جمعیت انبوهی از دوستان، یاران قدیمی، دوستداران، همکاران و بسیاری دیگر برای بدرقهی «داوود رشیدی» آمده بودند. مراسم تشییع پیکر وی با اندکی تاخیر از حدود ساعت 9 صبح در مقابل تالار وحد آغاز شد. علاوه بر مردمی که از ساعاتی قبل در محلحضور داشتند، چهرههای هنری، فرهنگی، ادبی و سیاسی نیز در این مراسم حاضر بودند. گزارش این رویدادرا در بنیتا مطالعه کنید.
جمعیت بسیاری در مقابل تالار وحدت گرد هم آمده بودند. شلوغی و بینظمیهایی در ورودی تالار وحدت به وجود آمده بود و ازدحام جمعیت به اندازهای بود که نزدیکان و دوستان مرحوم رشیدی، به سختی وارد تالار شدند. هنرمندان، و چهرههای ادبی و فرهنگی و البته سیاسی بسیاری حاضر بودند. چهرههایی چون «داریوش شایگان» و «علی دهباشی» نیز در این مراسم حضور داشتند.
مراسم پس از تلاوت آیاتی از قرآن آغاز شد. پس از سخنان ابتدایی «عباس سجادی»، مجری مراسم، «امین تارخ» پشت میکروفون ایستاد. از غم و شادیهای توأمانی که در این چند ماهه هنر ایران با آن روبهرو بود، از شیرینی بردن جوایز معتبر سینمای جهان، تا تلخی درگذشت «عباس کیارستمی»؛ و از شادی برای «جشنواره تئاتر عروسکی» تا غم رفتن داوود رشیدی سخن گفت: «این مهری بزرگ است از رشیدی مهربان که جشن و عزا درهم آمیخته است، در حالی که به جرأت در هیچ مقطعی از تاریخ سینمای ایران این حجم از اتفاقات خوش و ناخوش کنار هم نبوده و در حالی که خوشی را مزه مزه نکرده بودیم باید تلخی را بچشیم.»
رئیس انجمن بازیگران سینما گفت: «داوود رشیدی رفت ولی دنیایی از خلاقیت و سپاس هنرمندانه را باقی گذاشت. داوود عزیز همانطور که گفته بود "آمدم، دیدم و رفتم" بود، نه آن گونه که سزارگونه بگوید "آمدم، دیدم و پیروز شدم". پیداست که به پیروزیهای بیشتری میاندیشید، لیکن غمی در دل داشت.»
تارخ در پایان سخنانش برای «احترام برومند» که بسیار بزرگان با قصههای او بزرگ شدهاند، آرزوی سلامتی کرد.
دومین شخصیتی که از داوود رشیدی گفت، «علی نصیریان» دوست و یار قدیمی او بود که با تاثر و صدای بلند فریاد زد: «داوود! من هرگز نمیخواستم به این تالار برای بدرقه تو به سفر آخرت بیایم. من میخواستم با تو روی این صحنه باشم.» نصیریان این گونه سخنانش را آغاز کرد و از رشیدی به عنوان یکی از ستونهای تئاتر جدید ایران یاد کرد که توسط فارغالتحصیلان و خارج رفتگان، در دههی 30 آغاز شد و در دههی 40 به بار نشست.
در ادامه، نصیریان به کار ارزندهی دیگر رشیدی اشاره کرد؛ و آن معرفی و شناساندن «ساموئل بکت» به جامعهی تئاتری ایران بود؛ آن هم با اجرای نمایشنامهی «در انتظار گودو». «او با شهامت، جسارت و مهارت بود و یک نقطه عطف در کار خود و تئاتر ایران محسوب میشد.»
علی نصیریان صحبتهایش را این گونه به پایان برد و گفت:«او کارهای زیادی برای توسعه و پیشرفت تئاتر انجام داد و خدماتش به لحاظ اجرا و نیز کارگردانی، میزانسن و بازیگری در فرهنگ و هنر این سرزمین بارز بود.»
«جمشید مشایخی» دیگر یار و همکار داوود رشیدی بود که سخن گفت؛ سخنانی از جنس گلایه و انتقاد: «چرا زمانی که عزیزی در بین ماست راجع به او صحبت نمیکنیم، اصلاً او را نمیبینیم و وقتی از دنیا میرود، آن وقت چه حرفها و مطالبی میشنویم، عجیب است.»
مشایخی ادامه داد: «زمانی که ایشان بیمار بود چطور کسی به سراغش نیامد. حالا چه فایده دارد؟! چه فایده دارد بنده از ایشان تعریف کنم. فقط بگویم خانم برومند همسر ایشان در مدتی که داوود رشیدی بیمار بود خیلی زجر کشید و به همین دلیل برایش احترام ویژهای قائلم.» این هنرمند قدیمی، از همکاریهایی با داوود رشیدی یاد کرد و حرفهایش را با این جمله تمام کرد: «امیدوارم قبل از اینکه کسی از دنیا برود از او یاد کنیم.»
«علی مرادخانی» شخصیت بعدی بود که برای ادای احترام به داوود رشیدی و خانوادهاش پشت میکروفون رفت. علی مرادخانی که معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، با گفتن تسلیت و دعا برای محشور شدن روح رشیدی با اولیای الهی، با خانوادهی این هنرمند فقید، ابراز همدردی کرد.
«داریوش فرهنگ» نیز از خاطرهی اولین دیدارش با رشیدی و بزرگمنشی او یاد کرد: «وقتی ایشان نمایش در انتظار گودو را اجرا کرد به پشت صحنه کار رفتم و خواستم مرا بپذیرد؛ که پس از آن به همراه مهدی هاشمی به آن گروه رفتیم. او با مهربانی و بلندنظری ما را پذیرفت و با روحیهی مهربانی که داشت پذیرای همه بود.»
