چگونگی جمع شدن یاران حضرت مهدی علیه‌السلام در هنگامه ظهور

چکیده
 

در باره یاران حضرت مهدی علیه‌السلام صحبت‌ها فراوان است اما آنچه که ما در این تحقیق بنای صحبت داریم نحوه چگونگی یاران حضرت مهدی (عج) می‌باشد با بررسی صورت گرفته در کتب روایی و کتاب‌های مرتبط با موضوع مهدویت به روایاتی برخورد می‌کنیم که حضرات معصومین علیهم السلام احتمالاتی را بیان فرموده‌اند از جمله اینکه «آن‌ها در یک زمان گرد هم می‌آیند، همانطور که ابر های پراکنده پاییزی» «آن‌ها از بسترهایشان ناپدید می‌شوند و صبحگاهان در مکه‌اند و این سخن خداست که» أَیْنَ مَا تَکُونُواْ یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِیعًا و مواردی دیگر که در مقاله به آن‌ها اشاره شده است.
کلید واژه : یاران، ظهور، ویژگی یاران، هنگامه ظهور، مهدی (عج)

مقدمه
 

یاران خاص حضرت مهدی علیه‌السلام 313 نفر می‌باشند که در مورد ویژگی‌های آن‌ها احادیث فراوان و در ستایش این گروه ممتاز مباحثی مطرح شده از جمله اینکه «مراد از امت معدود یاران مهدی در آخرالزمانند؛ 313 نفر به تعداد افراد جنگ بدر، آنان در ساعتی جمع شوند؛ مانند ابرهایی که در پاییز جمع می‌شوند».(1) همچنین از مهم‌ترین و مؤثرترین شرایط ظهور حضرت مهدی (عج) تربیت یاران و مجاهدانی است که در کشاکش فتنه‌ها و حوادث سخت ظهور به یاری امام خود می‌شتابند شناخت این یاران و ویژگی‌های شخصیتیشان موضوعی نیست که در این مقاله دنبال آن باشیم بلکه در مقاله حاضر فقط به یکی از این ویژگی‌ها که نحوه جمع شدن ایشان در هنگامه ظهور برای یاری حضرت می‌باشد مورد توجه قرار گرفته است. البته در ابتدا به ضرورت وجود یاران و اهمیت و جایگاه یاران حضرت مطلبی بیان و بعد به مطلب اصلی تحقیق وارد می‌شویم.
امید است که ان شاء الله از یاران خاص حضرت باشیم.
چرا حضرت مهدی علیه‌السلام برای ظهور احتیاج به یارانی دارند (ضرورت وجود یاران)
مهم‌ترین و اصلی‌ترین وظیفه دولتی که حضرت مهدی (عج) در روز ظهور تشکیل می‌دهد از بین بردن و ریشه کن کردن ظلم و ستم و ایجاد صلح و امنیت کامل در جامعه می‌باشد به عبارتی حضرت با آمدن خود مدینه فاضله ای ایجاد می‌کند که نه ظلم در آن وجود دارد و نه سختی و ستم کاری، از طرفی رسیدن به این هدف آرمانی بدون هیچ گونه کژی و سستی، مستلزم جنگ و درگیری با سلطه‌هایی است که در زمان ظهور، خود را برای مبارزه با حضرت مهدی (عج) آماده نموده‌اند
لازمه اصلاح و پاک گرداندن چنین جامعه ای که از فساد و تباهی پر شده، کار بسیار مشکل و دشواری می‌باشد چرا که امام خواهان این است که برنامه‌ها و کار های خود را از طریق عادی و طبیعی پیش ببرید که یکی از این راه‌ها پیشرفت دین و آیین اسلام از طریق یاری بندگان صالح و خدا ترس است. همچنین کنترل و حفظ و اداره چنین جامعه ای که تازه از دست استکبار رها شده و وسعت بسیاری دارد دولتی می‌خواهد که اولاً قوی و کار آمد و ثانیاً یاران و کارگزاران این دولت از افراد ویژه تشکیل شده باشند افراد و یارانی که از لحاظ آمادگی لازم جهت تحمل جنگ‌های طاقت فرسا و مشکلات اداره جامعهٔ پس از ظهور را داشته باشند.
این مطلب علاوه بر اینکه از نظر عقلی مورد تأیید است در برخی احادیث هم به آن اشاره شده از جمله، مرحوم مجلسی در کتاب بحار از فضیل بن یسار از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که دربارهِ حضرت مهدی (علیه‌السلام) فرمود: «له کنز بالطالقان ما هو به ذهب ولا فضه...، و رجالٌ کأنّ قلوبهم زبر الحدید... بهم یَنصُرُاللّهُ اِمامَ الحق؛ برای حضرت مهدی (علیه‌السلام) گنجی است در طالقان که از جنس طلا و نقره نیست... مردانی هستند که استواری دل‌هایشان برای دین خدا، همانند آهن است... خداوند متعال، به دست ایشان، امام و پیشوای حق را یاری می‌کند. (2)»

