دکتر مینو خداپرست؛ متخصص قلب و عروق
در اوایل انسداد عروقی در بیماران آنژین پایدار، معمولاً در حالت استراحت مشکلی وجود ندارد و علائم بیماری انسداد سرخرگ‌های کرونر قلب غالباً در هنگام فعالیت بیمار ظاهر می‌شوند و بنابراین برای بررسی دقیق‌تر و واقعی‌تر وضعیت خون‌رسانی به عضله قلب بهتر است قلب را در شرایط فعالیت و استرس بررسی نمود تا اگر یک منطقه به علت تنگی سرخرگی (آترواسکلروز) دچار افت نسبی جریان خون (ایسکمی) است خود را بهتر نشان دهد.
در این صورت با درمان به‌موقع تنگی، از پیشرفت بیماری و خطرات بعدی پیشگیری خواهد شد.
وقتی کسی دچار درد قلبی فعالیتی می‌شود ممکن است نوار قلب در حالت استراحت تغییری را نشان ندهد، در این موارد با انجام تست ورزش تا حد زیادی این ابهام رفع می‌شود.
به‌عبارت‌دیگر تست ورزش آزمونی است که تغییرات نهفته نوار قلب استراحتی را از طریق تحمیل استرس به قلب با ورزش و فعالیت بدنی فرد، آشکار می‌سازد.
کاربرد تست ورزش
درمجموع تست ورزشی آزمونی است که می‌تواند تنگی‌های عروق کرونری قلب (تنگی‌های تا حد بیشتر از 60 درصد) را نشان دهد و پزشک را در تصمیم‌گیری برای انجام دادن یا ندادن اقدامات تهاجمی‌تر (مانند آنژیوگرافی) راهنمایی کند. از کاربردهای دیگر این تست در مورد ارزیابی قدرت عملکردی (تحمل فعالیت‌های بدنی) افرادی است که دچار سکته‌های قلبی شده‌اند یا دچار نارسایی قلبی هستند تا بتوان میزان فعالیت مجاز را برای ایشان مشخص کرد.
ایرادهای تست ورزش
گاهی موارد (بر اساس رگ درگیر) تست ورزش می‌تواند تا 25 درصد موارد به‌طور کاذب منفی (یعنی گزارش منفی علیرغم انسداد کرونری) باشد. و بالعکس گاهی تست ورزش بطور کاذب مثبت می‌شود (یعنی گزارش مثبت در فرد سالم). همچنین تست ورزش نمی‌تواند تنگی‌های خفیف آترواسکلروتیک را تشخیص دهد.
هرچند این پلاک‌های آترواسکلروتیک اهمیت بالینی کمتری دارند، اما گاهی شکافته شده موجب حمله قلبی می‌شوند.
چرا تست ورزش انجام می‌شود؟
ممکن است تست استرس ورزشی به دلایل زیر انجام شود:
* درد سینه داشته باشید (بررسی وجود بیماری عروق کرونری (تنگ شدن سرخرگ‌هایی که عضله قلب را تغذیه می‌کنند.)
* آنژینتان (گلودرد) در حال بدتر شدن بوده یا تعداد دفعات رخ دادنش بیشتر شده.
* دچار حمله قلبی شده باشید.
* پیش‌تر، تحت آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس قلب قرارگرفته باشید.
* اگر باوجود داشتن بیماری قلبی یا برخی عوامل خطرزا، مثل دیابت، بخواهید یک انجام برنامه ورزشی را شروع کنید.
* برای شناسایی تغییرات ریتم قلب که در طول ورزش کردن رخ می‌دهند.
* برای بررسی وجود مشکلات دریچه قلب (مثل تنگی دریچه میترال یا دریچه آئورت.)
البته دلایل دیگری هم برای انجام این تست وجود دارد.
نتایج غیرنرمال به چه معنی است؟
غیرنرمال بودن نتایج می‌تواند به دلایل زیر باشد:
* غیرنرمال بودن ریتم‌های قلب در طول فعالیت ورزشی
* تغییراتی در نوار قلب که می‌توانند نشانه‌ای از وجود یک انسداد در سرخرگ‌های تغذیه‌کننده قلب باشند (بیماری عروق کرونری)
اگر نتیجه تست استرس ورزشی‌تان نرمال نباشد، تست‌های دیگری روی قبلتان انجام می‌شود، مثل:
* کاتتریزاسیون قلبی
* تست‌های استرس هسته‌ای
* اکوکاردیوگرافی استرس
قلب چیست؟ فعالیت الکتریکی قلب به چه صورت است که نوار قلب آن را ثبت می‌کند؟
قلب در حقیقت یک پمپ عضلانی است. وظیفه آن به گردش درآوردن خون در سطح بدن است. درواقع قلب خون اکسیژن دار شده را از ریه تحویل گرفته، آن را به سمت اندام و اعضای دیگر پمپ می‌کند.
خون سیاه‌رگی را که اکسیژن کمتری دارد از بافتهای پیرامون جهت اکسیژن دار شدن تحویل ریه می‌دهد.
بدهی است چنین عضله تکامل‌یافته‌ای نیازمند زمان‌بندی و سیکلینگ مناسب است. این چرخه بر عهده سیستم الکتریکی هدایتی قلب است.
در واقع قلب دارای سیستم پیچیده برای تولید. انتقال الکتریسیته می‌باشد. این الکتریسیته است که باعث انقباض قسمت‌های مختلف قلب در زمان‌های مختلف و به‌تبع آن باز و بسته شدن دریچه‌های قلب می‌شود.
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام چیست؟
ECG مخفف واژه‌ی electrocardiogram یا electrocardiograph است. این لغت در بعضی کشورها EKG نامیده می‌شود.
الکتروکاردیوگراف دستگاهی است که جریانات الکتریکی قلب را از طریق الکترودهایی که روی مناطق مختلف پوست بدن قرار داده می‌شوند دریافت کرده و آن‌ها را به شکل یک نمودار ترسیم می‌کند.
این نمودار الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب نامیده می‌شود.
دستگاه الکتروکاردیوگرام
برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب ما از الکتروکاردیوگرام یا همان نوار قلب استفاده می‌نماییم. درواقع نوار قلب می‌تواند حاوی اطلاعات بسیار مهم و باارزش برای تشخیص، پیشگیری و حتی تعیین پروگنوز (پیش‌آگهی) می‌باشد.
بر اساس گاید لاین انجمن قلب آمریکا تمام افراد بالای چهل سال که برای معاینه بالینی عمومی مراجعه می‌کنند نیاز به تهیه نوار قلب دارند.
تغییرات الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب در بیماری‌ها
در تعداد زیادی از بیماری‌های قلبی تغییراتی در نوار قلب داریم که راهگشا می‌باشد.
مثلاً در آریتمی قلبی یا بیماری عروق کرونری, تعداد یا شکل امواج در نوار قلب تغییر می‌کند.
در بیماری‌های ایسکمیک قلبی معمولاً بسته به حاد یا قدیمی بودن واقعه ایسکمیک و ناحیه رگ‌های درگیر, موج Q عمیق، موج T برعکس یا، بالا و پایین رفتن قطعه S T راداریم.
در برخی بیماری‌ها نیز انحراف محور قلب راداریم. در برخی بلوک‌های قلبی پهن شدن کمپلکس QRS و در برخی اختلالات الکترولیت‌های سرم مانند افزایش پتاسیم خون نیز ما تغییرات نوار قلب راداریم.
