آیا هرگز دقت کرده اید در خانه هایی که پدر و مادر سیگار می کشند، بچه ها هم با مداد یا کاغذ های لوله شده رفتار والدین را تقلید می کنند.در خانواده هایی که والدین مدام بر سر موضوعات جزئی و پیش پا افتاده جرو بحث می کنند، فرزندان این خانواده نیز یاد می گیرند که برای کوچکترین موضوعی فریاد بکشند و به هر قیمتی حرف خود را به کرسی بنشانند و یا بر عکس در خانواده هایی که والدین مهارت مذاکره می دانند بچه ها نیز به تبعیت از آنها شیوه های آداب گفتگو را می آموزند.بنابراین بیراه نیست که گفته اند بچه ها آینه والدین خود هستند این مورد مهم در رابطه با مطالعه کتاب و کتاب خوانی کودکان نیز صدق می کند.اگر والدین کتاب بخوانند احتمالا فرزندانشان نیز اهل خواندن می شوند و بر عکس در خانه ای که والدین چندان رغبتی به مطالعه نشان نمی دهند، نمی توان از بچه ها انتظار داشت که روی خوشی به مطالعه ی کتاب نشان دهند.انتظار کتاب خواندن از کودکی که در خانه اش هیچ کسی کتاب نمی خواند و مطالعه برای افراد آن یک ارزش محسوب نمی شود مثل این است که در شهری که همه روی دست هایشان راه می روند از یک نفر بخواهند که روی پاهایش راه برود. عادت به مطالعه و بخصوص کتاب خوانی باید از کودکی در انسان ها نهادینه شود و معمولا بوجود آوردن این عادت در بزرگسالی تا حدودی دشوار است.بنابراین شما به عنوان والدین تاثیر زیادی برای علاقه مند کردن کودکتان به مطالعه و کتاب خوانی دارید.
اما چگونه کودکانمان را با کتاب خواندن مانوس کنیم
1-اول از خودتان شروع کنید و به عنوان الگوی کودک با کتاب و کتاب خوانی آشتی کنید.فرزند شما برای پی بردن به ارزش و اهمیت کتاب و کتاب خوانی باید ببیند که شما به طور مرتب برای خواندن کتاب وقت می گذارید و با این عمل به گونه ای غیر مستقیم به او می گویید که خواندن برای شما مهم است.اما زمانی که شما به عنوان والدین و الگوی پر رنگ کودکان با مقوله ی کتاب خوانی بیگانه باشید اما مدام بخواهید با پند و اندرز و نصیحت و موعظه این پیام را به او منتقل کنید و ساعت ها در باب اثرات مفید مطالعه داد سخن کنید چندان تاثیری در فرزندان نخواهد داشت.
2-همه چیز در خانه ی ما جای مشخص خود را دارد اما متاسفانه کتاب و کتاب خانه همچنان بین ما مقوله های بیگانه ای هستند.مثلا اگر بخواهید مبلمان تازه ای بخرید جزئی از اتاق را برای جا دادنش خالی می کنید اگر قصد داشته باشید پرنده ی اهلی را در خانه نگه دارید برای او یک قفس که حکم خانه اش را دارد در نظر می گیرید اما آیا کتاب های ما نیز برای ما جایگاه ویژه ای دارند. وجود یک سبد برای روزنامه ها و یک کتاب خانه برای کتاب هایی که خریداری می کنید در خانه ی شما نمادی از احترام شما و خانوادتان به مطالعه است حتی شما می توانید در اتاق کودکتان نیز کتاب خانه ی کوچکی درست کنید سعی کنید کتاب ها را در دسترس بچه ها قرار دهید.چرا که بچه ها برای علاقه مند شدن به مطالعه باید بتوانند به کتاب دسترسی پیدا کنند،به آن ها دست بزنند،آن ها را ورق بزنند و بخوانند.اما متاسفانه دراکثر خانواده ها دیده می شود کتاب های گران قیمت و نفیسی خریداری می شود، اما تنها برای چیدمان و دکوراسیون کتابخانه از آن استفاده می شود. بنابراین تا زمانی که این نوع فرهنگ در ما نهادینه شده باشد، نمی توانیم فرزندانمان را به مطالعه تشویق کنیم.
