چاقی از دیدگاه طب سنتی
هرگاه افزایش حجم بدن همراه با افزایش وزن باشد، به آن چاقی می گوییم. نکته این جاست که گاهی حجم بدن افزایش پیدا می کند اما وزن زیاد نمی شود، بنابراین در طب وقتی این دو همراه هم باشد، چاقی اتفاق می افتد. حکمای ایرانی معتقد بودند وزن طبیعی هر فرد، وزنی است که در آن تمامی اندام های بدن کارهای مربوط به خود را به خوبی و با قوت تمام انجام می دهد و اگر بدن از آن وزن خارج شود و کمتر یا بیشتر شود، آن افعال دچار نقص خواهد شد.
این حکما علایم فردی را که وزن طبیعی دارد، به این ترتیب شرح داده اند:
اول این که فرد در هنگام فعالیت بدنی احساس سنگینی نکند و دوم این که دارای احساس نشاط باشد.
همچنین باید اشاره کرد چاقی ممکن است به علل ژنتیک، اختلالات هورمونی، عوارض دارویی، سبک زندگی و پرخوری یا پرنوشی رخ دهد که مردم معمولا فقط علت آخر را دلیل چاقی تصور می کنند در حالی که ممکن است علل دیگری هم در بروز چاقی فرد وجود داشته باشد.
انواع چاقی در طب سنتی
حکمای ایرانی چاقی را به 2 دسته بزرگ تقسیم کرده اند:
1- چاقی هایی که ناشی از تولید یا تجمع پیه در بدن است که به آن سمن یا شحم می گویند.
2- چاقی که ناشی از تولید و تکثیر گوشت و عضله است به اصطلاح به آن لحم می گویند.
بنابراین چاقی ها یا لحمی است یا شحمی و بسته به نوع چاقی، فرد را درمان می کردند. البته باید به یک نکته مشترک در هر دو نوع چاقی اشاره کرد و آن این که چاقی شحمی و لحمی در کیفیت (تری) با هم مشترک است.
افزایش رطوبت در بدن
رطوبت در بدن یکی از عوارض آن چاقی است .
علل بسیار زیادی در طب ایرانی برای افزایش رطوبت وجود دارد اما چند علت مهم آن اشاره می کنیم. علت اول، نداشتن تحرک است. حکما معتقد بودند که حرکت و ورزش باعث تحلیل رطوبت های اضافی بدن می شود. تحرک باعث افزایش حرارت در بدن می شود و این حرارت، رطوبت هایی را که برای بدن مضر است، خارج می کند و به رطوبت های مفید بدن تعادل می بخشد. در نتیجه، نداشتن تحرک یا نداشتن فعالیت بدنی باعث افزایش رطوبت در بدن می شود. حکمای ایرانی دلیل دوم را کثرت خواب ذکر کرده اند به گفته آن ها خواب زیاد و طولانی مدت باعث می شود حرارت بدن کاهش پیدا کند و در نتیجه رطوبت بدن زیاد شود.
نکته این جاست که طبق توصیه حکمای ایرانی خواب اوایل شب تا سحر باعث افزایش وزن نمی شود اما خواب غیر از این ساعات یعنی بعد از سحر و اوایل روز که ساعات نامناسبی برای خواب است، باعث افزایش رطوبت بدن و در نتیجه چاقی می شود.
همچنین تجمع فضولات بدن باعث رطوبت می شود در بدن مواد زاید و فضولاتی وجود دارد که باید از مجاری طبیعی خارج شود مثل ادرار، عرق یا عادت ماهیانه در زنان که طی آن بسیاری از مواد زاید بدن دفع می شود اگر به دلایلی مواد زاید و فضولات از بدن خارج نشود رطوبت بدن افزایش پیدا می کند .
همچنین زمانی که فردی بیش از حد نیاز بخورد و بنوشد یا نتواند غذا را خوب هضم کند رطوبت در بدنش افزایش یافته همچنین خوردن آب و مایعات همراه با غذا و و افراط در غذاها و میوه های تر باعث تجمع رطوبت در بدن می شود پس اگر از عوامل افزایش رطوبت در بدن اطلاع داشته باشیم می توان از چاقی پیشگیری کرد.
پس در طب سنتی باید ابتدا نوع چاقی را مشخص نمود که چاقی ناشی از تجمع چربی هست یا گوشت و عضله سپس بیماران را به انجام ورزش صحیح و مناسب و اصلاح تغذیه توصیه نمود در کنار آن داروهای گیاهی که به دستگاه گوارش برای هضم بهتر غذا کمک می کند استفاده شود.