ادرار می تواند اطلاعات بسیاری را درباره شرایط سلامت انسان ارائه کند. تغییرات در بوی ادرار بیشتر مواقع بازتابی از رژیم غذایی فرد هستند، اما داروها، بارداری، و برخی بیماری ها نیز می توانند بر بو و رنگ ادرار تاثیرگذار باشند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، کلیه ها ادرار تولید می کنند، و دستگاه ادراری به دفع مواد زائد و تنظیم حجم و ترکیب خون کمک می کند. مواد زائدی که به همراه ادرار دفع می شوند می توانند بر رنگ و بوی ادرار تاثیرگذار باشند.
نوشیدن بیش از حد قهوه شایع‌ترین دلیل این است که ادرار یک نفر بوی قهوه مانند به خود می گیرد. اما دلایل دیگری نیز می توانند در شکل گیری این شرایط نقش داشته باشند.
دلایل
ادرار بیشتر از آب تشکیل شده است، از این رو ادرار سالم باید بی رنگ و به طور معمول بی بو باشد. مواد زائد دلیل رنگ، بو، و ظاهر ادرار هستند. از جمله این مواد زائد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مواد گوارش شده یا متابولیزه شده از غذا و نوشیدنی ها
سموم یا آلرژن های تنفس شده
هورمون ها و دیگر مواد شیمیایی بدن
مواد مخدر یا داروها
در ادامه با برخی دلایل که موجب می شوند ادرار بوی قهوه به خود بگیرد بیشتر آشنا می شویم.
نوشیدن بیش از حد قهوه
قهوه حاوی بیش از یک هزار ترکیب شیمیایی است که عطر، طعم و ظاهر این ماده را موجب می شوند. آنتی اکسیدان هایی به نام پلی فنول ها مسئول بوی قهوه هستند.
پلی فنول های موجود در قهوه توسط دستگاه گوارش جذب و مورد استفاده قرار می گیرند، سپس تجزیه شده و از طریق ادرار دفع می شوند. از این رو، مصرف قهوه فراوان می تواند غلظت پلی فنول ها و دیگر ترکیبات قهوه در ادرار را افزایش دهد. این شرایط موجب می شود تا ادرار بوی قهوه به خود بگیرد.
قهوه حاوی محرکی به نام کافئین نیز است که میزان ادرار را افزایش داده و می تواند به کم آبی بدن منجر شود. زمانی که فردی با کم آبی بدن مواجه می شود، ادرار غلیظ‌تر شده و در این شرایط از آب کمتر و مواد زائد بیشتر از حد معمول برخوردار می شود.
امکان تجربه اوردوز کافئین وجود دارد، اگرچه شرایطی نادر است. از علائم این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفراغ
گیجی و کم گشتگی
بی خوابی مزمن
سردردهای مزمن
درد قفسه سینه
ضربان قلب نامنظم یا سریع
دشواری در تنفس
تشنج
توهم
کم آبی بدن
زمانی که بدن کم آب یا دهیدراته است، ادرار از غلظت بیشتری برخوردار می شود. در این شرایط ادرار از بوی قوی‌تر و ظاهری تیره‌تر از ادرار سالم که رنگ پریده و شفاف است، برخوردار می شود.
کم آبی بدن در نتیجه مصرف بیش از حد قهوه یا نوشیدن قهوه در زمان کم آبی بدن می تواند بوی قهوه به ادرار ببخشد.
برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها
برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها موجب بو یا ظاهر غیر معمول ادرار می شوند. این روایح می توانند ویژگی های متنوعی داشته باشند و شرایطی مانند سرماخوردگی و بارداری می توانند بر حس بویایی فرد تاثیرگذار باشند.
از غذاها و نوشیدنی هایی که در بوی ادرار تغییر ایجاد می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مارچوبه
سیر
سبزیجات برگدار به ویژه کیل
ماهی سالمون
چای ها
الکل
گندم پف کرده
غذاهای تند که حاوی کپسایسین، ترکیب فعال در فلفل های چیلی، هستند
شرایط دیگر
به غیر از کم آبی بدن شرایط سلامت جدی دیگری با بوی قهوه مانند ادرار مرتبط نیستند.