اهمیت و جایگاه اصحاب و یاران خاص حضرت مهدی (عج)
 

یاران حضرت مهدی (عج) اهمیت و جایگاه خود را وامدار موفقیت در آزمایش‌های الهی در عصر غیبت کبری، می‌باشند آن‌ها از این رهگذر، اخلاص خود را برای جان فشانی در راه اهداف والای اسلامی ثابت کرده‌اند.
این‌ها امور مهمی می‌باشند که مؤمنان حقیقی و راستین را در بهتر پیاده کردن اهداف اسلامی مشارکت اصولی دارند از دیگران جدا می‌سازد، و هر گاه آن اهداف، مهم‌تر و وسیع‌تر شود ایمان و اخلاص باید صورت ژرف‌تر و عمیق‌تری به خود بگیرد.
اساساً برنامه کلی الهی در پیش از ظهور، بر تربیت یاوران مخلصی برای رسیدن به آن هدف بزرگ متمرکز گردیده است از این روست که روایات به تکریم و تمجید آن‌ها پرداخته‌اند، آنان «مردان مؤمنی‌اند که خدا را آن چنان که شایسته است می‌شناسند» همه این اوصاف به خاطر جایگاهی است که آنان در روند برنامه الهی در پیش از ظهور و همچنین جهاد در رکاب امام مهدی (عج) و برپایی حکومت عدل الهی به دست آورده‌اند.

چگونگی ورود یاران خاص حضرت به مکه مکرمه (محل ظهور)
 

در باره چگونگی و نحوه حضور یاران حضرت مهدی علیه‌السلام در مکه مکرمه که محل ظهور حضرت می‌باشد مطالب فراوانی مطرح شده ولی عمده مباحث مربوط به این بحث را می‌توان در دو احتمال بیان نمود. (4)

احتمال اوّل
 

برخی از روایات در مورد حضور یاران حضرت در مکه به این بیان پرداخته‌اند که اینان به طور معجزه آسا و با سرعت بسیار به مکه مکرمه خود را می‌رسانند این مطلب از ظاهر برخی و از صریح دیگر روایات برداشت می‌شود، «آن‌ها در یک زمان گرد هم می‌آیند؛ همانطور که ابر های پراکنده پاییزی»، «آن‌ها از بسترهایشان ناپدید و صبحگاهان در مکه‌اند و این سخن خداست که: أَیْنَ مَا تَکُونُواْ یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِیعًا (5)»(6) استشهاد امامان معصوم به این آیه از قرآن، برای دفع یک مطلب است و آن ناباوری در باره تجمع معجزه آسای یاران در محل ظهور می‌باشد. در برخی از احادیث به طور صریح از رسیدن آنان به محل ظهور (مکه) با طی الارض یاد شده و این کاری اعجاز گونه است، در این باره برخی احادیث بیان می‌دارند که به میزان تفاوت اخلاص افراد در ایمان و عمل، سرعت حضورشان هم متفاوت می‌باشد، هرکدام که اخلاصشان بیشتر سرعت حضورش در مکه هم بیشتر، لذا با توجه به این مطلب آن‌ها را می‌توان به سه گروه تقسیم بندی نمود :

گروه اول
 

یارانی که از طریق زمینی خود را به محل ظهور می می‌رسانند و به صورت عادی و طبیعی سفر می‌کنند و توفیق اعجاز گونه حضور را ندارند.

