دکتر مظفری در ادامه در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان مصرف مواد غذایی مفید مثل سبزیجات، میوه‌جات و ... را در افراد بالا برد، اظهار داشت: «بالا بردن مصرف یک ماده غذایی یا دسته غذایی به عوامل زیادی بستگی دارد؛ یک عامل اساسی این است که آن ماده غذایی در دسترس باشد و به راحتی تهیه شود. علاوه بر این باید قیمت تمام شده آن هم خیلی بالا نباشد تا همه افراد توانایی تهیه کردن آن را داشته باشند. خوشبختانه ایران به لحاظ اقلیمی شرایط مناسبی برای پرورش سبزیجات و میوه‌جات گوناگون دارد، ولی متأسفانه به دلیل فرهنگ غلطی که رایج است، همیشه به دنبال استفاده از مواد غذایی با پروتئین بالا هستیم.
مهم‌تر از همه اینکه دانش و آگاهی مردم ما در خصوص تغذیه سالم و درست بسیار پایین است و هنوز بسیاری از افراد نمی‌دانند که سبزیجات و میوه‌ها چه خاصیتی دارند. سبزیجات دارای خاصیت ضد سرطانی و تأمین کننده بسیاری از ویتامین‌هایی هستند که از بیماری‌های قلبی- عروقی پیشگیری می‌کنند. همچنین با سبزیجات می‌توان از بروز مشکلات دستگاه گوارش که به دلیل زندگی ماشینی رواج یافته‌اند، جلوگیری نمود.
در بعضی از کشورها، طرح‌‌هایی اجرا شده تا دسترسی و مصرف سبزیجات را بالا ببرند، مثلا به خانواده امکاناتی داده می‌شود که در باغچه‌های خانه‌هایشان به جای گل، سبزیجات بکارند. یکی از موارد اصلاح الگوی مصرف، این است که سبزیجات مورد نیاز هر خانواده توسط خود آنها تولید شود. مهم‌تر از همه اینکه در این حالت، فرد از سلامت سبزیجات مطمئن خواهد بود، چون می‌داند با چه آب و موادی پرورش داده شده‌اند».
در ادامه برداشت آزاد این شماره دنیای تغذیه با دکتر درستی؛ متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به گفتگو نشستیم. وی در خصوص تغذیه سالم و مناسب در ایام نوروز گفت: «اولین اصلی که در این خصوص باید رعایت شود این است که افراد به هنگام مسافرت غذاهای سالم و مناسب با خود ببرند و به این امید که در بین راه غذای مناسبی تهیه خواهند کرد نباشند، چون بعضی مواقع امکان تهیه مواد غذایی سالم وجود ندارد. غذاهایی که افراد در سفر با خود می‌برند، باید ساده باشد و نیاز به حرارت زیاد یا سرمای زیاد نداشته باشد، مثلا نان، پنیر، خیار و گوجه‌فرنگی یا کوکو و ... غذاهای مناسبی برای مسافرت هستند.
مهم‌تر از همه اینکه در طول مسافرت آب سالم به مقدار کافی با خود ببرند. بسیاری از چشمه‌های بین راه برخلاف ظاهر سالم و زیبایی که دارند آلوده هستند. گاهی این آلودگی‌ها با جوشاندن هم از بین نمی‌روند، به خصوص اگر آلودگی شیمیایی باشد، با جوشاندن هم نمی‌توان آن را از بین برد».
وی افزود: «اما کسانی که در ایام تعطیلات به مسافرت نمی‌روند و در منزل هستند نیز باید به نکاتی توجه کنند، اول اینکه میوه، آجیل و مواد غذایی را به اندازه و به موقع خریداری نمایند، 20 یا 30 روز قبل از عید میوه نخرند، چرا که تا زمان استفاده پلاسیده خواهد شد و در صورت خرید آجیل، به اندازه کافی از آن بخرند، چون زیاد خریدن یک ماده غذایی موجب می‌شود که در نهایت به دلیل جلوگیری از اسراف، بالاجبار آن را بخوریم.
در تهیه شیرینی هم باید دقت کرد که نباید زیاد شیرینی خرید، به خصوص شیرینی‌های خامه‌ای را 2 روز بیشتر نباید نگه‌داشت. شیرینی‌های خشک را هم با وجود اینکه برای مدت طولانی‌تر می‌توان از آنها استفاده کرد، اما باز هم نباید به مقدار زیاد خریداری نمود».
دکتر درستی ادامه داد: «در مهمانی‌ها هم از غذاهای سالم کم‌چربی، کم شکر، کم‌نمک و حاوی سبزیجات تازه و سالم استفاده نمایید. همچنین توصیه می‌شود از گوشت قرمز به مقدار بسیار کم و به جای آن از ماهی کباب شده و مرغ پوست کنده استفاده گردد. اگر در مهمانی مجبور بودید غذایی که تا حدودی ناسالم، پرچرب یا پر نمک است را بخورید، بهتر است به سراغ سبزیجات، سالاد و نان بروید و بیشتر بشقاب خود را با این مواد پر کنید. همچنین اگر کباب وجود داشت، ترجیحا به جای خورش‌ها، از کباب استفاده شود، به خصوص کباب برگ، چون کباب‌های کوبیده دارای چربی زیادی هستند.
در خصوص دسرها هم بهتر است از دسرهای ژله‌ای با خامه کم استفاده شود و از مصرف دسرهای دارای شکلات یا خامه زیاد پرهیز نمایید. حتی در مصرف آجیل و میوه هم باید تعادل را رعایت کرد و از زیاده‌روی در مصرف آنها اجتناب نمود».دکتر درستی در ادامه در خصوص تغذیه مناسب زنان باردار و شیرده در ایام نوروز گفت: «میزان اضافه وزن ماهانه خانم‌های باردار مسأله بسیار مهمی است. افراد لاغری که باردار شده‌اند، اگر نتوانند وزن خود را به حد متعادل و مناسب برسانند، به جنین آسیب می‌رسد.
افرادی که وزن مناسبی دارند هم باید به میزان متعادل و مناسب وزن اضافه کنند. افراد چاقی که باردار می‌شوند هم باید بسیار مراقب باشند، چرا که چاقی بیش از حد موجب چاق به دنیا آمدن نوزاد و یا مبتلا شدن مادر به دیابت یا مسمومیت دوران بارداری می‌شود، بنابراین میزان اضافه وزن در هر ماه از دوران بارداری نکته بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و با مشاور تغذیه هماهنگ شود. در دوران تعطیلات نوروز که خانم باردار مجبور است به هر حال به مهمانی برود یا مهمانی بدهد، باید مراقب باشد، چرا که در صورت خوردن زیاد و نامناسب، به خود و جنین آسیب می‌زند.
این افراد باید به جای استفاده از غذاهای پرچرب، شیرینی و ...، از میوه و سبزیجات استفاده کنند و در شرایط نامناسب بودن غذا، بدون تعارف و با ذکر شرایط ویژه‌ای که دارند، از خوردن آن غذاها پرهیز کنند. مادران شیرده نیز باید همین شرایط را رعایت کنند و در دوران شیردهی از غذاهای مناسب و به میزان کافی استفاده نمایند، در غیر این صورت بر روی شیر دادن مادر و وعده‌های غذایی نوزاد تأثیر می‌گذارد، مخصوصا باید مراقب باشند که در مصرف مواد غذایی زیاده‌روی نکنند، چرا که چاق شدن برای آنها مخاطره‌انگیز است».
برای خواندن بخش اول - راهنمای تغذیه در نوروز و سفر - اینجا کلیک کنید.
