علی پزشکی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد، علوم بهداشتی در تغذیه
اگر لاغر شدن آسان بود، همه این کار را انجام میدادند. کاهش وزن یک تلاش چالش برانگیز و حتی استرس زاست؛ کاری که شما را وادار میکند پیوسته خود را زیر نظر بگیرید و بکوشید رو به جلو حرکت کنید. بنابراین طبیعتاً مواقعی پیش میآید که دیگر در خود توان پیش رفتن نمی بینید و انگیزهتان را از دست میدهید. برخی از این مواقع که رعایت رژیم دشوار میشود، مناسبتهایی مانند تعطیلات رسمی، جشن تولد یا مسافرت است. این مناسبتها همواره با خورکیهای رنگارنگ همراه است و میل به خوردن، انسان را از پا در میآورد. ما در تعطیلات به خوردن میپردازیم چون همیشه جشنها را اینگونه برگزار کردهایم. خوراکی را همچون چسبی میدانیم که در گردهماییهای اجتماعی، ما را به دیگران پیوند میدهد. بهترین شیوۀ حفظ انگیزه در این گونه مواقع این است که به خواهشهای دل خود در حد بسیار کم پاسخ مثبت بدهید و از هر کدام از خوراکیها که میخواهید، اندکی بچشید. به این ترتیب درمییابید که قادر به مهار عادتهای تغذیهایتان هستید و همین آگاهی در حفظ انگیزه برای ادامۀ رژیم، بسیار مؤثر است. تمرکز بر نکات مثبت و هر پیروزی کوچک در زمینۀ پیروی از رژیم کاهش وزن را جشن گرفتن از جمله روشهای عالی برای تقویت اراده و انگیزه جهت دستیابی به لاغری است. اصول زیر به شما کمک میکند تا با ایدههای دیگر برای تسلیم نشدن در شرایط وسوسه انگیز و دشوار آشنا شوید.
بر نکات مثبت، تمرکز کنید
برای تقویت انگیزه، تمام ویژگیهای مثبت خود را در نظر آورید و به بهبود سلامت فکری و جسمی که با لاغر شدن به دست خواهید آورد، بیندیشید. مثبت اندیشی باعث میشود دست به عمل بزنید و به هدفتان نزدیکتر شوید. از طرفی منفی نگری باعث بروز احساسهای منفی و بی انگیزگی میگردد. پس به جای چشم دوختن به نکات منفی، تمام ویژگیهای جسمی خود که دوستشان دارید و کارهای خوبی که برای سلامتیتان انجام دادهاید را بنویسید. به این ترتیب امتیازات خود را تأیید کنید و به خود بگویید که با لاغر شدن، حتی بهتر از این هم خواهم شد.
انگیزه و دلیل خود را برای لاغری مشخص کنید
بهبود سلامتی، برخورداری از احساس بهتر و خوش اندام شدن دلایل متداولی هستند که اکثر مردم برای لاغری دارند. اما شما باید یک دلیل شخصی هم علاوه بر این دلایل داشته باشید. یک انگیزۀ قوی میتواند شما را به سوی هدفتان سوق دهد. برای مثال یک مناسبت مانند روز تولد، جشن عروسی، سفر یا روز اول دانشگاه را انگیزه قرار دهید و برنامۀ لاغرتان را طوری تنظیم کنید که تا آن روز به هدفتان رسیده باشید. در ضمن دقت کنید که هفتهای بیشتر از نیم تا یک کیلو وزن کم نکنید. آنگاه این روند را ادامه دهید تا در سال آینده هم در همان وزن ایدهآل باقی بمانید.
پلهها را یکی یکی بالا بروید!
بررسیها نشان دادهاند اگر یکباره تغییرات زیادی ایجاد کنید، حفظ و ادامۀ آنها دشوار میشود. اگر همزمان هم یک رژیم سنگین بگیرید و هم یک برنامۀ ورزشی سنگین را دنبال کنید، عادت کردن به این شیوه برایتان سخت میشود. پس هر بار یک هدف کوتاه مدت را برای خود تعیین کنید و یکی از مؤلفههای کاهش وزن را در پیش بگیرید. ابتدا طرح غذایی خود را مشخص کنید و پس از آنکه با تغذیۀ جدید خو گرفتید، به یک برنامۀ ورزشی بپردازید و پس از آنکه به آن برنامه عادت کردید، سنگین ترش کنید. در مسیر کاهش وزن، گام به گام پیش رفتن، رضایت بخش تر است.
