عذاب

آیا در زمین سیر نمی کنند تا ببینند سرانجام کسانی که قبل از ایشان بودند چه شد؟ آنان از اینان نیرومندتر بودند و آثار بیشتری در زمین داشتند با این حال، خدا به کیفر گناهانشان بگرفت و از ناحیه خداهیچ حافظی نداشتند(21).

همانا آن گروه منافقان که به شما مسلمین بهتان بستند می پندارید ضرری به آبروی شما می رسدبلکه خیر و ثواب نیز خواهید یافت و هر یک از آنها به عقاب اعمال خود خواهند رسید و آن کس از منافقان که راس و منشا این بهتان بزرگ گشت هم او به عذابی سخت معذب خواهد شد(11).

و به سوی قوم ثمود، برادرشان صالح را(فرستادیم)گفت: ای قوم!خدای یگانه را که جز او خدایی ندارید بپرستید، که شما را از پروردگارتان حجتی آمد، این شتر خدا است که معجزه ای برای شما است، بگذاریدش تا در زمین خدا چرا کند، و زنهار!به آن آسیب مرسانید که به عذابی دردناک دچار شوید

و عباد الرحمن الذین یمشون علی الأرض هونا

در جلسه قبل گفتیم که قرآن کریم تکیه فراوانی روی این مساله دارد که جو جامعه اسلامی نباید جو تهمت و بهتان و افترا و بدگویی باشد

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و لو تری اذ یتوفی الذین کفروا الملائکة یضربون وجوههم و ادبارهم و ذوقوا عذاب الحریق

مجازاتهای جهان دیگر، رابطه تکوینی قوی تری با گناهان دارند رابطه عمل و جزا در آخرت نه مانند نوع اول، قرارداری است و نه مانند نوع دوم از نوع رابطه علی و معلولی است بلکه از آن هم یک درجه بالاتر است. در اینجا رابطه «عینیت » و «اتحاد» حکمفرماست; یعنی آنچه در آخرت به عنوان پاداش یا کیفر به نیکوکاران و بدکاران داده می شود تجسم خود عمل آنهاست.

بعضی از سوره های قرآن از نظر آهنگ مختلف است.به کوتاهی و بلندی سوره هم چندان مربوط نیست و حتی به کوتاهی آیه هم خیلی ارتباط ندارد

و اذ تاذن ربک لیبعثن علیهم الی یوم القیمة من یسومهم سوء العذاب ان ربک لسریع العقاب و انه لغفور رحیم(167) و قطعنهم فی الارض امما منهم الصلحون و منهم دون ذلک و بلونهم بالحسنت و السیئات لعلهم یرجعون.

"ذلک یوم مجموع له الناس" - یعنی آن روزی که عذاب آخرت، در آن به وقوع می پیوندد روزی است که همه مردم برای دیدنش جمع می شوند.بنا بر این، کلمه"ذلک"اشاره است به روزی که کلمه"عذاب الآخرة"بر آن دلالت دارد.و به قول بعضیها به همین جهت به لفظ مذکر آورده شده و نیز ممکن است مذکر آوردن اشاره(ذلک)بدین منظور بوده باشد که مبتداء با خبر تطبیق کند.