بهناز عباسی‌مقدم؛ کارشناس ارشد تغذیه
بهار در میان فصول به فصل اعتدال شناخته شده است، چون مزاج انسان همراه با طبیعت معتدل می‌باشد. در فصل زمستان به دلیل سرمای زیاد منافذ پوستی بدن بسته می‌شود و دفع مواد زاید کمتر است. در این فصل مردم برای دریافت انرژی بیشتر مواد پرکالری بیشتری مصرف می‌کنند.
مصرف این مواد، سموم بیشتری را به بدن تحمیل می‌کند. با شروع فصل بهار با آمادگی طبیعت برای سرسبزی، بدن نیز برای دفع سموم خود آماده می‌شود، بنابراین بهتر است در این فصل به دفع سموم بدن دقت داشته باشیم و یکسری دستورات غذایی را رعایت نماییم.
حکمای طب سنتی معتقدند مصرف سبزی‌ها و گیاهان دارویی که در فصل بهار می‌رویند، تأثیر بسیار زیادی در پاکسازی خون و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌های فصل بهار دارد.
توصیه‌های غذایی فصل بهار
در این فصل مصرف غذاهای پرکالری، پر ادویه، تند، شیرین، سنگین و کثیرالهضم باید محدود شود.
مصرف مواد گوشتی و شیرینی‌جات (خرما، شیره انگور و... ) محدود شوند.
مصرف مواد غذایی سبک مانند سوپ و آش دوغ و بورانی در این فصل توصیه می‌شود.
باید به مصرف شربت‌هایی که طبع معتدل دارند (مثل شربت نارنج، سکنجبین و ...) توجه شود.
دفع سموم بدن از طریق حجامت و ...
انجام ورزش و فعالیت منظم
بیماری‌های گرم و تر مثل جوش و دمل به این دلیل در این فصل عود می‌کنند که طبیعت آنها با فصل بهار یکی است، ولی بیماری‌های سرد مثل سرطان یا بیماری‌های مفصلی در این فصل عود نمی‌کنند.
بهار فصل رشد و رویش گیاهانی است که بیشترین کاربرد را از نظر دارویی و غذایی در طب سنتی و غذاهای محلی دارند. سبزی‌های صحرایی به لحاظ ویژگی‌های خاص خود در درمان‌های سنتی ویژه هستند. این سبزیجات طیف گسترده‌ای از گیاهان هستند، اما از جمله مواردی که عمومیت بیشتری دارند، می‌توان به بابونه، پونه، بولاغ اوتی، کنگر، ریواس، سبزی کوفته، غازیاتی، مرزه و والک اشاره نمود.
بولاغ اوتی
بولاغ اوتی (شاهی آبی) حاوی کلسیم، سدیم، گوگرد و ویتامین‌های C, B و E است. طبع آن گرم و تر است. این گیاه تصفیه‌کننده خون، مقوی معده، اشتهاآور و مدر است. همچنین برای افراد بیمار انرژ‌ی‌زا است. شاهی آبی نفخ روده را بهبود می‌بخشد. به علت داشتن کلسیم از ریزش مو و شکستن ناخن جلوگیری می‌کند. مصرف آن باعث طول عمر می‌شود. این گیاه به دلیل تصفیه خون، پوست را شفاف می‌کند. دوست کبد است، یرقان را درمان و طحال را تقویت می‌کند.
می‌توان از شاهی آبی در سالاد استفاده کرد. همچنین استفاده از انواع تازه یا خشک آن در آش، کوکو و سوپ مناسب است یا می‌توان مانند سبزی‌خوردن از آن استفاده نمود.
چای آن نیز یک نوشیدنی مناسب روزانه است و در واقع همانند یک تقویت‌‌کننده باعث شادابی و رفع خستگی می‌شود.
بابونه
بابونه دوست کبد است و به علت صفرآوری‌اش برای سوءهاضمه و ترشی معده، چای آن را توصیه می‌کنند. بابونه مزاج را متعادل می‌کند، خون را صاف می‌کند و پودر آن را به عنوان ضدنفخ می‌توان به کار برد. مصارف آن بسیار است، اما در این مبحث، فواید آن را در ارتباط با فصل بهار برشمردیم.
در گذشته‌های دور بابونه در ترکیب سبزی کوکو و پلو مورد استفاده قرار می‌گرفت. این شاید به دلیل اثرات ضدنفخ این سبزی گرانبها بود که در ایام عید برای رفع پیامدهای پرخوری و متنوع‌خوری از آن استفاده می‌شد.
برای خواندن بخش دوم -رژیم غذایی سنتی متناسب با بهار- اینجا کلیک کنید.