گروه دوم
 

ناپدید شدن، به این صورت که شخص شب در بستر خود آرمیده و صبحگاهان خود را در محل ظهور (مکه) می‌یابد بدون اینکه از قبل برنامه ای برای حضور داشته باشد. از این مطلب استفاده می‌شود که اینان افرادی هستند که طی الارض می‌کنند و مقام و رتبه‌شان از گروه اول بالاتر و برتر است. امام باقر (ع) می‌فرماید: «شیعیان و یاران مهدی (عج) از سراسر زمین به سوی او حرکت می‌کنند؛ زمین زیر پایشان جمع می‌شود و با طیّ الارض به امام (ع) می‌رسند و با او بیعت می‌کنند». (7) نیز امام صادق (ع) می‌فرماید: «در حالی که جوانان شیعه، بر پشت بام‌ها خوابیده‌اند، ناگهان آن‌ها را گروه گروه در یک شب و بدون وعده قبلی نزد حضرت می‌آورند. آن گاه همگی صبحگاه نزد حضرت گرد می‌آیند»(8)

گروه سوم
 

کسانی که در روز و در حالی که تمام افراد آن‌ها را مشاهده می‌کنند در میان ابرها سفر می‌کنند و این افراد نسل و پدرانشان شناخته شده می‌باشند اینان کسانی هستند که سریع‌ترین و بزرگ‌ترین اعجاز آن این افراد می‌باشند، مفضل بن عمر به امام صادق می‌گوید: عرض کردم: فدایت شوم؛ کدام دسته از نظر ایمان در مرتبه برتری قرار دارند؟ حضرت فرمود: «آنان که بر فراز ابرها در حرکت خواهند بود، همان ناپدید شدگانند که در شأن آنان این آیه مبارک فرود آمده است: (أَیْنَ ماتَکُونوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمیعاً؛ هر کجا باشید، خداوند همگی شما را خواهد آورد).(9)
از ظاهر این احادیث می‌توان فهمید که دو گروه آخری جزو 313 نفر یاران ویژه می‌باشند ولی اینکه تمام این 313 نفر به طور معجزه آسا به مکه برسند چرا که ممکن است برخی از این 313 نفر جزو گروه اول باشند و به طور طبیعی و عادی سفر مکه را زمینی طی نمایند.

احتمال دوّم
 

یاران خاص حضرت مهدی برای طی مسافت از سفر عادی و به صورت طبیعی مسافرت می‌کنند، باید توجه داشت که اگر این افراد بخواهند به صورت طبیعی و عادی به سوی مکه سفر کنند باید در فرصت و زمان مناسب و بدون هیچ گونه جلب توجه اقدام به این کار نمایند حال ممکن است این سؤال مطرح شود که اگر تعداد این افراد مثلاً 10 نفر یا بیشتر باشد چگونه ممکن است بدن جلب توجه به مکه سفر کنند در حالی که برای سفر عادی باید مقدمات آن را انجام داد از جمله اقامت و گرفتن ویزا و ...؟ در ضمن ندا برای ظهور حضرت مهدی (عج) در ماه مبارک رمضان و زمان خروج و قیام حضرت در روزه دهم ماه محرم می‌باشد، پس مشکل قانونی اقامت یاران در مکه از زمان ورد ایشان تا زمان ظهور چگونه قابل حل می‌باشد؟
اهالی مکه به دیدن مردم دیگر کشورها عادت کرده‌اند و هیچ گونه امر جدید و غریبی نیست.
و در رابطه با مقدمات سفر می‌توان گفت که این افراد تمام مقدمات سفر را به صورت عادی و طبیعی انجام و خود را برای سفر آماده نموده‌اند.
پس بنابراین یاران خاص حضرت در سال ظهور مشتاقانه برای دیدار امام خود همراه دیگر حاجیان در موسم حج به حج می‌روند و پس از پایان مراسم برای آنکه ظهور حضرت را در یابند، در حجاز یا مکه باقی می‌مانند.

