سعدی تقلیدناپذیرترین شاعر فارسی‌زبان است

به گزارش خبرنگار مهر،  کاووس حسن لی در اردوی پایانی دوره پنجم آفتابگردان های موسسه شهرستان ادب در شیراز گفت: پیش از سعدی شاعری شیرازی که نام آور باشد وجود نداشته است. برای شناخت بهتر سعدی باید وی را با شاعرانی چون مولوی و نظامی‌و حافظ مقایسه کنیم.  برای مقایسه او با حافقظ باید یادمان باشیم که سعدی صد سال پیش از حافظ در شیراز زندگی می‌کند. حافظ کم تر از 500 شعر دارد و سعدی فقط 700 غزل دارد.

وی خاطرنشان کرد: غزل سعدی به شدت ساده است مثل آرامگاه حافظ که نماد فرهنگی ایرانیان است. شعر حافظ خیلی معماری دارد و واقعیت این است که هیچ یک از شاعران ما مثل حافظ مضمون آفرینی و ترکیب بندی ندارد اما شعر سعدی تقلیذناپذیرترین شعر است چون اگر کسی با ترفندهای هنری حافظ آشنا باشد می‌تواند به مرزهای شعرش نزدیک شود ولی چون سخن سعدی بدون پیرایه های ادبی است، تقلیدناپذیر است.

این استاد ادبیات افزود: اما اینکه چگونه سخنی متعالی بگوییم بدون به کارگیری آرایه های ادبی، رازی است که در شعر سعدی پنهان است. درست است که بسیاری از شعرهای سعدی ویژگی هنری خاصی ندارد  ولی در جاهایی نیز از این ویژگی ها برخوردار است

حسن لی تصریح کرد: در بیتِ (رفتی و نمی‌شوی فراموش/ می‌آیی و می‌روم من از هوش) تمام رستاخیز کلام روی کلمه هوش است و سعدی تلاش می‌کند بار سخن خود را روی دوش آخرین کلمه های بیت خود بیندازد. بیتِ (گفتی زخاک بیش ترند اهل عشق من/ از خاک بیش تر نه که ا ز خاک کمتریم) نیز از دیگر نمونه های آشنایی زدایی شعر سعدی است. 

وی در خصوص قصاید سعدی عنوان کرد: چیزی که قصاید سعدی را برجسته کرده این است که مستقیما حرف خودش است. از این نظر اگر کسی شخصیت واقعی سعدی را بخواهد بشناسد باید به این قصاید مراجعه کند.

این استاد ادبیات افزود: جهان گذشته جهان متنفاوتی بود که همه مردم را در دو گروه می‌توان جای داد. یک گروه اربابان قدرت و یک گروه مردم بودند. در طول تاریخ افرادی نیز با اربابان قدرت در ستیز بودند که یک گروهشان مبارزه نطامی‌می‌کردند و یک گروه نیز به عزلت نشینی می‌پرداختند. 

حسن لی ادامه داد: اما گروه سومی‌بودند که در جامعه و در لایههایی از مدیریت قرار میگرفتند و به صالاح وضعیت موجود می‌پرداختند مثل بسیاری از وزرای لایق ایرانی در دستگاه حکومتهای ترک. سعدی از اندیشمندانی است که در گروه سوم قرار می‌گیرد.

این استاد ادبیات بیان کرد: هشدارهای جدی در قصاید سعدی می‌بینیم که از رفتار حاکمیت ناخرسند است اما این ناخرسندی آنقدری نیست که دست از اصلاح امور بردارد به همین خاطر در قصاید خود رو در روی حکومت برای اصلاح آن سخن می‌گوید.