انواع مولتی ویتامین، قرص آهن، روی یا کلسیم تقریبا در تمام خانه‌ها وجود دارد و خیلی‌ها به مصرف آنها علاقه نشان می‌دهند. در واقع خیلی از افراد فکر می‌کنند مصرف نکردن میوه و سبزی را می‌توانند با مصرف روزانه مولتی ویتامین جبران کنند. اما به گفته متخصصان مصرف مولتی ویتامین و قرص‌های مکمل به طور سرخود مثل هر داروی دیگری می‌تواند خطرساز باشد.
اگر کمبود ویتامین در خود حس می‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید و بعد از آزمایش‌های لازم، تحت نظر پزشک دوره درمان را طی کنید. تعذیه سالم همیشه بهترین راه برای در امان ماندن از بیماری‌هاست و فقط بعضی افراد بیمار یا سالمند که نمی‌توانند مواد مورد نیازشان را از طریق غذا تامین کنند اما اگر نیاز به مصرف ویتامین‌ها یا مینرال‌های اضافه دارید، می‌دانید کی باید آنها را مصرف کنید؟کدام را باید صبح و کدام را شب بخورید، کدام ویتامین‌ها به همراه هم نباید مصرف شوند، می‌دانید کدام مولتی مینرال‌های بازار کیفیت بیشتری دارند؟
از تکنولوژی استفاده کنید
زمان مصرف مکمل‌های ویتامین‌های محلول در آب مثل گروه ب کمپلکس‌ها خیلی مهم نیست. فرد می‌تواند در هر موقعی از روز آنها را مصرف کند و همراه با غذا خوردن یا با معده خالی خوردن آنها فرق چندانی در جذب‌شان ندارد. در عین حال مکمل‌های مولتی مینرال، یا مکمل‌هایی که تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی را با هم دارند، بسته به کیفیت آنها، ضریب جذب‌شان با هم فرق می‌کند. در مینرال‌هایی با کیفیت بالا هر ماده مغذی با یک ماده حامل همراه است.
وجود این ماده باعث می‌شود ویتامین یا ماده معدنی در جایی از دستگاه گوارش آزاد شود که بهترین محل برای جذب آن است. مثلا بعضی از مواد مغذی لازم است در ابتدای روده کوچک آزاد شوند و بعضی در انتهای آن. در واقع این یک تکنولوژی دارویی است که ممکن است مولتی مینرالی که شما مصرف می‌کنید آن را داشته باشد یا نه. این تکنولوژی باعث می‌شود وقتی چند ماده مغذی را با هم در یک قرص یا کپسول مصرف می‌کنید به وسیله حامل بتوانید از نظر فیزیولوژیک ماده موثر را در بهترین محل دستگاه گوارش آزاد کنید و درصد جذب آن را به بالاترین شکل برسانید.
مراقب دستگاه گوارش‌تان باشید
به یاد داشته باشید بعضی از انواع مکمل‌هایی که متخصصان توصیه می‌کنند با معده خالی مصرف شوند، ممکن است عوارض معده ایجاد کنند و باعث دل‌درد یا دل‌پیچه شوند. در بعضی موارد ممکن است این مکمل‌ها برای برخی افراد نارسایی‌های گوارشی جدی ایجاد کنند، برای همین، به کسانی که نمی‌توانند خوردن آنها را با معده خالی تحمل کنند توصیه می‌شود آنها را همراه با غذا مصرف کنند. در این صورت ناراحتی‌ها و دردهای گوارشی فرد را آزار نخواهد داد.
آیا کلسیم باعث سنگ کلیه می‌شود؟
شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه مکمل کلسیم اگر هنگام شب مصرف شود، برای کلیه‌ها مشکل ایجاد می‌کند. اما لازم است بدانید مصرف مکمل‌ها به ساعات روز بستگی ندارد. اگر کسی کمبود کلسیم داشته باشد بهترین حالت مصرف آن همراه با غذاست. فرد می‌تواند بسته به میل خود آن را همراه صبحانه، ناهار یا شام مصرف کند. در این صورت نگرانی درباره اینکه مکمل کلسیم باعث سنگ کلیه شود، وجود ندارد. اما مصرف مکمل‌ها به طور خودسرانه در دوره‌های طولانی می‌تواند باعث آسیب به کبد و کلیه‌ها شود. مصرف ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین A هم می‌تواند در کبد جمع شود و در مدت زمان طولانی به این عضو آسیب جدی وارد کند.
