بررسی فیلم On Body and Soul: داستان رابطه‌ای عاشقانه در مرز بیداری و خواب

اثر کارگردان مجارستانی، ایلدیکو انیدی Ildiko Enyedi، ایده‌ مسخره‌ای را به یک داستان عاشقانه قابل‌درک، تبدیل کرده‌ است.
به نقد از منتقد ایندی‌وایر، «در جسم و روح» On Body and Soul با صحنه‌ای آرام و شاعرانه، خرامیدن یک گوزن و یک قوچ در منظره‌ای برفی، آغاز می‌شود. در طول فیلم، مشخص می‌شود که این حیوانات مهربان نشان‌دهنده رؤیاهای مشترک اندره Endre (با بازی گزا مورکسانیی Geza Morcsanyi)، مدیر میان‌سال یک کشتارگاه مجارستانی و ماریا Maria (با بازی الکساندرا بوربلی Alexandra Borbely) کارمند جوان او، است. این توانایی غیرقابل توضیح آن‌ها که بعد از ساعت کاری در خواب به شکل حیوانات در کنار هم هستند، اگر در دستان کارگردانی نابلد بود به‌راحتی می‌توانست به داستانی مسخره و ضعیف تبدیل شود؛ اما کارگردان و نویسنده این فیلم، ایلدیکو انیدی، با واردکردن صحنه جادویی و رمانتیک و تأثیرگذار اول فیلم، احتمال تبدیل‌شدن آن به فیلمی ضعیف را از بین برده است. برخلاف موقعیت‌های عجیب آن، «در جسم و روح» بر پایه احساسات آشنایی ساخته شده است.درست است که نام انیدی در همه جای دنیا شناخته شده نیست، اما او مدت زیادی است که در این حرفه فعالیت دارد و یکی از آثار او، «قرن بیستم من» My 20th Century در سال 1989 برنده جایزه شد. پس از آن فیلم‌های کمی ساخت تا سال 2017 که «در جسم و روح»، برنده جایزه خرس طلایی در فستیوال بین‌المللی فیلم برلین، دوباره نام او را بر سر زبان‌ها انداخت. فیلم داستانی روحانی در مورد تجربه ماندن در دنیای بین بیداری و رؤیا را روایت می‌کند که ازنظر رویاگونه بودن یادآور فیلم‌های «درخشش ابدی یک ذهن پاک» Eternal Sunshine of the Spotless Mind و «علم خواب» The Science of Sleep، ساخته میشل گوندری Michel Gondry، است. روند آرام داستان و بازی‌های خاکی و متین بازیگران آن، باعث می‌شود که احساس تنهایی شخصیت‌های فیلم که درگیر زندگی روزمره خود هستند و این‌که چطور باهم بودن غیر منتظرشان باعث آرامش آن‌ها شده است، به‌طور غیرقابل‌انکاری باورپذیر باشد.
در ابتدای فیلم، به نظر نمی‌رسد اندره با صورتی چروک و بی‌احساس، کسی باشد که برای عشق وقت داشته باشد. او در شغل خود بسیار جدی است. تصویر گاوهای مرده و گوشت‌های کشتارخانه به روح سرد و قانون‌مدار این زندگی ماشین‌وار، می‌افزاید. ورود ماریای خجالتی و گوشه‌گیر در ابتدا باعث خشم او می‌شود. او در ارتباط برقرار کردن باهمکارانش موفق نیست و از طرف برخی همکاران مردش مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرد. اوضاع وقتی عوض می‌شود که تمام کارمندان موظف به انجام «بهداشت ذهنی» می‌شوند و از آن‌ها در مورد خواب‌هایشان سؤال پرسیده می‌شود. وقتی اندره و ماریا متوجه می‌شوند که در رؤیاهایشان در جنگل باهم‌اند، «در جسم و روح» از داستان درام جدی در مورد مشکلات محل کار، به ماجرایی رؤیایی پر از رمز و راز تبدیل می‌شود. “چه می‌شود”های مختلفی که در ذهن دارند باعث می‌شود هردوی این آدم‌های تنها، به نتیجه رابطه عجیبشان فکر کنند.
