سرطان پروستات (۳)

توشه رکتال: پروستات سفت و ندول قابل لمس یافت‌های مهم توشه رکتال هستند که حدس بدخیمی ‌را تقویت می‌کنند. این دو یافته اندیکاسیون‌های بیوپسی پروستات تشخیصی می‌باشند. سایر یافته‌ها همچون نامتقارن بودن و تفاوت شکل باید با علائم بالینی و سطح PSA سرم تطبیق داده شوند. توشه رکتال علاوه بر موارد فوق در تعیین مرحله بیماری (T Stage) نیز موثر است. البته در حال حاضر بیشتر بیماران با سطح افزایش‌‌یافته PSA مراجعه می‌کنند تا با توشه رکتال غیرعادی.

علائم

علائم موضعی: قبل از کشف PSA اغلب بیماران با علائم ادراری همچون احتباس ادرار (20 تا 25 درصد)، درد کمر و پا (20 تا 40درصد) و هماچوری (10 تا 15 درصد) مراجعه می‌کردند. در حال حاضر با غربالگری PSA، حدود 38 درصد بیماران از تکرر ادرار، 23 درصد از کاهش جریان ادرار و 1/4 درصد از هماچوری شکایت دارند.

البته هیچ کدام از این علائم اختصاصی سرطان پروستات نیستند. از طرفی 47 درصد بیماران نیز هیچ علامتی ندارند.

علائم ناشی از متاستاز: علائم متاستاز شامل کاهش وزن، بی‌اشتهایی، درد استخوان، شکستگی پاتولوژیک (به علت متاستاز استخوانی)، درد و ورم اندام تحتانی (به علت انسداد وریدی و لنفاتیک ناشی از متاستاز) و علائم نارسایی کلیه ناشی از انسداد حالب‌ها توسط بافت بدخیم می‌باشد.

تشخیص افتراقی

BPH، سنگ، کیست پروستات، سل پروستات و پروستاتیت.

درمان

مهم‌ترین عامل در انتخاب روش درمان سرطان پروستات، مرحله بیماری است. سرطان‌های موضعی با روش‌های قطعی درمان می‌شوند، اما سرطان‌های گسترده همراه با متاستاز با روش‌های پالیاتیو و نه قطعی درمان می‌گردند. این که کدام یک از روش‌های درمان قطعی نتایج بهتری دارند مورد اختلاف است، اما نکته قابل توجه این است که انتخاب هر کدام از روش‌ها حداکثر 10 درصد در نتیجه نهایی تغییر حاصل خواهد کرد.

این جمله بدین معناست که اکثر مبتلایان به سرطان موضعی با یکی از درمان‌های قطعی شفای کامل خواهند یافت و در مقابل مبتلایان به سرطان‌های پیشرفته اغلب با وجود درمان علاج نخواهند شد.

پروستاکتومی ‌رادیکال و پرتودرمانی دو روش قطعی درمان سرطان موضعی هستند. شیمی‌درمانی و محرومیت هورمونی نیز روش‌های درمان سرطان گسترده می‌باشند. از روش مراقبت و انتظار نیز در کسانی که امید کمی به زندگی داشته و حاضر به قبول ریسک سایر درمان‌ها نیستند، استفاده می‌شود.

مطالعات متعدد تفاوت محسوسی را در میزان علاج کامل با هر کدام از روش‌های پرتودرمانی و پروستاکتومی ‌رادیکال ذکر نکرده‌اند (در فاصله زمانی کمتر از 10 سال)؛ هرچند تعدادی از مطالعات به  کنترل موضعی بهتر سرطان با روش جراحی پروستاکتومی‌ رادیکال در زمان‌های طولانی‌تر از 10 سال اشاره کرده‌اند.

عوارض جراحی شامل ریسک بیهوشی، خونریزی، بی‌اختیاری ادرار و ناتوانی جنسی است. عوارض پرتودرمانی نیز شامل عوارض روده‌ای و مثانه‌ای، ناتوانی جنسی و ایجاد بدخیمی ‌ثانویه می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که روش درمانی مناسب برای افرادی که سن  پایین‌تری دارند (کمتر از 70 سال) و به بیماری‌هایی که خطر بیهوشی را افزایش می‌دهند مبتلا نیستند، جراحی است و افراد مسن‌تر مبتلا به بیماری‌های قلبی - ریوی بهتر است با پرتودرمانی، درمان شوند.

روش مراقبت و انتظار نیز مناسب افراد مسن مبتلا به بیماری‌های قابل توجه داخلی با امید به زندگی کمتر از 10 سال است. البته این روش در افراد بدون علامتی که مبتلا به تومورهای با درجه وخامت پاتولوژیک پایین هستند توصیه می‌شود. مزیت این روش عدم درمان سرطان‌هایی است که هیچ‌وقت از جهت بالینی قابل توجه نبوده و علامت‌دار نمی‌شوند.

محرومیت هورمونی بهترین روش درمانی سرطان‌های گسترده و متاستاتیک است. از آنجا که اغلب سلول‌های سرطانی برای رشد نیازمند هورمون هستند، محرومیت هورمونی باعث توقف رشد آنها خواهد شد. اشکال این روش آن است که با گذشت زمان بافت سرطانی با سلول‌های سرطانی بی نیاز به هورمون جایگزین شده و درمان محرومیت هورمونی بی اثر خواهد شد؛ با این وجود این روش به دلیل ایجاد توقف رشد چندساله سرطان روشی مناسب و قابل توجه در درمان سرطان‌های گسترده می‌باشد. هنگامی‌ که سرطان به این مرحله می‌رسد می‌توان از شیمی‌درمانی جهت کنترل کوتاه‌مدت سرطان استفاده کرد.

در انتها نکته قابل ذکر این است که پزشک باید بیمار را در جریان کامل بیماری خود گذاشته و معایب و مضرات روش‌های مختلف درمان را کاملا توضیح داده و بیمار را در انتخاب روش درمانی مشارکت دهد.

 برای خواندن بخش اول- سرطان پروستات- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش دوم- سرطان پروستات- اینجا کلیک کنید.