با این وحود، افراد بوها را به شیوه ای متفاوت تفسیر می کنند. در همین راستا، اشتباه گرفتن یک بو که نشان دهنده بروز مشکل است با بوی قهوه آسان است.
از جمله شرایط پزشکی که می توانند در بوی ادرار تغییر ایجاد کنند یا حس بویایی را تغییر دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
گرفتگی بینی
سوختگی زبان، التهاب دهان و یا عفونت مثانه یا دستگاه ادراری
اختلالات متابولیک و کبدی
نارسایی و بیماری کلیوی
دیابت نوع 2 کنترل نشده یا درمان نشده
بیماری ادرار شربت افرا
زخم مثانه
بوی ادرار و بارداری
زنان اغلب بوی متفاوت ادرار در مراحل مختلف بارداری را گزارش می کنند. این شرایط ممکن است به واسطه عفونت های دستگاه ادراری، تغییرات هورمونی یا کم آبی بدن شکل بگیرد.
عفونت دستگاه ادراری
بسیاری از زنان باردار طی دوران بارداری عفونت های مثانه یا دستگاه ادراری را تجربه می کنند و این شرایط می تواند به بوی قوی و ناخوشایند ادرار منجر شود.
عفونت های دستگاه ادراری به طور ویژه در هفته های ششم تا بیست و چهارم بارداری رایج هستند.
بسیاری از زنان مبتلا به عفونت دستگاه ادراری علائم دیگری مانند موارد زیر را نیز تجربه می کنند:
ادرار کدر
تکرر هرچه بیشتر دفع ادرار
درد یا گرفتگی در قسمت پایینی شکم
درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
در صورت عدم درمان، باکتری های درگیر در عفونت های دستگاه ادراری می توانند به کلیه ها و دیگر اندام های لگنی گسترش یابند. زنانی که کمر درد، حالت تهوع، استفراغ، لرز، یا تب را نیز تجربه می کنند باید کمک و درمان پزشکی دریافت کنند.
گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG)
طی هفته های نخست بارداری، سطوح هورمون hCG در خون به سرعت افزایش می یابد. این تغییر می تواند به بوی بد و ناخوشایند ادرار منجر شود.
تقویت حس بویایی
برخی پژوهش ها نشان داده اند که طی سه ماه نخست بارداری قدرت بویایی فرد به طور معمول افزایش می یابد. فرد ممکن است بیشتر از حد معمول متوجه بوی مواد زائد، از جمله محصولات جانبی قهوه در ادرار خود شود.
افزایش ادرار
کلیه ها و مثانه طی بارداری دچار تغییر می شوند. کلیه ها 50 درصد سخت‌تر کار می کنند، و این موجب می شود تا تکرر ادرار افزایش یابد. بر همین اساس این افراد هرچه بیشتر مستعد تجربه کم آبی بدن هستند.
بسیاری از زنان باردار تغییر در عملکرد کلیه را نیز تجربه می کنند که شامل افزایش دفع مواد مغذی و الکترولیت ها از طریق ادرار است و می تواند بوی ادرار را تغییر دهد.
درمان
انتخاب بهترین روش برای از بین بردن بوی قهوه مانند ادرار به شناسایی دلیل آن بستگی دارد. اغلب موثرترین روش کاهش نوشیدن قهوه است.
افرادی که بیش از 4 فنجان قهوه در روز مصرف می کنند با افزایش احتمال دفع ترکیبات موجود در این نوشیدنی از طریق ادرار مواجه هستند. نوشیدن آب بیشتر برای ایجاد تعادل در مصرف قهوه ایده خوبی است.
اگر مواد غذایی یا نوشیدنی های دیگر موجب بوی ادرار هستند، پرهیز یا محدود کردن مصرف آنها ایده خوبی است.
در صورتی که یک شرایط پزشکی موجب تغییر در بوی ادرار شده است باید در پی دریافت درمان پزشکی باشید.
