، این موضوع از علل شایع مرگ‌های اتفاقی، خصوصاً در اطفال است، تعداد بیشتری از موارد نزدیک به غرق شدگی نیز گزارش می‌شود که زیاد بودن آمار موارد نزدیک به غرق شدگی به علت فعالیت‌های آبی در جریان‌های قوی آب و یا در بزرگسالان پس از مصرف الکل است، با این حال غرق شدگی اطفال بیشتر در استخرهای عمومی و یا در منازل گزارش شده است. نظارت دقیق بر کودکانی که در آب بازی و یا شنا می‌کنند و قرار دادن حافظ در اطراف آب باعث کاهش عمده‌ی ریسک غرق شدگی می‌شود.
فقدان اکسیژن حتی اگر تنفس دوباره برقرار شود باز هم موجب آسیب مغزی و حتی مرگ مغزی می‌شود. از سویی آب منجر به التهاب پوشش‌های ریه خواهد شد که نهایتاً سندرم زجر تنفسی را پدید خواهد آورد، بافت‌های آسیب دیده‌ی ریه ممکن است دچار عفونت شوند، وقتی شخص غرق شده، شروع به خفه شدن می‌کند، حنجره دچار انقباض شده و مانع از ورود هوا داخل ریه‌ها می‌شود، سرانجام فقدان اکسیژن منجر به بیهوشی شده و حنجره از حالت انقباض خارج گشته و اگر فرد زیر آب فرو رود آب وارد ریه‌ها می‌شود، در یک مورد از هر 10 نفر غرق شده، حنجره به حالت بسته باقی می‌ماند و آب وارد ریه‌ها نمی‌شود، این وضعیت غرق شدگی خشک (1) نام دارد، افرادی که در حال غرق شدن هستند اغلب با کمک‌های اولیه بهبود می‌یابند. با این حال عوارض تهدید کننده‌ی حیات گاه ظاهر شده و نیاز به بستری در بیمارستان پیدا می‌شود حتی اگر فرد مصدوم ظاهراً بهبود یافته باشد.
عوارض غرق شدگی:
فقدان اکسیژن حتی اگر تنفس دوباره برقرار شود باز هم موجب آسیب مغزی و حتی مرگ مغزی می‌شود. از سویی آب منجر به التهاب پوشش‌های ریه خواهد شد که نهایتاً سندرم زجر تنفسی را پدید خواهد آورد، بافت‌های آسیب دیده‌ی ریه ممکن است دچار عفونت شوند، لذا ریه‌ی آسیب دیده به صورت طبیعی نمی‌تواند عمل کند، آب وارد شده به ریه باعث تغییرات شیمیایی خون می‌شود، اگر آب شور وارد ریه‌ها شده باشد، نمک باعث می‌شود که خون، وارد بافت‌های ریه گردد. فرد غرق شده در آب سرد به مدت طولانی‌تری زنده می‌ماند، زیرا آب سرد فعالیت بدن را کاهش می‌دهد و بیمارانی که از وضعیت‌های نزدیک به غرق شدگی نجات پیدا می‌کنند ممکن است دچار کاهش دمای بدن (هیپوترمی) نیز شده باشند.
اقدامات مؤثر:
در صورتی به یک فرد غرق شده کمک کنید که مطمئن باشید با این عمل خودتان در معرض خطر قرار نمی‌گیرید. اگر وی به شما نزدیک و هوشیار باشد، جسم شناوری متصل به طنابی به سمت وی پرتاب کرده، می‌توانید از یک تکه چوب یا حتی لباس هم استفاده کنید، اگر نمی‌تواند به جسم شناور برسد، در صورت امنیت جانی، خود به سمت وی شنا کرده و در غیر این صورت موقعیت فرد را به دقت در نظر داشته باشید و به دنبال کمک بروید. اگر به سمت وی شنا کنید امکان شروع اقدامات اولیه و احیا در آب عمیق غیرممکن است، اما زمانی که قادر به ایستادن بودید تنفس مصنوعی را برایش شروع کرده و وقتی به خشکی رسیدید، کمک‌های اولیه‌ی کامل و اقدامات احیا را در صورت لزوم آغاز کنید، اگر فرد در آب سرد افتاده است، با لباس و پتو او را بپوشانید و گرم نگه دارید تا خطر هیپوترمی به وجود نیاید. برای فردی که سرد است اقدامات احیا را به مدت طولانی‌تری انجام دهید، زیرا افراد نزدیک به غرق شدگی اگر دچار هیپوترمی شوند امکان زنده ماندن بیشتری دارند، حتی اگر خود فرد، سالم به نظر برسد باید اقدامات درمانی تا آن جا که مطمئن شویم عوارضی رخ نخواهد داد ادامه یابند.