کتاب خانه های مخصوص کودکان و نوجوانان این قابلیت را دارند که کودکان می توانند میان قفسه های کتاب قدم بزنند، کتاب ها را بردارند و تماشا کنند. و همان وقت است که عناوین کتاب ها، تصاویر آنها، رنگ جلدشان و حتی اندازه کلمات متن و بوی شان می تواند روی کودکان تاثیر بگذارد و جذب شان کند
3-خیلی وقت ها که کودکان و نوجوانان به کتاب خواندن بی علاقه اند، فقط به این دلیل است که روش های صحیح مطالعه را نمی داند. سعی کنید فضایی ساکت، راحت و روشن برای مطالعه فرزندتان فراهم آورید. و زمان کافی را در اختیار او قرار دهید. دراز کشیدن و دست زیر سر گذاشتن و کتاب خواندن یکی از بدترین روش های مطالعه است که هم به ستون فقرات آسیب می رساند و هم به ماهیچه های چشم.
4-فرزندتان را در کتاب خانه ای عضو کنید. سعی کنید مراجعه به کتابخانه را جزء برنامه های خانوادگی خود قرار دهید. جین چال کارشناس خواندن معتقد است که خواندن 3 پیش نیاز دارد. قابلیت دسترسی- قابلیت خواندن و علاقه. در واقع مراجعه مکرر به کتابخانه هر سه پیش نیاز را فراهم می کند. کتاب خانه های مخصوص کودکان و نوجوانان این قابلیت را دارند که کودکان می توانند میان قفسه های کتاب قدم بزنند، کتاب ها را بردارند و تماشا کنند. و همان وقت است که عناوین کتاب ها، تصاویر آنها، رنگ جلدشان و حتی اندازه کلمات متن و بوی شان می تواند روی کودکان تاثیر بگذارد و جذب شان کند. والدینی که رفتن به کتابخانه را جزء برنامه زندگی خود قرار می دهند به کودکان خود خدمت بزرگی می کنند. والدین می توانند فرزندان را یاری کنند تا در کتابخانه مطالبی را پیدا کنند که با سن و توانایی خواندشان هماهنگی دارد و از این طریق خواندن را به صورت یک عادت مشترک خانوادگی درآورند.
5-به او کتاب هدیه کنید.شما می توانید در مناسبت های مختلف به فرزندتان کتاب هدیه دهید. البته همواره مراقب باشید که این عمل به گونه ای افراطی تکرر نشود که جواب عکس خواهد داد. چرا که وقتی کسی هدیه مشخصی را بارها و بارها دریافت می کند، آن هدیه برایش بی ارزش می شود. بنابراین سعی کنید در این زمینه هم اندازه را نگه دارید و کتاب را در شرایط خاص و به شکل ویژه، نه هدیه ای در دسترس و فراوان به فرزندتان بدهید. وقتی از مطالب خواندنی به عنوان پاداش استفاده می کنید این مفهوم را نزد بچه ها تقویت می کنید که کتاب، مجله و حتی مجلات مصور کودکن فی نفسه با ارزشند.
6-برای تماشاکردن تلویزیون محدودیت تعیین کنید.نه تنها برخی بزرگسالان اعتقاد دارند می توانند با تماشای تلویزیون همه اطلاعات مورد نیازشان را بدون مطالعه دریافت کنند، بلکه همین نسخه را برای بچه هایشان هم می پیچند. اما تلویزیون هیچ گاه نباید جای کتاب را بگیرد. چرا که وقتی فرزندتان مشغول تماشای تلویزیون است، کتاب نمی خواند. بد نیست این واقعیت را بدانید که 75 درصد از بچه هایی که خواندن آن ها پایی تر از سطح متوسط است، قبل از رفتن به مدرسه تلویزون تماشا می کردند. فراموش نکنید در یک خانواده با فرهنگ غنی تماشای تلویزیون برای کودکان و بزرگسالان زمانی مشخص دارد و بچه ها مجاز نیستند همه برنامه های بزرگسالان را ببیند، یا تمام اوقات فراغتشان را پای تلویزیون بگذارند.
7-فرزندتان را تشویق کنید اطلاعاتی را که از خواندن کتاب به دست می آورد با شما در میان بگذارد.
فرآوری:آسیه ملک دار
منبع : تبیان