بررسی هر دو احتمال
 

هر دو احتمال، چه اعجازی و چه طبیعی و عادی، نتیجه مورد نظر را حاصل می‌کند که عبارت است از حمایت همه جانبه از امام مهدی علیه‌السلام و پشتیبانی از نهضت آن حضرت، مهم و اصلی، حضور همگی اینان در محل ظهور و در زمان سخنرانی حضرت می‌باشد اما اینکه پیش از این برای آن‌ها چه اتفاقی می‌افتد و چگونه خود را به مکه می‌رسانند اهمیت چندانی ندارد.
در نتیجه هر گاه احتمال طبیعی و عادی ما را به نتیجه مطلوب می‌رساند باید آن را پذیرفت و دیگر صحبت از احتمال اعجازی محلی از اعراب ندارد.

نتیجه
 

از مطالب بیان شده به این نتیجه می‌رسیم که حضرت مهدی (عج) برای ظهور احتیاج به ایرانی دارند که بتوانند ظلم و ستم را ریشه کن و مدینه فاضله ای ایجاد کنند، از طرفی در رابطه با نحوه حضور یاران در مکه مکرمه دو احتمال بیان شده ولی هر دو احتمال ما را به یک نتیجه سوق می‌دهد و آن حضور به موقع و یاری رساندن به حضرت در زمان خواسته شده بنابراین چگونگی جمع شدن یاران در مکه برای ما اهمیت چندانی ندارد بلکه هدف یار رساندن به حضرت می‌باشد که در احتمال اول و دوم هر دو مطرح شده.

پی‌نوشت‌ها:
 

1. . بحارالانوار، ج 51، ص 55، ح 42؛ الغیبة، ص 241.
2. . بحارالانوار، ج 52، باب 26، ح 82، ص 307 - 308.
3. . بحارالانوار، ج 53، ص 7؛ مکیال المکارم، ج 1، ص 360، ح 632.
4. ر. ک، تاریخ پس از ظهور نوشته شهید محمد صدر، ص 233 .
5. . سوره بقره آیه 148 .
6. کمال‌الدین، ج 2، ص 672؛ کافی، ج 8، ص 313.
7. روضة الواعظین، ج 2، ص 263؛ عقد الدرر، ص 65.
8. نعمانی، غیبة، ص 316؛ بحارالانوار، ج 52، ص 198.
9. بحارالانوار، ج52، ص 324؛
 

منابع
1. قرآن کریم
2. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ترجمه تاریخ مابعد الظهور، ترجمه حسن سجادی پور، تهران، موعود عصر (عج)، 1384
3. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، قم، حکمت، 1425 ه ق.
4. ابن ابی زینب ، محمد بن ابراهیم ، غیبت نعمانی،مترجم محمد جواد غفاری، 1376
5. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضه الواعظین، تحقیق غلامحسین مجیدی، مجتبی فرجی،مشخصات نشر : قم: دلیل ما، 1423ق. = 1381.
6. شیخ صدوق، ابی جعفر محمد بن حسن ،کمال‌الدین و تمام النعمه ، دوره 2 جلدی ،مترجم منصور پهلوان، انتشارات مسجد مقدس جمکران، 1384
7. الکلینی الرازی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی ، ترجمه عباس حاجیانی دشتی، قم: موعود اسلام‫، 1390.‬
8. نرم افزار علوم اسلامی ، نرم افزار موعود ، نرم افزار آخرین ذخیره