همچنین «حجتالله ایوبی»، رئیس سازمان سینمایی، سخنانش را با یاد کردن از بزرگان عرصه بازیگری کشور آغاز کرد: «شهریاران فرهنگ و هنر ایران همین ستارههایی مثل جمشید مشایخی، علی نصیریان و رضا کیانیان هستند و ما قدر همه شما را میدانیم. میدانیم که اگر امروز ایران بوستان و لالهگون است به خاطر وجود شما و خون شهدا است. نمیدانم اگر این نسل و بزرگان فرهنگ و هنر نبودند، از ایران، از اسلام و از ما چه نشانهای باقی میماند. ما این بنای باشکوه را هم مدیون تو هستیم.»
در پایان هم حجتالله ایوبی، به همسر این هنرمند فقید، احترام برومند، ادای احترام کرد: «به بانوی بزرگ فرهنگ و هنر ایران سرکار خانم احترام برومند به خاطر آنکه باشکوه و باعظمت و زیبا از این گل سرسبد فرهنگ و هنر ایران در این سالها پذیرایی کردید تبریک میگویم.»
احترام برومند روی سن آمد. ابتدا بوسهای بر تابوت همسرش نهاد.سپس پشت میکروفون آمد و شروع به صحبت کرد: «واقعیتهایی هست که باید مطرح کنم. همه در این زمان به ما محبت کردند و از دور و نزدیک به صورت حضوری و غیر حضوری خود را در غم ما شریک دانستند. حتی مردم از یزد برایمان حاضر بودند پسته بیاورند و یا از کرمان خرما. خیال همهی شما راحت که این قدر خوب هستید و دولتمردان ما تحت تأثیر شما قرار میگیرند.»
او در ادامه جمشید مشایخی را مخاطب قرار داد و گفت: «آقای مشایخی ممنونم که از من یاد کردید. آقای نصیریان من بدون داوود رشیدی هیچم. او بود که سالها زندگی ما را با آبرو، زحمت و کوشش اداره کرد.»
برومند در آخر صحبتهایش از رئیسجمهور و تمام کسانی که پیام تسلیت فرستاده بودند قدردانی کرد و گفت: «من سیاسی نیستم اما در کنار همه کسانی که پیامی صادر کردند آقای [رییس دولت اصلاحات] هم پیامی فرستادند. ایشان برای دیدن داوود به منزل ما آمدند و این را که میگویم به خدا سیاسی نیست. من از پیام همه تشکر میکنم اما چون پیام ایشان در جایی منتشر نشده حقشان را ادا و در اینجا تشکر میکنم.»
آخرین فردی که صحبت کرد، «لیلی رشیدی» دختر مرحوم رشیدی بود که ابتدا از طرف خانوادهاش از همه تشکر کرد و در پایان پیام تسلیت رئیس دولت اصلاحات را که در پنجم شهریور نوشته شده بود، قرائت کرد.
در پایان مراسم هم حجتالاسلام «محمود دعایی» بر پیکر مرحوم داوود رشیدی نماز خواند. سپس پیکر را برای خاکسپاری در قطعهی هنرمندان بهشت زهرا، به آمبولانس منتقل کردند. که در طی کردن این مسیر کوتاه بینظمیهایی اتفاق افتاد.
از چهرههای هنری که در این مراسم حضور داشتند، میتوان به فهرست زیر اشاره کرد: «علی نصیریان»، «جمشید مشایخی»، «هوشنگ قوانلو»، «داریوش اسدزاده»، «لیلا حاتمی»، «مریلا زارعی»، «داوود گنجهای»، «فرشته طائرپور»، «اکبر زنجانپور»، «منوچهر شاهسواری»، «محمدرضا خاکی»، «مسعود فروتن»، «محمد سریر»، «زری خوشکام»، «بهمن فرمانآرا»، «اسماعیل خلج»، «خسرو سینایی»، «رضا کیانیان»، «بیژن امکانیان»، «سیروس الوند»، «هادی مرزبان»، «جعفر والی»، «پرویز پورحسینی»، «فاطمه معتمدآریا»، «صدیق تعریف»، «آتش تقیپور»، «رسول نجفیان»، «قطبالدین صادقی»، «الهام کردا»، «علی دهکردی»، «عبدالرضا اکبری»، «عبدالله اسکندری»، «داریوش ارجمند»، «غلامرضا موسوی»، «پوری بنایی»، «داریوش فرهنگ»، «پرستو گلستان»، «حبیب دهقاننسب»، «حبیب رضایی»، «لیلی گلستان»، «نصرتالله وحدت»، «آهو خردمند»، «جعفر پناهی»، «علیرضا خمسه»، «افسانه چهره آزاد»، «پرستو صالحی»، «ویشکا آسایش»، «پانته آپناهیها»، «مانی حقیقی»، «سعید اسدی»، «فرهاد توحیدی»، «محمود بصیری» و...
«حسین فریدون» مشاور رئیس جمهور نیز از طرف دولت برای ادای احترام به این هنرمند فقید و ابراز همدردری با خانواده او در این مراسم حاضر بود. از مسئولان سینمایی نیز علاوه بر «حجت الله ایوبی»، «حبیب ایل بیگی» معاون ارزشیابی و نطارت سازمان سینمایی و همچنین «عبدالعلی علی عسگری» رئیس سازمان صدا و سیما هم حضور داشتند.
در پایان، تصاویر این مراسم را مشاهده میکنید. عکسها توسط امین نعمتی، خبرنگار اختصاصی بنیتا تهیه شده است.