دکتر سیدضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه
تعیین میزان لاغری
برای درجه‌بندی کاهش وزن، ساده‌ترین روش تعیین شاخص توده بدن یا BMI است که به آسانی قابل محاسبه می‌باشد:
BMI= 24/5-18/5: وزن متعادل و طبیعی، 29/9-25: اضافه وزن، 34/9-30: چاقی درجه یک، 39/9-35: چاقی درجه 2 و از چهل به بالا چاقی درجه سه یا مفرط را نشان می‌دهد و طبیعتا میزان BMI هر چه کمتر از عدد 18/5 باشد میزان و شدت لاغری را مشخص می‌سازد، مثلاً 18/5-17/5 لاغری درجه یک و کمتر از این مقدار نمایان‌گر لاغری‌های شدید می‌باشد.
اقدامات لازم در قبال افرادی که هنوز به مرحله حاد نرسیده‌اند
- در درجه اول برطرف نمودن عوامل تأثیرگذار چه از بعد روحی و چه از بعد نوع و نحوه تغذیه و مصرف داروها توصیه می‌شود.
- تأمین و تجویز انرژی و مواد مغذی در چهارچوب تحمل فردی از غذاهای نرم، سبک، زودهضم و اشتهاآور در وعده‌های سه‌گانه اصلی و سه میان‌وعده. به خصوص برای افرادی که بی‌اشتها می‌باشند، افزایش دفعات تغذیه بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
- به مدت 2-1 هفته در یک برنامه غذایی منظم، پروتئین‌های سهم‌الهضم با ارزش بیولوژیکی بالا گنجانده شود.
- مقدار انرژی روزانه از 50-20 کیلوکالری برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز شروع شود. هدف نهایی، رسانیدن مقدار انرژی به 100-60 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و در مورد کودکان تا 180 کیلوکالری در روز می‌باشد. این موضوع باید به تدریج و با ظرافت و بدون اعمال فشار صورت پذیرد.
- در شروع تغییر نحوه تغذیه، افراد نباید به زور و اجبار به خوردن غذاهای پرکالری در حجم زیاد وادار گردند، بلکه بهتر است تغذیه از مواد غذایی شروع شود که مورد علاقه بیماران بوده و همان مقدار میل گردد که با رغبت و اشتها خورده می‌شود.
- به جای وعده‌های کم با حجم زیاد، تعداد دفعات تغذیه افزایش یابد و مقدار و حجم غذاهای مصرفی در هر وعده بنا به میل و رغبت فردی هماهنگ گردد.
- تغییر برنامه غذایی با یک فعالیت بدنی منظم به صورت پیاده‌روی، شنا، ورزش‌های کششی و یوگا که در افزایش اشتها و تسهیل هضم غذاهای میل شده موثر می‌باشد، توأم شود.
- از نوشیدن نوشابه‌های غیرالکلی قبل، حین و بعد از خوردن غذاها اجتناب شود و از آب خالص و پاکیزه، شیر، آبمیوه‌های حاوی ویتامین C تهیه‌شده در منزل از میوه‌های فصل استفاده گردد که نه تنها میل و رغبت بیشتری را فراهم می‌سازد، بلکه با کمک به جذب آهن از غذاها در رفع کم‌خونی‌های احتمالی نیز موثر واقع می‌شود، چرا که ابتلا به کم‌خونی خود عامل بی‌اشتهایی تلقی می‌گردد.
- استفاده از کارد و چنگال برای غذا خوردن و قراردادن مقدار کمتر غذا در دهان، ضمن امکان جویدن بهتر و آغشته‌سازی غذا با بزاق دهان، باعث جذب بهتر مواد مغذی و کاهش بار کاری معده و روده‌ها می‌گردد.
- البته همان طور که توصیه می‌گردد نباید به سرعت لاغر شد، در قبال افزایش دادن وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل و ماندگار نمودن وزن به دست آمده نیز برنامه‌های تدوین شده به صورتی خواهد بود که افزایش وزن کمتر از یک کیلوگرم در هفته صورت پذیرد.