پس روش‌های مختلفی را امتحان می‌کنند: روزهایی که در کافه‌تریا باهم صحبت نمی‌کنند، شب قبل از خواب در مورد قرار ملاقاتشان در خواب، باهم حرف می‌زنند، پس از آن،‌ خوابیدن در یک اتاق را امتحان می‌کنند. رابطه‌های آن‌ها به خاطر این صحبت‌های شبانه قوی‌تر شده است، اما این‌که تا چه حد احساساتشان را باهم به اشتراک می‌گذارند، مشخص نیست. به دلیل اختلاف سنی و تفاوت جایگاه شغلی‌شان، هردو برای صحبت در مورد رابطه شخصی‌شان مردد هستند، در عوض به این موقعیت به‌عنوان مشکلی مشترک که به دنبال راه‌حلی برای آن هستند، نگاه می‌کنند. انیدی به‌خوبی از پس روایت این ماجرا برمی‌آید و کمی شوخ‌طبعی را نیز وارد داستان می‌کند. این روند جدی گاهی باعث از تب‌وتاب افتادن این موقعیت عجیب می‌شود، اما درعین‌حال این داستان گیرا را به نقطه شروعی برای کشف نوعی از تنهایی که از مرز‌های سن و جنسیت فراتر است، تبدیل می‌کند.
با این‌که پایان «در جسم و روح» به‌آرامی اتفاق نمی‌افتد، اما پایانی مناسب دارد. فیلم به موقعیتی می‌رسد که اطلاعات جدیدی به بیننده نمی‌دهد، اما آسیب‌پذیر بودن شخصیت‌ها را بیشتر نمایش می‌دهد. در آخر توضیح مشخصی برای موقعیت عجیب آن‌ها داده نمی‌شود، بااین‌حال همان توضیحات برای بیننده قانع‌کننده است.
«در جسم و روح» موفقیت خود را مدیون بازی‌های عالی بازیگران خود نیز است. مورکسانیی شخصیت مردی غمگین که تسلیم روند زندگی روزمره خود شده است را به نمایش می‌گذارد؛ اما استعداد اصلی فیلم، بوربلی، به‌واقع ستاره فیلم است. او با بازی آرام و شخصیت گوشه‌گیرش، شخصیتی سربه‌زیر که خود را از دنیای اطرافش جدا می‌کند را به تصویر می‌کشد تا این‌که حس به اشتراک گذاشتن احساساتش با فرد دیگری را تجربه می‌کند و زندگی را جور دیگری می‌بیند. انیدی، ماریا را دراز کشیده بر روی چمن، درحالی‌که چمن نمناک را لمس می‌کند، طوری که انگار با لمس آن، تمام حس‌هایش بیدار شده‌اند، نشان می‌دهد. گاهی این صحنه‌های شاعرانه بیش‌ازحد به نظر می‌رسند و در صحنه‌هایی انیدی راز‌آلودی را با معنای عمیق، اشتباه گرفته است؛ اما صحنه خشن پایانی، سرانجامِ دیدنی و غیرمنتظره و شوکه کننده فیلم است که تنش بین شخصیت‌ها را طور دیگری نشان می‌دهد.
«در جسم و روح» با این‌که فیلم بی‌نقصی نیست، اما حقیقتاً لایق بردن جایزه خرس طلایی فستیوال برلین بود، حتی اگر فقط به خاطر تبدیل این ایده عجیب به داستانی قابل‌درک باشد. این فیلم، با قرار دادن آدم‌های مختلف در موقعیتی که همه با آن همزادپنداری می‌کنند، نشان می‌دهد که هنگامی‌که کسی را برای هم‌صحبتی داشته باشی، مشکلات جزئی زندگی روزمره کم‌اهمیت‌تر از آنچه هستند به چشم می‌آیند.همچنین بخوانید:
معرفی و بررسی فیلم «The Insult»: روایتگر تنشی قدیمی میان جامعه‌ی عرب
معرفی و بررسی «Loveless»: یک خانواده ازهم‌پاشیده و ملت سردرگم

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.