کلام

«علم کلام » علمی است که درباره خدای سبحان و اسماء و صفات و افعال او سخن می گوید و «علم فقه » علمی است که درباره وظایف و بایدها و نبایدهای افعال مکلفین بحث می کند و از اینرو، هر مساله ای که در آن، پیرامون «فعل الله » بحث شود، مساله ای کلامی است و هر مساله ای که در آن، درباره «فعل مکلف » ، اعم از فعل فردی و فعل اجتماعی نظر داده شود، مساله ای فقهی است

در سه علم عرفان، کلام و فقه از ولایت بحث شده است. در عرفان ولایت را به سه قسم ولایت الهیه، ولایت بشریه و ولایت ملکیه تقسیم کرده اند، و ولایت بشریه را نیز به دو قسم ولایت عامه و ولایت خاصه تقسیم کرده اند.

علم کلام تا پیش از زمان خواجه نصیرالدین، روشی متفاوت با فلسفه داشت؛ ولی پس از نگارش کتاب سودمند تجرید، علم کلام با اندیشه های فلسفی آمیخته شد و رنگ فلسفی به خود گرفت و در نتیجه استقلال و روش خاص خود را از دست داد

افعال آدمی به حسن و قبح متصف می شود، اما این حسن و قبح چیست و قضایایی که برآنها مشتمل اند، چه ماهیتی دارند، ازمسائلی است که ذهن فیلسوفان را قرنها به خود مجذوب ساخته است

مناسب تر این بود که در آغاز این سلسله بحثها درباره واژه فلسفه دین و تعاریف آن توضیحی داده می شد تا معلوم شود که ما در این سلسله بحثها در پی چه هدف و مقصدی حرکت می کنیم و احیانا ابهاماتی پیش نیاید.

حوزه های علمیه و علمای متعهد در طول تاریخ اسلام و تشیع مهم ترین پایگاه محکم اسلام در برابر حملات و انحرافات و کجرویها بوده اند.

خداوند متعال اطاعت و پیروی از پیامبر اکرم ـ صلی اللّه علیه وآله ـ و اهل بیت آن حضرت را بر همه مسلمانان واجب کرده است؛ از آنجا که اطاعت، از اعتقاد و اعتقاد، از محبت و محبت، از شناخت سر چشمه می گیرد، شناخت معصومان ـ علیهم السلام ـ، نقش مهمی را در ایجاد اعتقاد و محبت و در پی آن، اطاعت هر چه بیشتر نسبت به این انوار مقدس ایفا می کند

پروردگارا! گرامی ترین درودها و افزون ترین برکات خود را بر محمد صلی الله علیه وآله، بنده و فرستاده ات، اختصاص ده که خاتم پیامبران گذشته است و گشاینده درهای بسته و آشکارکننده حق با برهان است.

«المؤمِنُ أَخُوالْمؤمِنْ» مؤمن برادر مؤمن است؛ یعنی باید که قصدش نکند و به شادی اش شاد بود و به اندوهش اندوهگین بود.

ریشه و اساس تمام پیشرفتهای مادی و معنوی بشر در طول تاریخ، اندیشه و تعقل و بهره وری از خرد از یک طرف و سعی و تلاش خردورزان و عاقلان از طرف دیگر بوده است