پیشرفت خود را ارزیابی کنید
هر هدفی که در پیش میگیرید، گزارشی از نقطۀ شروع، روند و نتیجۀ آن بنویسید. بدین ترتیب شما با نوشتن هر گامی که به سوی لاغری برمی دارید، خواهید دانست که با چه کیفیتی در حال اجرای برنامهتان هستید و طرحتان تا چه اندازه قوی و مؤثر است. پس پیش از شروع هر اقدام، نخست وزن و اندازههای خود را یادداشت نمایید. آنگاه گزارشی از وضعیت سلامت و میزان آمادگی جسمانیتان بنویسید. به این ترتیب خواهید دید که وزن، اندازهها، سطح انرژی و روحیهتان به طور هفتگی یا ماهانه تغییر میکند. هنگامی که پیشرفت خود را به چشم و به طور مستند ببینید، انگیزۀ بیشتری برای ادامۀ برنامهتان پیدا میکنید. پیش از آغاز رژیم و ورزش و پس از آن از خود عکس بگیرید. هیچ شیوهای بهتر از ارزیابی پیشرفت از طریق بصری نیست.
دوستان و خانواده را از تصمیمتان آگاه سازید
بگذارید اطرافیانتان بدانند تصمیم گرفته اید لاغر شوید. در این صورت حتی اگر در آن جمع فقط شما باشید که میخواهید لاغر شوید، با تشویق و حمایت دیگران احساس تنهایی نخواهید کرد. اگر در کنار افراد دیگر زندگی میکنید، با آنها دربارۀ انگیزههایتان و هدفی که در نظر گرفتهاید صحبت کنید تا در مهیا نمودن شرایط به شما کمک کنند. به آنها بگویید چه غذایی را میتوانید بخورید. اگر اطرافیان از تصمیمتان مطلع نباشند، شاید ناخواسته مانع از رسیدن شما به هدفتان شوند. از طرفی این گونه میتوانید روی حرف خود بایستید. دیگر اینکه شاید برای آن دسته از دوستان یا اعضاء خانواده که اضافه وزن دارند، الهام بخش و محرکی باشید تا آنها نیز دست به کار شوند.
به یک گروه حمایتگر از لاغری بپیوندید
به گروهی که هدفی مشابه با هدف شما دارند بپیوندید تا تبادل تجربه نمایید و به این ترتیب انگیزهتان را تقویت کنید. در شهر خود یا اینترنت و شبکههای اجتماعی به دنبال چنین گروهی باشید تا بتوانید داستان خود را با آنها در میان بگذارید، راهکارهای جدید بیاموزید و کمک بخواهید. هر گاه به موفقیتی دست یافتید – اعم از چیره شدن به یک وسوسه یا کم شدن چند کیلو وزن – آن را به گروه اعلام کنید تا آنها نیز در شادیتان شریک شوند. همچنین هر گاه تحت فشار و سختی بودید نیز به اعضاء بگویید، زیرا اغلب پیشنهاداتی دارند که کمک میکنند آن مرحله را راحت تر پشت سر بگذارید. از چنین گروههایی علاوه بر الهام گرفتن میتوانید چیزهای زیادی بیاموزید و حس مسؤولیت و یگانگی بگیرید.
پیروزیها را جشن بگیرید
از پیروزیهای روزانه تا دستاوردهای بلندمدت، همه را جشن بگیرید. بها دادن به تلاشها و موفقیتها باعث میشود که با انگیزۀ قوی تری به راهتان ادامه دهید. پاداش دادن به خود را برای هر گام مثبتی که برمی دارید، به برنامهتان اضافه کنید. از پیش تعیین نمایید که با دستیابی به چه پیروزیهایی میخواهید جشن بگیرید؛ مثلاً هر بار که دو کیلو لاغر شدید یا در پایان هر هفتهای که هم رژیم و هم ورزشتان را درست اجرا کردید. این پاداش باید سالم، غیرخوراکی و دلپذیر باشد؛ مانند یک دستگاه ورزشی یا یک وسیلۀ سرگرمی. به خود بگویید با هر پیروزی کوچک، یک گام به هدف نهاییتان نزدیک تر میشوید.
برای ناپرهیزیهای احتمالی آماده باشید
شما نهایت تلاشتان را میکنید تا بر وسوسهها و لحظات بی انگیزگی چیره شوید اما گاهی کم میآورید و دست از رژیم و ورزش میکشید. به هر حال نگران نباشید. با یک روز ناپرهیزی زحماتتان هدر نمی رود. سعی کنید که دلسرد نشوید و برنامهتان را بطور کامل کنار نگذارید. در چنین مواقعی بکوشید از ناپرهیزیتان لذت ببرید، اما به این فکر هم باشید که از فردای آن روز برنامهتان را از سر بگیرید. اگر هرازگاهی پرخوری کردید یا ورزش نکردید، به خود خرده نگیرید. فقط مواظب باشید ادامه نیابد و روز بعد جبرانش کنید.