قریش

مناسبات ویژه ای که در جزیرة العرب در بعد اجتماعی و سیاسی میان مردم وجود داشت،از جهاتی می توانست ناخواسته محیط را برای توسعه اسلام آماده سازد،این مطلب را می توان در چند نکته توضیح داد:

در میان دودمان اسماعیل که در نقاط مختلف عربستان سکونت ورزیدند این افراد مشهورند که بیشتر قبائل به نام آنها شهرت دارند و آل فلان یا بنی فلان خوانده می شوند: قضاعه، عوف، اود، بکر بن وائل، قیس، عجل، ثعلبه، تیم اللات بن ثعلبه، تغلب، شیبان، مذحج، شرحبیل، حارث، ذهل، عدی، ثقیف، محارب، باهله، فزاره، فزاره، غطفان، هوازن، قشیر، عام، تمیم، مزینه، حنظله، کعب، ...

طوایف قریش با شرکت در بازارهای عربستان از قبیل:

قبل از اسلام در میان اعراب و سران برخی از قبائل پیمانهائی بسته شده بود که به احلاف مشهور است و هدف ازاین پیمانها عموما جلوگیری از بی نظمی و اغتشاش و مقاومت دربرابر دشمنان قریش و حمایت از خانه کعبه و اهداف دیگری بود،که از جمله آنها است «حلف المطیبین »و«حلف اللعقة »که در سبب نامگذاری آنها نیز به این نامها سخنانی گفته اند. (1)

آنها حج و عمره و احرام وطواف و سعی و وقوف در مشعر و منی را انجام می دادند،و غسل جنابت می کردند،و مضمضه و استنشاق و باز کردن فرق سر،ومسواک و استنجاء و ناخن گرفتن و موی زیر بغل را می ستردند.

با آن که مقارن ظهور اسلام، چنانکه گفته شد، کیش غالب عرب بت پرستی بود، معذالک در گوشه و کنار جزیره عربستان علاوه بر اقلیت های مذهبی که بدانها اشاره رفت، حنفائی بوده اند که بر خلاف توده مردم مشرک و بت پرست، از شرک و بت پرستی بر کنار و به خدای یگانه و أحیانا به ثواب و عقاب و قیامت معتقد بودند.و اینک برخی از آنها را نام می بریم:

چنانکه می دانیم فاطمه (ع) دختر محمد (ص)، رسول خدا، پیغمبر اسلام، و مادر او خدیجه دختر خویلد است.از زندگانی خدیجه پیش از آنکه بازدواج پیغمبر (ص) در آید، جز اشارت هائی کوتاه در دست نداریم

به نام الله که بخشنده به همه و مهربان با نیکان است.منتظر باش که وقتی نصرت و فتح از ناحیه خدا برسد(1).

در مجمع البیان آمده که محمد بن کعب قرظی، و دیگران از تاریخ نویسان گفته اند:

عیسی علیه السلام به حواریین گفت:«من خواهش و حاجتی دارم،اگر قول می دهید آن را برآورید بگویم.»حواریین گفتند: «هر چه امر کنی اطاعت می کنیم.»