خفگی
در صورتی که اکسیژن به علل مختلف به مغز نرسد خفگی اتفاق می‌افتد. خفگی (آسفیکسی) اصطلاحی است که به یک وضعیت بالقوه‌ی کشنده اطلاق می‌شود، در صورتی که اکسیژن به مغز نرسد، چنان چه در عرض چند دقیقه درمان صورت نگیرد بیهوشی، آسیب دایمی مغزی و سرانجام مرگ اتفاق می‌افتد.
علل خفگی:
اگر کسی نتواند نفس بکشد و یا اکسیژن کافی در هوا نباشد خفگی رخ می‌دهد. علل عدم توانایی در نفس کشیدن متفاوتند، از شایع‌ترین علل وجود جسم خارجی در گلو است و گاه راه ورود هوا در دهان بسته، مانند هنگامی که زبان در یک فرد بیهوش به عقب برگشته است. جراحت شدید سر و مسمومیت با برخی داروها نیز منجر به کاهش تعداد تنفس و حتی ایست تنفسی می شود. صدمه‌ی شدید قفسه‌ی سینه مانع از اتساع ریه‌ها خواهد شد، خصوصاً اگر با شکستگی یک یا چند دنده همراه باشد، یکی دیگر از دلایل خفگی؛ تحت فشار قرار گرفتن گردن به طور عمدی یا غیرعمدی است. گاه فقدان اکسیژن در هوای تنفسی به علت دود غلیظ ناشی از اتومبیل‌ها می‌باشد، هم چنین دود آتش باعث کاهش اکسیژن هوای تنفسی می‌شود، گیر افتادن در یک محیط بسته هم باعث کاهش تدریجی اکسیژن محیط و خفگی می‌شود.
عوامل خفگی عبارتند از: هوای کثیف، افتادن در آب و غرق شدن، کم شدن اکسیژن، برق‌زدگی، تنفس گازهای سمی، گرفتگی گاز زغال داخل کرسی، بسته شدن راه‌های تنفسی و فلج شدن ماهیچه‌های تنفس.
هم چنین در حمام‌های گرم و یا در چاه‌ها که مغنی و چاه‌کن‌ها معمولاً با کمبود هوا مواجه می‌شوند و یا در اثر افزایش شدت گرمای هوا که بدن دیگر نتواند مقاومت کند، منجر به خفگی خواهد شد.
خفگی در اثر افتادن در آب و غرق شدن:
گرچه ممکن است ماهیچه‌های تنفس باز باشند، اما چون هوا به بدن راه ندارد ایجاد خفگی می‌کند.
خفگی بر اثر گازهای سمی:
نظیر دی اکسید کربن، اسید سولفوریک و آمونیاک، هم چنین گاز بخاری نیز ایجاد خفگی می‌کند.
خفگی بر اثر بسته شدن راه‌های تنفس:
مانند بیماری دیفتری و پیدایش غشای کاذب در گلو که غالباً باعث خفگی کودکان می‌شود، یا فشردن گلو و یا به دار آویختن نیز از همین نوع به شمار می‌رود.
خفگی در اثر فلج شدن ماهیچه‌های تنفس:
گاهی ممکن است زهرآبه‌های بعضی از میکروب‌ها مانند میکروب (کزاز)، ماهیچه‌های تنفس را از کار انداخته و خفگی ایجاد کنند و برق‌زدگی نیز از همین نوع به شمار می‌رود.
علایم خفگی: علایم خفگی در عرض چند دقیقه ظاهر می‌شوند که با توجه به علت ایجاد کننده، می‌توانند تا چندین ساعت نیز ظاهر شوند. بیشتر موارد خفگی علایم مشابهی ایجاد می‌کنند که عبارتند از: بی‌قراری، گیجی و از دست دادن هوشیاری. در اکثر موارد، پوست، خصوصاً در ناحیه‌ی لب‌ها کبود می‌شود و در صورت مسمومیت با منواکسیدکربن به رنگ قرمز آلبالویی روشن در می‌آید.
اقدامات مؤثر:
فقط در حالتی به مصدوم کمک کنید که خطری از نظر دود و آتش و غیره برایتان وجود نداشته باشد. راه‌های تنفسی را بررسی و در صورت انسداد، آن‌ها را باز کرده و اقدامات احیایی را شروع کنید تا کمک برسد.
پی‌نوشت‌ها:
1.dry drawing
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم. 