بدون تجویز پزشک نخورید
اصل کلی در دانش تغذیه این است که تمام افراد سالم باید بتوانند تمام مواد مغذی مورد احتیاج‌شان را از طریق خوراک تامین کنند. در این صورت نیاز به مکمل نخواهد بود. در واقع طبیعی‌ترین روش این است که تمام مواد مورد نیاز از طریق تغذیه تامین شود. وقتی تامین مواد شکل غیرطبیعی به خود می‌گیرد و از طریق مکمل انجام می‌شود طبیعی است که عوارضی را همراه داشته باشد. برای مثال مصرف مکمل‌های خاص ممکن است باعث شود جذب یک سری املاح در روده کاهش پیدا کند. به همین دلیل ما فقط به افرادی قرص‌های مکمل را توصیه می‌کنیم که مطمئن باشیم از طریق خوراک نمی‌توانند مواد مورد نیاز را دریافت کنند. گروه‌هایی از افراد هستند که بیشتر از بقیه در معرض کمبود ریزمغذی‌ها هستند. برای مثال زنان باردار و شیرده به مکمل اسیدفولیک، آهن و کلسیم نیاز دارند و معمولا قطره‌های ویتامینA و D برای شیرخواران تجویز می‌شود.
دوز و دوره را پزشک تعیین می‌کند
اگر پزشک یا متخصص مربوطه بر اساس آزمایش‌های پاراکلینیک تشخیص دهند که فرد به کلسیم اضافه نیاز دارد و نمی‌تواند از طریق خوراک آن را تامین کند، به او بر اساس شرایطش یک مکمل با دوز مشخص می‌دهند. ممکن است دوز مورد نیاز فردی 250 میلی‌گرم یا 500 میلی‌گرم باشد. ممکن است به او بگویند یک بار یا سه بار در روز این دوز را مصرف کند. ممکن است فردی لازم باشد یک ماه مکمل را مصرف کند و فرد دیگر شش ماه. در حقیقت بسته به شدت و ضعف کمبود، مقدار مصرف، دوز مصرف و دوره مصرف فرق می‌کنند. بنابراین به یاد داشته باشید که هیچ‌گاه نباید سرخود و بدون تجویز پزشک این مکمل‌های غذایی را مصرف کنید. آنها هم مثل هر داروی دیگری باید فقط در موارد خاص تجویز شوند.
قرص آهن و روی را با غذا نخورید
معمول‌ترین مکمل‌های مورد استفاده در ایران مکمل‌های کلسیم، روی و آهن هستند. متاسفانه کمبود آهن که یک ماده مغذی کلیدی در سلامت انسان است در جامعه شایع است. مکمل‌های آهن برای جبران این کمبود تجویز می‌شوند. این مکمل‌ها به هر شکلی که باشند، بهتر است زمانی مصرف شوند که معده خالی است. یعنی بهتر است همراه با غذا مصرف نشوند چون درصد جذب آنها پایین می‌آید. اما برعکس آهن، بهترین زمان مصرف مکمل‌های کلسیم زمانی است که معده پر است و فرد دارد غذا مصرف می‌کند. در واقع این مکمل اگر همراه غذا مصرف شود تاثیرش بیشتر خواهد بود. مکمل روی هم تقریبا مثل مکمل آهن، بهتر است بدون غذا و با معده خالی مصرف شود تا حداکثر تاثیر خود را داشته باشد. اگر قرص‌هایی که توصیه می‌شود را با معده خالی مصرف کنید، با غذا مصرف شوند، ممکن است اثر بخشی آنها طبق نسبتی مشخص کاهش پیدا کند. برای مثال مصرف مکمل آهن همراه با غذا بسته به نوع مکمل ممکن است اثربخشی آن را تا 30 درصد یا بیشتر کاهش دهد.
قرص آهن را بیشتر از 5ماه نخورید
مکمل‌ها مثل هر داروی دیگری عوارض خاص خودشان را دارند، به همین دلیل دوره مصرف آنها باید محدود شود. بر اساس راهنماهای بالینی حتی اگر فرد کم‌خونی شدید داشته باشد مکمل آهن نباید بیشتر از 5 ماه به طور پیوسته برای او تجویز شود چون خود مکمل‌ها می‌توانند مضر باشند و مشکلاتی برای سلامت فرد به وجود بیاورند. این مکمل خاص اگر بیشتر از حد و برای مدت طولانی مصرف شود می‌تواند اکسیدکننده باشد و از این راه به سلول‌های بدن آسیب برساند. بنابر این می‌گویند اگر فردی دچار فقر آهن شدید است باید برنامه درمانی او به گونه‌ای باشد که همراه برنامه غذایی و مصرف مکمل‌ها، در کمتر از 5 ماه مکملش تمام و مشکلش برطرف شود. اگر این اتفاق نیفتاد یعنی علت اولیه کم‌خونی برطرف نشده و در برنامه درمانی او مشکلی وجود دارد.
به علاوه بسیاری از بانوان برای داشتن پوست و موی بهتر مکمل روی مصرف می‌کنند. این یکی از شایع‌ترین مکمل‌هاست اما لازم است بدانید مصرف مکمل روی، بر جذب آهن تاثیر منفی می‌گذارد و بهتر است برای جلوگیری از فقر آهن درباره دوز مصرف روی نظر پزشک را بپرسید.
به نقل از سیب سبز
