باید دید چه کسی مسؤول است. خانواده، مدرسه، یا جامعه؟ به هر صورت نقش همه افرادی که با بچه‌ها سروکار دارند اهمیت دارد. این نقش‌ها باید به قدری دقیق و درست عمل شود که بچه‌ها جایگاه خود را بشناسند و بدانند چه وظایفی دارند و در چه مقامی باید قرار بگیرند. والدین نیز لازم است با توجه به رشد و نیازهای فرزندان خود به آن‌ها سرویس بدهند.به گفته این کارشناس مشاوره، اگر نیازهای فرزندان در صدر امور خانواده قرار بگیرد سبب می‌شود فرزندان حاکم مطلق خانواده شوند و همه امور با توجه به خواست و دستورات آنان انجام پذیرد.
بنابراین اطلاع نداشتن والدین از نحوه صحیح تربیت یکی از مهم‌ترین دلایلی است که فرزندسالاری را به وجود می‌آورد.همین کارشناس در ادامه می‌گوید: مسأله دیگر بحث اعتماد به نفس پایین والدین است. به اعتقاد وی بعضی اوقات زن سالاری یا مردسالاری نیز ممکن است فرزندسالاری را به وجود آورد. به عنوان مثال اگر مرد خواسته باشد به تنهایی تحکم کند و فرزندش را در قالب دستورات خود بدون در نظر گرفتن نظر همسرش تربیت نماید، فرزند بر مادر حاکم می‌شود، در این صورت وقتی بزرگ‌تر شد و قدرت پیدا کرد بر پدر نیز حاکم خواهد شد.
عکس این هم صادق است یعنی اگر زن سالاری بر خانواده حاکم باشد، فرزند به همین نسبت در مقابل پدر خواهد ایستاد و در آینده که قدرت گرفت در مقابل مادر نیز می‌ایستد.مسعودی نژاد یکی دیگر از عوامل فرزندسالاری را حضور نداشتن به موقع والدین در منزل می‌داند و می‌افزاید: وقتی حضور پدر در منزل کمرنگ باشد، چون فرزند پسر نمی‌تواند به راحتی از مادر اطاعت کند بر او حاکم می‌شود.
فرزند دختر نیز آن احساساتی را که باید به پدرش داشته باشد در صورت حضور نداشتن به موقع او، در بیرون از منزل به مرد دیگری ابراز می‌کند و این امر باعث می‌شود برخی رفتارهای خارج از اصول خانواده به وجود بیاید و در نهایت موجب بروز پدیده فرزندسالاری می‌شود.
وی در پایان یادآور می‌شود: اگر ما نتوانیم در کودکی درست با فرزندانمان رفتار کنیم و نیازهای آنان را با آگاهی از مراحل رشدشان در نظر بگیریم به طور حتم در جوانی بر ما حکومت خواهند کرد و طبیعتاً چون هنوز به درجه رشد تکمیلی نرسیده‌اند و نمی‌توانند از تدبیر و عقلشان کمک بگیرند دچار مشکل خواهند شد و ما را نیز درگیر خواهند کرد.
جامعه
محیط اجتماعی در حد قابل توجهی در چگونگی تکوین شخصیت و زندگی انسان تأثیر دارد؛ چنانچه کودک در محیط نامناسبی پرورش پیدا کند، جایی که پرخاشگری، اولین و آخرین راه حل هر کاری است. کودک روش زندگی خود را از محیط می‌آموزد و یاد می‌گیرد چگونه رفتار کند.
پس در کودکی تیر و کمان را به عنوان وسیله دفاعی با خود حمل می‌کند و در نوجوانی چاقو و یا دیگر آلات در دسترس ( اسلحه سرد ).زیرا محیط زندگی خود را، محیطی ناامن تلقی می‌کند و طبیعی است به نوعی از خود دفاع کند و از آنجا که دفاع منطقی را نیاموخته از همان روش معمول بهره می‌جوید که دیگران ( اطرافیانی که رفتار آن‌ها را برای خود الگو قرار داده ) استفاده می‌کرده‌اند.
مساله وراثت و محیط
بعضی از محققان معتقدند بزهکاری‌های نوجوانان و حتی بزرگسالان تنها در اثر زیستن در شرایط نامساعد نیست. بلکه تا حدی زمینه ارثی در بروز این مشکلات وجود دارند. این تفکر از فرهنگ‌های باستانی شروع شده و تا به امروز ادامه یافته است. آنچه امروزه در یک دید واقع بینانه به اثبات رسیده آن است که توارث، عامل مهمی‌در تعیین چگونگی واکنش شخص در مقابل محیط است، اما عامل اصلی نیست.
چند توصیه
اصلاح وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها گامی‌است مهم در جهت پیشگیری از بروز اعمال شنیع و جنایتکارانه در افراد جامعه. جامعه شناسان جنایی لوح ضمیر کودک را همچون آئینه ای پاک و شفاف می‌دانند که هر گونه نقش نیک و بد را در خود می‌پذیرد.
از آنجا که خانواده به عنوان ابتدایی‌ترین محیط رشد و تکامل و والدین اولین الگوهای رفتاری کودک به حساب می‌آیند و می‌توانند تأثیر شگرفی در نحوه زندگی و افکار و عقاید فرد به جا بگذارند، لذا رفتار صحیح خانواده و توجه به شناخت نیازها، علائق و خواسته‌های کودک، بسیار اساسی به نظر می‌رسد. این اصلاح موقعیت خانواده در درجه اول با آموزش، میسّر می‌شود. بسیار مفید است که برای مادران باردار قبل از تولد نوزاد کلاس‌های آموزشی جهت رفتار با کودک تشکیل شود.
زمانی که دختران قبل از ازدواج، آموزش شیرینی پزی و آشپزی را به عنوان نکته‌ای مثبت برای زندگی می‌دانند، آیا تربیت فرزند که بسیار اساسی‌تر و حساس‌تر از این امور است کلاس آموزشی نمی‌طلبد؟ معمولاً مراکز بهداشت و تنظیم خانواده در بیمارستان‌ها، خصوصیات ظاهری، قد، وزن و بیماری‌های کودکان را کنترل می‌کنند؛ چه خوب است اگر در کنار این مراکز بهداشت جسمی، مکان‌هایی نیز جهت بهداشت روانی افراد خانواده تشکیل شود تا هرگاه مادران با مشکل تربیتی مواجه شدند از طریق این مکان‌ها رهنمودهای لازم را دریافت کنند.
پرورش نونهالان و آموزش چگونه واکنش نشان دادن نسبت به موقعیت‌های مختلف در جامعه، از اهمیتی به مراتب بالاتر برخوردار است. آموزگاران به عنوان مربیانی که ساعات زیادی را در مدرسه صرف تربیت نوجوانان می‌کنند بیش از هرکس دیگر قادرند انحرافات اخلاقی را در نوجوانان تشخیص داده و در مراحل اولیه کنترل کنند. پس بیایید یک بار دیگر رسالت عظیم والدین و آموزگاران را به آن‌ها یادآور شویم.
برای خواندن بخش اول- خانه را از پای بست ویران نکنید- اینجا کلیک کنید.
