۱۰ استان در معرض ریزگردهای تالاب گاوخونی

12سال است که حقابه گاوخونی تأمین نشده و این تالاب در آستانه تبدیل شدن به کانون بزرگ ریزگرد در منطقه مرکزی کشور است.

به گزارش به نقل از همشهری، یک کارشناس حوزه آب با اعلام اینکه وضعیت بحرانی زاینده‌رود باعث خشک‌شدن تالاب گاوخونی شده است، گفت: بحران زاینده‌رود یک بحران ملی است که به اختلافات استانی دامن می‌زند و دامنه آن کل منطقه مرکزی کشور را فرا می‌گیرد.


لطف‌الله ضیایی در گفت‌وگو با مهر افزود: 12 سال است که حقابه گاوخونی تأمین نشده و این تالاب در آستانه تبدیل‌شدن به کانون بزرگ تولید ریزگرد در منطقه مرکزی کشور است. این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: مطابق مطالعاتی که دانشگاه صنعتی اصفهان انجام داده، طی دهه‌های اخیر، فلزات سنگین و پساب‌های صنعتی وارد تالاب شده و حاوی فلزات سنگین و مواد سمی است که سرطان‌زاست. براساس این مطالعات درصورت تبدیل‌شدن گاوخونی به کانون ریزگرد، ریزگردهای ناشی از آن 10 استان‌ ایران شامل: تهران، البرز، قم، استان مرکزی، یزد، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان را که در شعاع 500 کیلومتری تالاب واقع شده‌اند، در برخواهد گرفت.



حقابه گاوخونی


او یادآورشد: براساس مصوبه سال‌93 شورای هماهنگی مدیریت حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود، حقابه تالاب گاوخونی به میزان 176 میلیون مترمکعب در سال تعیین شد اما تا امروز هیچ اقدامی برای تأمین این حقابه‌صورت نگرفته است. به گفته وی، در سال‌های اخیر دولت آب شرب یزد، کشاورزی چهار محال و بختیاری و آب شرب اصفهان را از آب زاینده‌رود تخصیص داده در نتیجه زاینده‌رود به وضعیت ناگوار امروزی مبتلا شده است.


تخصیص غیرقانونی


ضیایی تصریح کرد: براساس سیزدهمین مصوبه شورای‌عالی آب و مصوبه چهارم شورای هماهنگی حوزه، منابع آب در اختیار دولت 354 میلیون مترمکعب در سال نرمال آبی است که شامل تونل دوم و تونل چشمه لنگان می‌شود. او تأکید کرد: درحالی‌که دولت 354 میلیون مترمکعب منابع آب در اختیار دارد، تخصیص‌ها حدود 700 میلیون مترمکعب بوده است و این کمبود آب را دولت از حقابه محیط‌زیست و حقابه‌‌بران زاینده‌رود در بخش‌های میانی و پایاب رودخانه تأمین کرده است. علت خشکی زاینده‌رود هم ناشی از همین تخصیص‌هایی است که بدون اینکه منبع آن تأمین شود، انجام شده است. ضیایی درباره نقش تغییر اقلیم و کاهش بارندگی در خشکی زاینده‌رود، گفت: این خلاف واقعیت است که گفته می‌شود خشکسالی علت این کم‌آبی و خشکی زاینده‌رود است زیرا در سال آبی 94-93 که میزان بارش در سرشاخه‌های زاینده‌رود بیش از سال نرمال بود، در وضعیت رودخانه هیچ گشایشی نشد.


قول مساعد وزارت نیرو


معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست همزمان با روز جهانی رودخانه‌ها(24مارس برابر با 24اسفند) درباره وضعیت تالاب گاوخونی به همشهری گفت: زاینده‌رود خشک است و تالاب گاوخونی که از این رودخانه تغذیه می‌شود، به‌دلیل تأمین نشدن حقابه وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد. مسعود باقرزاده کریمی درباره حجم آب گاوخونی هم گفت: 90درصد این تالاب خشک شده و آبی که به این تالاب وارد می‌شود، ناشی از زهاب‌های کشاورزی و پساب‌های شهر سده اصفهان است. او تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط‌زیست مطالعات مربوط به این تالاب را انجام داده و براساس این مطالعات قرار است وزارت نیرو 176میلیون مترمکعب حقابه محیط‌زیستی تالاب را تأمین کند. باقرزاده کریمی در پاسخ به این پرسش که وزارت نیرو چه زمانی این حقابه را تأمین می‌کند، گفت: وزارت نیرو قول مساعد داده که در 7بازه زمانی، حقابه مورد نظر را تأمین کند و انتظار می‌رود با توجه به شرایط بحرانی این تالاب، وزارت نیرو به قول خود عمل کند.


دکتر اسماعیل کهرم، استاد محیط‌زیست هم با اشاره به وضعیت ناگوار زاینده‌رود به همشهری گفت: زاینده‌رود مشکلی نداشت. ما با سدسازی در بالادست و احداث ذوب‌آهن و صنایع فولاد زاینده‌رود را‌ به این وضعیت اسفبار مبتلا کردیم. این استاد دانشگاه گفت: ذوب‌آهن و صنعت فولاد از صنایعی است که به آب فراوان نیازدارد. علاوه بر این بخشی از حقابه زاینده‌رود صرف کشت صیفی و برنج می‌شود که هر دو آب‌بر هستند. کهرم تأکید کرد: وقتی زاینده‌رود آب نداشته باشد، گاوخونی هم خشک می‌‌شود. گاوخونی در زمان پرآبی سالانه میزبان 12هزار پرنده مهاجری بود که برای زمستانگذرانی در این تالاب کویری فرود می‌آمدند و این تالاب را به تفرجگاهی بی‌نظیر در قلب کویر تبدیل می‌کردند اما الان این تالاب که باعث تلطیف هوای اصفهان می‌شد، در حال تبدیل‌شدن به کانون گردو غبار است.


دولت‌ها به مصوبات خودشان پایبند نبوده‌اند

لطف‌الله ضیایی، کارشناس حوزه آب تنها راه‌حل مشکل زاینده‌رود و گاوخونی را پایبندی به قانون دانست و تأکید کرد: متأسفانه دولت‌ها چه این دولت و چه دولت‌های قبل به مصوبات خودشان یعنی مصوبه دهمین جلسه شورای‌عالی آب هم پایبند نبوده‌اند. وقتی می‌گوییم شورای‌عالی آب یعنی وزیر نیرو، وزیر جهادکشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان محیط‌زیست کشور، همه اینها امضا‌کننده مصوبات شورای‌عالی آب هستند. این شورا هر نوع بارگذاری را ممنوع کرده با وجود این، سال 93 هم تخصیص‌هایی داده شده است.